Kutu Deresi kenarındaki lokantaların birinde servis yapmaya hazırlanan garson, bir yandan da müşterilerine dağı işaret ediyor;
-“Keçilerimizi gördünüz mü?”
Müşteriler önce herkesin bildiği evcil keçiler zannediyor. Ancak dağa doğru bakanlar, gördükleri karşısında büyüleniyor. 10’dan fazla dağ keçisi, dağın yamacına kadar inmiş. Bazıları otlanırken, bazıları da kayalara tırmanıyor. Başlarında uzun boynuzlu bir erkek, irili ufaklı 10 aşkın dağ keçisi. İnsanların bulunduğu alanlara çok yaklaşmıyorlar.
Dağ keçilerinin nesli tükenme tehlikesi altında olmasa da, Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından koruma altına alınmışlar. Yani izinsiz avlanmaları yasak. Bakanlık 2011 yılında, sayılarını tespit etmek için bir envanter çalışması yaptı. Ancak çalışmanın sonucu, avcıların iştahını kabartmaması için açıklanmıyor. Avlanmalarına sadece av turizmi kapsamında izin veriliyor. Bunun da şartları oldukça ağır; hayvanın 8 yaşından büyük, erkek ve verimden düşmüş olması gerekiyor. Tunceli bölgesinde bu özellikleri taşıyan sadece 10 dağ keçisi bulunuyor. Keçileri kaçak olarak avlayanlara 12 bin TL’den başlayan para cezaları veriliyor.
Tunceli Doğa Koruma Milli Parklar Şube Müdürü Ali Haydar Gürsönmez, ekiplerinin kaçak avlanmaya karşı 24 saat görev başında olduklarını söyledi. Gürsönmez, kaçak avlanmaya karşı etkili mücadele verdiklerini belirterek, “Av koruma faaliyetleri özellikle bu sezonlarda çok yoğun geçiyor. 24 saat ekiplerimiz sürekli teyakkuzda, gelen ihbarla, bazen planlı, bazen plansız harekete geçiyoruz. Her geçen yıl daha da etkili bir çalışma ve koruma yapıyoruz. Teknolojinin tüm imkanlarını kullanıyoruz şimdi olamasa da ileride insansız hava aracı da kullanabiliriz. Bakanlıkça koruma altına alınan bir türdür. Nesli azalan bir türdür ama nesli tehlikede diyemeyiz. Normal av dönemlerinde avlattırma sağlamıyoruz. Yaban keçisi avlanması daha çok av turizmi kapsamında yapılıyor. O da bireylerin daha sağlıklı bir nesil bırakması için ayıklama yöntemi ve turizmde bir gelir sağlama yöntemiyle beraber değerlendirerek, o şekilde avlattırma sağlıyoruz. Kaçak avlanan çok kişi yakalıyoruz. Mesela geçen yıl 4 kişi cezalandırdık. Bir tane çengel boynuzlu dağ keçisi vurmuşlardı, 15 bin lira tazminat cezası kestik” dedi.
Dağ keçisinin avlanmasına av turizmi kapsamında izin verilse de, bölgedeki çatışmalar nedeniyle talep olmadı.
Dağ keçilerinin avlanmasının tamamen yasaklanması için zaman zaman kampanyalar düzenleniyor. Nedeni ise dağ keçilerinin kutsal olduğuna inanılması. Tunceli’deki yaygın olan Alevi inancına göre dağ keçileri kutsal. Bu nedenle avlanmalarına sıcak bakılmıyor. Buna rağmen avlayanlar ise toplumdan dışlanıyor.
Alevi Dedesi Ali Ekber Frik, dağ keçilerinin neden kutsal sayıldığını şu cümlelerle anlatıyor: ”Dağ keçileri sahipsizdirler, sahibi olmamasına rağmen sahipleri varmış gibi bir yere geliyorlar, otluyorlar, su içiyorlar. Sanki sahibi bunu otlatıyormuş. Erenler Sarık Zıvan, Derviş Cemal, bunlara sahiplik yapıyormuş, bunların etrafına toplanıyormuş. Erenler etrafına toplandığı için bizim halk ta bunları kutsal saymış. Alevilik temeli üç ilke üzeri kurulmuş, eline, beline, diline sahip ol. Eliyle haram yapmadığı için haram sayılmış,erenlerin etrafına toplandığı için Derviş Cemal’in davarı Şeyh Ahmet dedenin davarı demişler… dokunmasınlar, öldürmesinler, özgürce yaşasınlar diye. Kimseye zararı dokunmayan canlılardır.”
Frik, dağ keçilerini öldürenlerin günah işlemiş kabul edildiğini belirterek, “Bunları öldürenler ‘yol düşkünü’ sayılıyor yani kusur yapmış, günah işlemiştir. Cem’e alınmaz, günahını tövbe etmeden dede yanına almaz, elini öptürmez. ’Ben bir daha böyle bir iş yapmıyorum’ diyene kadar mutlaka ceza görmeli. Toplumdan soyutlanıyor, toplumdan kovuluyor. ‘Niye öldürdün, sıkıntın neydi? Kapında davarın var, onu kes ye’ diye söylenir onlara. Erenlerin davarı sayılmışlar. Sarık Zıvam, Şeyh Ahmet dede, Düzgün Baba, Ana Fatma keçileri ..bu kutsal kişilerin isimlerini vermişler ki, kimse öldürmesin” dedi.
Dağ keçilerinin avlanması, HDP Tunceli Milletvekili Alican önlü tarafından meclis gündemine de taşındı. Önlü, Orman Ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun yanıtlaması istemiyle Meclise ‘Tunceli’de av turizmi kapsamında yaban keçilerinin avlanmasına izin verilmesine ilişkin’ soru önergesi sundu. Önergeye verilen yanıtta, keçilerin avlanmasına özel avlanma planı çerçevesinde izin verildiği belirtildi.