Taş ustası Mehmet Nafi Ersan, 2 bin yıl öncesine ait taşların kullanıldığı Mêrdîn evlerinin günümüzde hâlâ kullanılmakta olduğunu ifade etti. Tarihi taş evlerin daha uzun ömürlü olabilmesi için taraklama işlemi yapan Ersan, bu işlemin yapılmaması durumunda tarihi evlerin kullanılamaz hale geleceğini söyledi
Mêrdîn’de (Mardin) mağara ve kayalardan çıkarılarak evlerin yapımında kullanılan taşların ömrü, 2 bin yıl öncesine dayanıyor. Uzun ömürlü olan bu taşlardan yapılan evler günümüzde yaygın olarak halkın evlerinde kullandığı malzemeler arasında yerini almaya devam ediyor. Taş ustası Mehmet Nafi Ersan, günümüzde hâlâ kullanılmakta olan bu evlerin bakımsız bırakılmasından kaynaklı çürümeyle yüz yüze kaldığını belirtti. Ersan, yapılacak taraklama işlemiyle bu evlerin ömürlerinin 100 yıl daha uzayabileceğini ifade etti. Taşın milyonlarca sene geçse de dayanıklılığını sürdürdüğünü kaydeden Ersan, kendi oturduğu evin taşlarının 2 bin yıl öncesine ait olduğunun altını çizdi.
Taşlar değerini kaybediyor
Yenişehir planlamasıyla birlikte taşların da değerini kaybetmeye başladığını söyleyen Ersan, “Eski Mardin’de evin farklı bölmeleri olan mutfak, banyo, lavabo avluda kalırdı. Bir evde iki, üç kişi avluda taş ocak yapardı. Bu taş ocaklarda aynı zamanda yemek yapardı, su ısıtırdı, çamaşır yıkardı. Şimdi insanlar kolay yaşama geçiyor. İnsanlar eşine, dostuna kendi avlularında yer verip, ev yapmalarında sorun aramazlardı. Mardin bu şekilde iç içe geçmişti. Ama şimdi insanlar yaşadıkları apartmanlarda kendi komşularını tanımıyor” dedi.
Kara sıva nefessiz bırakıyor
Mêrdîn’e kara sıvanın 1938’de geldiğini söyleyen Ersan, taşların üstüne örülen bu sıvanın taşları nefessiz bıraktığına değindi. Tarihi kentte 15 senedir evlerin restore edildiğini söyleyen Ersan, “Şimdiki İzela Otel 1938’de yapımına başlanmış ve 1941’de bitmiş. Bu otelde sıvalıydı. Bu sıva taşların ömrünü kısalttığı için biz bu sıvayı kaldırarak taşlarda taraklama işlemi gerçekleştirdik. Taraklama işlemi aşınmayı engelliyor. Eskiden karıncaların yuvalandığı taşlarda aşınma olmadığı için taşı ellediğinde de dökülmüyor” dedi.
Para ikinci planda kalıyor
Mêrdîn’de restore edilmesi gereken birçok evin olduğunu hatırlatan Ersan, evlerin uzun ömürlü olabilmesi için destek çağrısında bulundu. Ersan, “Biz ne kadar yardımcı olmaya çalışsak ta bazı evlerde yaşayan ailelerin maddi durumları bu masrafı karşılayamıyor. Birçok ev bakımsızlıktan günden güne yıkılıyor. Vakıflar destek vermelidir. Biz varımızı yoğumuzu bu işe adadık. Para ikinci planda kalıyor, bizim için buranın tarihi değeri var. Biz bu tarihi evlerin, yapıların ömrünü daha çok uzatmak istiyoruz. Devlet nezdinde yeteri destek gelmiyor. Yoksa halk gücü yettikçe üzerine düşeni yapıyor zaten. Biz haftada 4 taş yeniliyorsak, destek geldiğinde daha fazlasını yapabiliriz. Böyle bir Mardin dünyada daha çok ses getirir. Mardin 3’üncü antik kentten 2’nciye yükselebilir” şeklinde konuştu.
Aynur İnedi/Mêrdîn