Değerli canlar!
Alevi toplumu ,Kerbela katliamının unutulmaması ve Hz.Hüseyine bağlılık manasıyla her yıl Muharremin 1.gününden başlayarak 12 gün yas tutarlar.Bunu 12 günlük Matem orucu ile yerine getirirler.Tüm gün yemek yemez,su içmez,zevk-sefa,eğlence v.s gibi mateme uymayan davranışlar yapmazlar.Nefsi şeylerden uzak dururlar.Et ve acı şeylerden uzak dururlar yemezler.Bazı bölgelerde bu oruçlar 3 gün önce başlar.Bu 3 günlük oruca mahsumlar orucu denir.Ayrıca son 2 gün tutulan oruca da Ehl-i Beyt orucu denir.Yani tarihten gelen 10 günlük orucun başına 3 gün masumlar ve sonuna da 2 günlük Ehl-i Beyt orucu eklenerek 15 gün veya bazı bölgeler de 12 gün tutulur.Oruçların bitiminden sonra matem sona erer.Son gün ise bir şükran yemeği olan AŞURE pişirilir ve paylaşılır.Peki neden ve neye şükran?Bu sorunun cevabını Aşurenin tarihi anlamında buluyoruz.
Aşure tarihi bir gelenektir.Alevi toplumu bu tarihi insanlık kültürünü Kerbela ile birleştirerek,Alevi inanç kültürüne taşımıştır.Hz. Hüseyin ve 72 yakını için yas tutarken,Aşure ile de bu katliamdan sağ kurtulan Hz. Hüseyinin oğlu Zeynel Abidin’in kurtuluşuna şükretmek amacıyla şükran yemeği AŞURE pişirilir ve dağıtılır.
Yani bu büyük katliamın,yaşanan derin acının ve maruz kalınan ağır yenilginin sonun da teslimiyet kabul edilmeyip, yeni bir başlangıcın umudunu yaratacak değerleri var etmek, bu bu moral degerleri ile gelecekte mücadeleye öncülük yapacak bir öncünün kurtulduğuna ve yeniden kazanmak ve başarmak için bir yolun açıldığına şükretmektir.
Aleviler AŞURE geleneğinin tarihini ,insanlık ve tanrı ile eşit olduğuna inanırlar.Aşureye 12 çeşit malzeme konur.Bunlar genellikle tahıl ,tatlı şeyler ve kurutulmuş meyvelerdir.Acı şeyler Aşureye girmez.
Aşurenin eski çağlardan benzer sebeplerle yapıldığını biliyoruz.Alevilere göre tarihte bir çok olaydan dolayı Aşure kutlanmaktadır.Bu olaylar kuşkusuz söylenceler ile aleviler kadar ulaşmıştır.
Örneğin;
-Hz.Adem işlediği ilk günahtan pişman olarak tövbe etmiştir.Onun tövbesi bu gün kabul edilmiş ve af edilmiştir.Hz. Adem de tanrıya şükrederek Aşure bişirmiştir.
– Hz.Nuh Peygamber Aşure günü tufana tutulmuştur.Başka bir rivayete göre ise Nuh’un gemisi Aşure günü Cudi dağına oturmuştur.Gemide bulunanlar tufandan kurtuldukdan sonra gemide kalan yiyeceklerin azalmasında dolayı karıştırıp pişirerek yemişler ve Aşure bu olaydan kaynagını alır diye bilinmektedir.
-Brahim Peygamber bu gün Nemrut’un ateşinden kurtulduğu için Aşure bişirip tanrıya şükranlarını sunmuştur.
-Yakup peygamber oğlu Yusufa bugün konuşmuştur
-İsa peygamber bu gün Çarmıhdan göğe çekilmiştir.
Kuşkusuz bu tarihi olaylar, özellikle orta doğu toplumsal kültürünün günümüze uzanan siyasi,felsefik ve inaçsal hafızasıdır. Bu olaylar üzerinden saflaşmalar ,sınıflaşmalar,savaşlar,toplumsal acılar yaşanmıştır.Her kes temsil ettiği taraf ve içinde olduğu sınıf sal kategorisine göre kendi mücadelesinin de tarihsel perspektivini ve kültürünü yaratmıştır.
Aşure de bu tarihi gerçekliğin efsanelerle beslenmiş,süslenmiş bir mücadele günü olarak vefanın,halk için fedakarlık yapanları unutmamanın, değerlere bağlılığın ve toplumsal birliğin en önemli günüdür diyebiliriz.Tabi ki ezilenler açısından.
Ancak bu gün, bir çok başka değer de olduğu gibi ezenler bu güzel geleneğe’de el atmışlardır.Bu halk geleneğinin de içini boşaltarak, dejenere ederek, temel mesajlarından uzaklaştırmaktadırlar.
Görüldüğü gibi aşurenin kökleri tarihin derinliklerine uzanmaktadır.Ancak kutlanması ve amacı aynı mantık ve içeriktedir.Tüm olayların ortak noktası çekilen büyük acılardan veya yaşanan büyük hatalardan sonra,yeniden doğan bir umut ile yeni bir başlangıç yapmanın sevincini paylaşmaktır.Yeni bir umudun müjdesinin paylaşımıdır.Diger yandan bencilliğe karşı paylaşma kültürünün yaşanmasına en iyi örnek gelenektir.Bu çorba diğer yandan ,herkesi eşitleyen ve ortaklaştıran bir komün kültürünün günümüze uzanan bir iz düşümüdür.
Yeni bir AŞURE’ye hazırlanırken ,acıların son bulduğu,savaşların olmadığı,barışın egemen olduğu bir dünya kurmanın umudu ve mücadelesine vesile olmasını diliyorum.
Aşureleriniz leziz, kabul ve makbul olsun.Sizi hakkın ve haklının safında tutsun .Tüm sevdiklerinize ve mazlumlara delil olsun. Hızırın himmeti ve sizin çabanızla dünyadaki tüm zalimler mat olsun. Davanız,İnancınız,Umudunuz,Birliğiniz daim olsun.
Ali Köylüce
Demokratik Aleviler Federasyonu
Gn. Başkanı
15.11.2012