Tek adam rejimi için Meclis’e getirilen ve 18 maddeye düşürülen 21 madde AKP tarafından diğer maddelere eklemlendi. Yapılan görüşmelerde yoğun tartışmlara yol açan bütün maddeler çıkarılıp 18 madde gibi gösterilirken, çıkarılan maddeler olduğu gibi korunup diğer maddelerin içine gizlendi
AKP ve MHP ‘nin anlaşmasıyla “Anayasa” adı altında meclise getirilen tek adam yasasının tartışmalı maddeleri diğer maddelerin içine geçirilerek perdeleniyor. Gazete Duvar’da yer alan habere göre, daha önce büyük tepkiye neden olan, Cumhurbaşkanı’na kararname çıkarma yetkisi veren 15. madde ortadan kaldırılırken, içindeki hükümler önerinin 11. maddesine aktarıldı. 21 maddelik öneri içerisinde tartışmalar üzerine 3 madde metinden çıkarılırken, 10 maddede değişiklik yapan AKP, eleştirililerin dikkate alındığı algısı yarattı.
Birbirinin içine serpiştirildi
Değişiklikler yapılarak kabul edilen Anayasa önerisinin gelecek hafta TBMM Genel Kurulu gündemine alınması bekleniyor. AKP, öneride yaptığı değişikliklerle hem kendi içindeki hem de MHP’deki kaygıları gidererek Genel Kurul’daki oylamada olası fireleri önleme stratejisi izledi. Ancak yapılan değişiklikte kaygılara neden olan düzenlemelerden vazgeçilmedi, aksine başka maddelere serpiştirilerek korundu.
Olduğu gibi korundu
Çok tartışılan maddelerden biri olan “merkezi idare” ilgili 126. maddedeki “Bu teşkilatın görev yetkileri kanunla düzenlenir” tümcesinin çıkarılması ve “Merkezi idare kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının, kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir” hükmünün eklenmesi öngörülmüştü. Komisyonda yapılan değişiklikle, bu hükmün düzenlendiği önerinin 15. maddesi metinden çıkarıldı. Ancak ilgili fıkra korunarak önerinin 11. maddesine taşındı.
9 ve 19 iç içe
Yine önerinin 15. maddesinde, Anayasa’nın “idarenin bütünlüğü ve kamu tüzel kişiliği” başlıklı 123. maddesinin değiştirilerek, kamu tüzel kişiliğinin ancak kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulabileceği hükmü öngörülmüş, “Üst düzey kamu görevlilerinin atanmalarına ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle” düzenleneceği belirtilmişti. Komisyonda, söz konusu 15. madde metinden çıkarıldı. Ancak, üst düzey kamu görevlileriyle ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesi düzenlemesi önerinin 9. maddesine, kamu tüzel kişiliklerinin yine Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulabileceği hükmü de önerinin 19. maddesine eklendi.
Yargı yolu kapalı tutuldu
Öneride, Anayasa’nın “yargı yolu” başlıklı 125. maddesinde yer alan “Yüksek Askeri Şûra’nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır” hükmünün kaldırılması kararlaştırılırken, komisyon sürecinde AKP kendi içinde yaptığı değerlendirmelerde, 15 Temmuz darbe girişimi dikkate alınarak bu hükmün korunması yönünde değişiklik yaptı.
HSYK aldatmacası
Önerinin, HSYK’nin yapısını yeniden düzenleyen 17. maddesinde verilen önergeyle, kurulun üye sayısı, Adalet Bakanlığı Müsteşarı doğal üye yapılarak 12’den 13’e çıkarıldı, Cumhurbaşkanı’nın belirleyeceği üye sayısı 5’ten 4’e düştü, Meclis’in seçeceği üye sayısı da 6’dan 7’ye yükseltildi. Yapılan değişiklikle Meclis’in belirleyeceği üye sayısının Cumhurbaşkanı’ndan fazla olacağı algısı yaratılmaya çalışıldı. Oysa 13 üyeden 1’i Adalet Bakanı, 1’i de Adalet Bakanlığı Müsteşarı olacak. Cumhurbaşkanı doğrudan atayacağı 4 üye ile birlikte hem Adalet Bakanı hem de müsteşarı kendi atayacağı için 6 üyeyi belirlemiş olacak. Yine Meclis’in seçeceği 7 üyeyi ise parlamentoda çoğunluğu bulunan AKP seçmiş olacak.
ANKARA