Mezopotamya ve bölgede kadim müzik enstrümanlarından biri olan erbane (def), birçok kültürün özellikle de inanç kültürlerinin kendini ifade araçlarından biri olarak biliniyor. Amed başta olmak üzere bölgenin birçok kentinde erbane çalan dervişler ya da diğer ismiyle erbaneciler, bu enstrümanın Kürt kültüründe önemli bir enstrüman olduğunu söylüyor. Yüzyıllar önce köyden köye gezen dervişler, erbanin sesiyle insanları mest ederdi. Bu dervişlerden birisi de Amed’in Farqîn (Silvan) ilçesinde dünyaya gelen 55 yaşındaki Nurullah Tatar. Erbanevan Nurullah olarak tanınan Tatar erbaneyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Bir yandan erbane çalarak beraberinde beyit, kaside ve kilamlar söylerken, diğer yandan da erbane hakkında kendisini dinleyenlere bilgi veren Tatar, Derviş babasından erbane kültürünü devraldığını ve 35 yıldır Amed, Êlih (Batman) ve Mêrdîn gibi yerlerde köy köy gezerek, insanlara erbane çaldığını söylüyor.
Köylerde düğünlere gidiyorum
Amed Dengbêj Evi’nde çalışan ve köy köy gezerek erbane kültürünü yaşatan Tatar, “Ben bu mesleği babamdan öğrendim. Babamın bana öğrettiği kültürü bugün ben yaşatıyorum. 35 yıldır profesyonel bir şekilde erbane çalıyorum. Erbane ile ailemi geçindiriyorum. Erbane dışında başka bir iş yapamıyorum” dedi. Erbanenin yaşamında çok büyük öneme ve değere sahip olduğunu vurgulayan Tatar, “Erbanemi takarım koluma halen köylerde düğünlere ve mezun olan öğrencilerin (feqî) icazet törenlerine katılıyorum. Feqilerin icazetinde daha çok beyit ve kaside söylüyorum. Düğünler de Kürtçe kilamlar seslendiriyorum. Erbanenin 12 makamını çalıyorum” dedi.
Erbaneye sahip çıkılmıyor
Erbane eski dönemler kadar dinlenmediğini hatırlatan Tatar, “Modern ve tekniki müzik enstrümanları çoğaldıktan sonra, erbane kültürü de yok olma eşiğine geldi. Yaşamımın son anına kadar erbaneye sahip çıkacağım ve yok olmasına karşı mücadele edeceğim. Eskiden halkın arasında çok önemli bir yere vardı. Maalesef şuan halkın arasında erbane kültürüne sahip çıkılmıyor” diyerek herkesi erbane kültürüne sahip çıkması çağrısında bulundu.