Suriye’de Dengeler Değişiyor

Suriye’de 4 yıldır rejim güçleriyle muhalifler arasında bölünen Halep’te son haftalarda yaşananlar kentin tamamen Şam’ın kontroluna geçeceğinin işareti olarak değerlendiriliyor. Böyle bir durumda muhalifler kendileri için çok önemli bir kaleyi kaybetmiş olacak.

2011’de başlayan ayaklanmaya kadar ülkenin ikinci büyük kenti olan ve sanayi başkenti sayılan Halep IŞİD’den ÖSO’ya ve Suriye ordusuna kadar bütün taraflar açısından stratejik önemde. Rusya ve Hizbullah desteğindeki Suriye ordusunun Halep merkezden kırsalına olan bölgeyi tamamen ele geçirmesi halinde kentin kırsalındaki silahlı grupların kent içindekilerle bağı kopacak.

Halep kırsalı ile Türkiye sınırı arasındaki dar bir şeride itilecek olan bu silahlı gruplar açısından YPG’nin ülkenin kuzeyinde geniş bir bölgede bulunuyor olması ikinci tehdit olarak öne çıkıyor. Bir süredir ülke içinde yapılan uzlaşmalarda silahlı gruplara mensup militanların transfer edildiği İdlip kentinde de büyük bir yığılma olduğu, buradaki silahlı grupların kendi aralarında zaman zaman çatıştıkları biliniyor.

Yine Halep içindeki varlığını yitiren silahlı grupların Şam’a kadar uzanan bölgede etkinliklerini kaybedecek olmaları Halep’i bu gruplar açısından “kaybedilmemesi gereken yer” kılıyor.

2012 ortalarından itibaren çatışmaların başladığı Halep kent merkezini Suriye ordusu elinde tutarken kentin bazı mahalleleri ve banliyölerin bir kısmı çeşitli silahlı grupların kontrolünde kaldı. Ancak 3 yıldan uzun bir süre çatışma bölgesi olan bu mahalle ve banliyöler zaman zaman silahlı gruplarla Suriye ordusu arasında el değiştirdi. Geçtiğimiz yıla kadar bu bölgelerin büyük bölümünü ele geçiren IŞİD’in yanı sıra yörede Nusra Cephesi, Ahrar u Şam ve onlarca küçük silahlı grup bulunuyor.

Suriye ordusu yıllar içinde elinde tuttuğu kent merkezinden banliyöleri de içine alan bir kuşak oluşturmak amacıyla girişimlerde bulundu ancak başarısızlıkla sonuçlandı.

Suriye ordusu, Rusya’nın hava saldırılarına başlamasının hemen ardından Şam kırsalı, Humus kırsalı, Hama kırsalı ve Halep çevresini kapsayan 4 büyük kara operasyonu başlattı. Yaklaşık 1 yıldır devam eden ve birbirleriyle bağlantılı olarak yürütülen bu operasyonların en önemli ayaklarından birini Halep oluşturuyor.

Bu operasyon çerçevesinde uzun süredir Halep’in İdlip’e açılan kısmında Nusra Cephesi ve Ahrar u Şam’ın öncülüğündeki Fetih ordusu ile şiddetli çatışmalar sürüyor. Halep’in Rakka’ya açılan kısmında da IŞİD’e karşı hava ve kara kuvvetleri desteğinde saldırılar devam ediyor. Halep’in Türkiye sınırındaki kuzey kırsalına yönelik zaman zaman hamleler olsa da Suriye ordusu ve Rusya’nın Halep’e yönelik operasyonu, kentin doğu, güney ve batı kırsallarında yoğunlaşıyor.

Şam, Humus ve Hama kırsallarına yönelik operasyonların aksine Halep’teki büyük operasyonun şehrin iç kesimlerine ve banliyölerine yönelmesi dikkat çekiyor.

Zaman zaman şiddetlenen çatışmalara paralel olarak bu bölgelerde bulunan sivillerin tahliye edilmesi, insani yardım ulaştırılması, ayrılmak isteyen militanların genellikle İdlip olmak üzere istedikleri yerlere nakledilmesi veya örgütlerden ayrılmak isteyenler için genel af çıkarılması gibi süreçler için Rusya ve ABD’nin yanı sıra BM gibi uluslararası kuruluşlar da devreye girdi.

Halep, şiddetlenen çatışmalarla birlikte yeniden dikkatlerin toplandığı yer oldu. Rusya ve Hizbullah desteğindeki Suriye ordusunun Halep içinde çeşitli silahlı grupların elindeki bazı bölgelere doğru hızlı ilerleyişi siyasi düzeyde tartışmaları ve karşılıklı suçlamaları arttırdı.

Suriye yönetimi, Rusya ve destekçilerinin olduğu blok, “bazı mahalleleri ve banliyöleri ellerinde tutan silahlı grupların, Nusra Cephesi gibi cihatçılardan oluştuğunu, sürekli roket ve havan saldırıları ile Suriye ordusunun elindeki bölgelerde yaşayanlara yönelik saldırılar düzenlediklerini” savunuyor.

ABD, Türkiye gibi bazı ülkeler ise, “Halep içindeki silahlı grupların yönetime muhalif olduklarını, kontrol ettikleri bölgelere yönelik saldırıların kabul edilemez olduğunu, bu saldırılarda sivillerin hedef alındığını” öne sürüyor.

Hedef, Trump göreve başlamadan önce Halep’te kontrolu ele geçirmek mi?

Şam hükümetine yakın kaynaklardan yapılan değerlendirmelerde, Halep içindeki operasyonların Aralık ayının ortalarına kadar bitirilmesinin hedeflendiği öne sürülüyor. ABD’deki başkanlık seçimlerinin gözetildiği ve yeni başkan Donald Trump göreve başlamadan operasyonların bitirilmesinin amaçlandığı da iddialar arasında. Bu değerlendirmelere göre, operasyonların Halep içi ile sınırlı kalacağı, şimdilik Türkiye sınırının olduğu kuzey kırsala doğru genişlemeyeceği belirtiliyor.

Halep içinde çeşitli silahlı grupların kontrolundaki bölgelerde çatışmalar sürüyor. Bu bölgelerde yaşayan sivillerin bir kısmı Suriye ordusunun olduğu bölgelere tahliye edilerek kent içindeki okullara, öğrenci yurtlarına ve kamu binalarına yerleştirildi. Tahliye edilenlerin ilaç, yiyecek, kış şartları nedeniyle doğan ihtiyaçları ve sağlık hizmetleri Suriye Kızılay’ı, Kızılhaç ve BM tarafından sağlanıyor.

Çatışmaların devam ettiği bölgelerde kalan sivillerin korunması ve gerekli insani ihtiyaçların sağlanması için çeşitli ülkeler ve uluslararası kuruluşlar çağrı yaptı ancak henüz bir sonuca varılamadı.

Diğer taraftan bu bölgelerdeki silahlı gruplar ve bazı ülkeler Rusya ve Suriye ordusunun hastaneleri, yiyecek depolarını ve sivilleri hedef aldıklarını öne sürüyor. Rusya ve Suriye yönetimi ise silahlı grupların sivilleri canlı kalkan olarak kullandıklarını savunuyor.

VOA

EN SON EKLENENLER