79 yıl önce oğlu ve arkadaşları ile birlikte idam edilen Dersim İsyanı’nın lideri Seyid Rıza, Dersim’de adının verildiği meydanda anıldı. Gerçekleştirilen anmada Seyid Rıza’nın mezarının bulunması ve Dersim katliamına ilişkin devlet arşivlerinin açılması istendi
Dersim İsyanı sonrası 15 Kasım 1937 tarihinde Xarpêt’teki (Elazığ) Buğday Meydanı’nda idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşları için Dersim’de anma etkinliği organize edildi. Dersim Emek ve Demokrasi İçin Güç Birliği Platformu üyelerince, adını taşıyan Seyit Rıza Meydanı’ndaki heykelinin önünde saat tam 17.38’de gerçekleştirilen anma, mumların yakılmasıyla başladı. Ardından karanfiller bırakılan heykelin önünde Seyit Rıza ve arkadaşları için saygı duruşunda bulunuldu. Dersim Belediye Eşbaşkanlarının da katıldığı anmada Platform adına konuşan Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) Eşbaşkanı Dursun Demirtaş, konuşmasına yaşamını yitirenleri anarak başladı.
‘Katliamlar devam ediyor’
1921’de, Koçgiri’de başlayan katliamların Palu, Agirî (Ağrı), Zilan, Dersim, Maraş, Çorum, Sivas, Gazi, Roboski ve günümüzde de devam ettiğini söyleyen Demirtaş, bu katliamların egemen ideolojinin ürünü olduğunu ifade etti. Demirtaş, “38’de Dersim’de, CHP’nin katı ulusalcılığı ile günümüzde AKP’nin yeşil asimilasyoncu pratiği arasında fark yoktur. Tekçi yapılar bu toprakları her zaman kana bulamıştır” dedi.
‘Seyid Rıza’ların ruhuyla mücadele’
Dersim’de 70 yıl önce Şark Islahat Planı ile uygulanan asimilasyon, ret ve inkarın bugün halen devam ettiğini de vurgulayan Demirtaş, Kürt Kızılbaş Alevilerin varlığı, özgürlüğü ve demokratik hakları kabul edilmediği sürece Dersim halkının, Seyid Rıza’ların ruhuyla haklı mücadelesini sürdüreceğini söyledi. Demirtaş, Dersim katliamına götüren zihniyet ve anlayışın günümüzde hala hakim olduğunu da ifade etti. Buna karşı ise örgütlü bir şekilde mücadele edilmesi gerektiğini kaydeden Demirtaş, Dersim halkı olarak siyasi iktidara “Hukukun evrensel normlarına saygılı, eşit, özgür ve demokratik bir ülkede yaşamak istiyoruz. Kefensiz yatanlarımızın mezar yerlerini açıklayın, dilimize inancımıza saygı gösterin, her taşını kutsal bildiğimiz coğrafyamızdan ellerinizi çekin. Dersim’in kayıplarını ve arşivlerini açıklayarak bu topraklarda bir daha katliam ve soykırım yaşanmaması için adım atın” sözleriyle seslendi. Yapılan açıklamanın ardından dağıtılan lokmalarla anma etkinliği son buldu.
Mersin’de de anma
Seyit Rıza ve arkadaşları, idam edilişlerinin yıl dönümünde Mersin’de de anıldı. Mersin Dersimliler Derneği tarafından dernek binasında yapılan açıklama öncesi duvarlara “Dersim 1937-1938 ayıptır, zulümdür, cinayettir” ve “Dersim 38 Katliamdır Tertele 38 Xo vıra nekeme!, Dersim 38 katliamını unutmayacağız” yazılı pankartlar asıldığı görüldü. Dernek Başkanı Hasan Tanrıkurt, yaptığı açıklamada Dersim’de katliam yapan zihniyetin bugün hala ülkede katliamlar yaptığını dile getirdi. Dernek Sekreteri Kazım Açıktepe ise, 79 yıl önce Dersim’de insanlık tarihinin en vahşi, en barbar katliamı olan 1937-1938 tertelesinin yapıldığını söyleyerek dönemin İçişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil’in “Mağaralarda böcek gibi zehirlenip kimyasal gazlarla boğularak, kafileler halinde kurşuna dizilip uçurum diplerine atıldılar” sözlerini hatırlattı. Yaşanan katliamlara rağmen Seyit Rıza ve arkadaşlarının haklılığı ve direnişi savunduğunu ve diz çökmediğini belirten Açıktepe, Dersimliler ve diğer ezilen halkların olan direniş duruşunun asla unutulmayacağını ve unutturulmayacağını vurguladı.
DERSİM