Amed’de düzenlenen 4. Uluslararası Fotoğraf Günleri’ne katılan İranlı fotoğrafçı Loghman Rahimi, Hewraman kültürünü kadrajına taşıdı. Rahimi, açtığı sergide 250 yıldır kesintisiz olarak sürdürülen Zerdüştî gelenek Pir Şalyar Cem Merasimi’nden fotoğraflara da yer verdi
Geçtiğimiz günlerde Amed’de düzenlenen 4. Uluslararası Fotoğraf Günleri’ne katılan İranlı Fotoğrafçı Loghman Rahimi, İran’a bağlı Meriwan’ın Hewramane Text Köyü’nde her yıl kutlanan “Pir Şalyar Cem Merasimi”nde çektiği fotoğrafları sergiledi. Yılda iki kez ilkbahar ve kışın ortalarında üç gün boyunca kutlanan Pir Şalyar Cem Bayram’ına giden Rahimi, bin yıllardan beri kutlana gelen kültürü ölümsüzleştirdi. 17 yıldır profesyonel olarak fotoğraf çalışması yürüten Rahimi, Doğu Kürdistan’ın neredeyse tamamını gezerek fotoğrafladı. İran ve İran dışında birçok fotoğraf sergisine katılan Rahimi, birçok kez de fotoğraf ödülü aldı.
250 yıldır kesintisiz yapılıyor
Bir kaç kere Hewreman’a gittiğini ve fotoğraflar çektiğini ifade eden Rahimi, orada gerçekleşen ayinleri fotoğrafladığını söyledi. Her yıl kış mevsiminde gerçekleşen bu ayinin 250 yıldır kesintisiz yapıldığını kaydeden Rahimi, “Êzidî inançlarını bu şekilde gerçekleştiriyorlar. Ancak bunlar Êzidî değil ama Zerdüştî bir gelenektir. Pirlerine bağlı olduklarından dolayı ayini sürdürüyorlar. Asılları Müslümanlıktan geliyor ama gelenekleri Zerdüştî bir gelenektir. Her yıl bu ayini yapmak istiyorlar. Bu şekilde inançlarını gelecek nesillere aktarıyorlar” diye konuştu.
Newroz havasında geçer
Bu etkinliklerin yapıldığı dönemin bir Newroz havasında geçtiğine vurgu yapan Rahimi, çocuklara hediyeler verildiğini, gelenek gereği çocukların bayram havasında evlerin kapılarına giderek hediyeler aldıklarını söyledi. Rahimi, “Öğlene kadar evler birbirine ziyaretlerde bulunarak hediyeler verirler. Bu hediyeler nar, tavuk ve benzeri hediyeler olur. Bunun karşılığında ise hediyeyi alan aile bir kurban verir. İlk ev bir inek kurban vermek zorundadır. Pir Şalyar odasında bu hediyeler toplanır. Bir mutfak gibi o hediyelerin hepsinden yemek yapılır ve halka dağıtılır” dedi.
Pir Şalyar, Zerdüştî bir gelenek
Zagros Dağları’nın derinliklerinde vadilerin dik yamaçlarına doğru taraçalar halinde yükselen köylerde, her yıl ocak ayında kutlanan Pir Şalyar Cem Merasimi’nde, yüzlerce kişi ziyafet, ibadet ve zikir için toplanıyor. İran’ın Hewreman Bölgesi’nde yaşayan Gorani Kürtleri, kutsal saydıkları Pir Şalyar’ı bayram havasında yad ediyor. Pirlerin, dervişlerin, Ehl-i Hak’ların yurdu Hewramanilere göre Pir Şalyar Zerdüştî inancına sahip olurken, gerçek anlamda tarihsel bir ritüeli ortaya koyuyor. Pir Şalyar Merasimi, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte, çocuklar tarafından tüm evlere müjdelenirken, tüm köylüler, ziyaretçiler, dervişler adaklarla yapılan yemeği bekler. Öğle namazı sonrası ise dağlar ve derin vadiler zikir nidalarıyla inlerken, bu ritüeller günlerce devam ediyor. Halkın ortak inanç ve toplumsal etkinliklerine dair de tarihe ışık tutmakta olan ritüeller Cem, Xeber (Haber), Kute kute, Klawroçni (Doğum günü), adak adama, Ayîna Sema û Xwarin Xwarinê (Sema ve Yemek etkinliği), Şewnişt (geceye kalma) ve Terbî olmak üzere 7 aşamada gerçekleşiyor.
Meltem Oktay-Devran Toptaş/Amed-Diha