Yerleşimlere karşı yeni denklem

BMGK’de oylanarak kabul edilen İsrail tasarısı, Netanyahu hükümetinde şok etkisi yarattı. Netanyahu yönetimi Obama’ya köpürerek ‘ABD, Ortadoğu’daki tek müttefiki olan İsrail’i terketti. Sekiz yıllık dostluğun ardından kalbimiz sızlıyor’ açıklaması yaptı

BM Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarında yasa dışı tüm yerleşim faaliyetlerini “derhal ve tamamen” durdurmasını talep eden karar, ABD’nin ilk defa çekimser oy kullanmasının ardından kabul edildi. Filistin “büyük tokat” derken, İsrail Obama yönetimine sert tepki gösterip, uymayacağını kaydetti.

BMGK’de ABD için de İsrail için de, İsrail yerleşim planlarıyla ilgili kritik bir oylama yapıldı. 23 Aralık’ta oylanan tasarıda Mısır’ın da imzası vardı. Ancak Abdulfettah Sisi cuntasının yönettiği Mısır; BMGK’ye sunduğu tasarıyı İsrail ve ABD’nin seçilen başkanı (20 Ocak 2017’de göreve başlayacak) Donald Trump’ın baskısı üzerine geri çekti. Tasarı destek veren Yeni Zelanda, Malezya, Venezuela ve Senegal’in devreye girmesiyle BMGK’ye getirildi. Oylama sonuçları İsrail Başkakanı Benyamin Netanyahu için şok oldu.

İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarında yasa dışı tüm yerleşim faaliyetlerini “derhal ve tamamen” durdurmasını talep eden karar, 14 oyla BMGK’de kabul edildi. İsrail’in güvenceleri ABD, Fransa ve İngiltere idi. Veto etmelerini bekliyordu. Ancak şimdiye kadar BMGK’de İsrail’e yönelik eleştirilerin karşısında duran ve 2011’de İsrail’in yasa dışı yerleşim birimlerini kınayan karar tasarısını veto eden ABD ilk defa çekimser oy kullandı. Diğer tüm üyeler “evet” oyu verdi. Tasatı 14 evet bir çekimser oyla, yani vetosuz olarka kabul edildi.

Kararda “İsrail’e hemen ve tamamen, Doğu Kudüs de dahil olmak üzere, işgal altındaki Filistin topraklarında tüm yerleşim yeri faaliyetlerini durdurmalı” çağrısı yapıldı. İsrail yerleşimlerinin “yasal dayanağının olmadığı” belirtiliyor ve “iki devletli çözümü tehlikeye attığı” kaydediliyor.

Donald Trump da devredeydi

BMGK tasarısı öncesi İsrail, ABD’nin 20 Ocak’ta göreve başlayacak Başkanı Donald Trump’tan oylamaya müdahale etmesini istemişti. Trump, ABD yönetiminden tasarıyı veto etmesini istedi. Bu Barack Obama yönetiminin yaklaşımını değiştirmedi, tasarıyı veto etmedi.

Trump, kararın ardından Twitter’dan “BM konusuna gelecek olursak, 20 Ocak’tan sonra her şey farklı olacak” dedi.

Trump, ülkesinin yeni İsrail Büyükelçisi olarak Av. David Friedman’ı seçmişti. Friedman, İsrail’in yeni yerleşim yerleri inşa etmesini destekleyen biri olarak biliniyor.

ABD’nin BM Büyükelçisi Samantha Power, “Yerleşim sorunu o kadar kötü bir hale geldi ki iki devletli çözümü tehlikeye sokuyor” dedi.

Power, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yu yerleşimleri savunması nedeniyle eleştirmiş ve şöyle konuşmuştu: “Bir kişi, aynı anda hem yerleşimleri genişletip hem de çatışmayı bitirecek iki devletli çözüme destek veremez.” Power, ABD’nin Güvenlik Konseyi kararına neden destek vermediği konusunda gerekçe olarak yerleşim konusunun kararda “çok dar bir bakış açısıyla” ele alınmış olmasını gösterdi.

Filistin: Büyük tokat

Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Redine, “BMGK’nın kararı, İsrail politikasına büyük bir tokattır” ifadesine yer verdi. Ebu Redine, bu kararla İsrail’in yasa dışı yerleşim birimlerinin uluslararası düzeyde kınandığı ve iki devletli çözüme güçlü destek verildiğini belirtti. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Genel Sekreteri Saib Ureykat ise kararın, BMGK’den çıkan en önemli kararlardan biri olduğunu vurguladı.

İsrail: Karara uymayacağız

İsrail Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada, “İsrail, BM’deki bu utanç verici İsrail karşıtı kararı reddediyor ve şartlarına uymayacak. İsrail seçilmiş başkan Donald Trump ile çalışmayı dört gözle bekliyor” denildi. İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, “ABD, Ortadoğu’daki tek müttefiki olan İsrail’i terketti. Sekiz yıllık dostluğun ardından kalbimiz sızlıyor” dedi. İsrail’in BM Büyükelçisi Danny Dannon ise BMGK kararının barış olasılığını zedeleyeceğini savundu: “Kararın lehine oy vererek aslında ‘hayır’ oyu verdiniz. Müzakerelere ‘hayır’, ilerlemeye ‘hayır’, İsrail ve Filistinlilerin daha iyi bir yaşam şansına ‘hayır’ oyu verdiniz. Ve barış ihtimaline ‘hayır’ dediniz.”

Kim ne dedi?

“Yerleşimleri derhal ve tamamen durdur” kararı, Lübnan, Ürdün ve Kuveyt yönetimlerini sevindirdi. Lübnan Başbakanı Saad el-Hariri, “Kararı memnuniyetle karşılıyorum” dedi. Ürdün Hükümet Sözcüsü Muhammed el-Mumini ise BMGK kararını “tarihi” olarak niteledi. Kuveyt Parlamento Başkanı Merzuk el-Ganim de kararı, “doğru yönde atılan bir adım” olarak yorumladı.

NEW YORK

EN SON EKLENENLER