Sokağa çıkma yasağının başladığı 2 Aralık 2015 tarihinden sonra 103 gün süren abluka ve operasyonların ardından 10 Mart 2016 tarihinden bu yana yıkımın devam ettiği Amed’in Sûr ilçesinin 6 mahallesinde taş üstünde taş bırakılmadı. Sûr sadece anıtsal yapıları ile değil sokağıyla, geleneksel evleri, çeşmeleri, geleneksel ticaret yapısı ve hem sosyal hem de mimari yapısıyla bir bütünlük içerisindeydi. Yasaklı bölgede çekilen son fotoğraflarda ilçenin en büyük mahallesi olan Amedlilerce Xançepek olarak bilinen Hasırlı Mahallesi yok edildi. Yine yanı başında olan Fatih Paşa Mahallesi de dümdüz edilmiş.
Bir tek cami kaldı
Xançepek Mahallesi’nde sadece Arap Şeyh Camisi ayakta kaldı. Öncesinde kilise olup okula dönüştürülen yapı şu an karakol durumunda. Yine Hasırlı Mahallesi’nde Musevilere ait havra da yıkımdan kurtulamadı. Ermeni Katolik Kilisenin yarısı ve Ortadoğu’nun en büyük kilisesi olan Surp Giragos’un duvarları yıkıldı. Mehmet Uzun Müzesi’nin yarısı, Paşa Hamamı’nın bir bölümü yok. Yasaklı mahallelerin sokak başlarına yerleştirilen beton bloklar ve polis noktaları mahalleye girişleri engelliyor, gazetecilerin mahalleye girmesi ise yasak. Daha önce valilik tarafından belirlenen cüzi hasar tespit paralarını reddeden ilçe sakinleri, yapılan anketlerde Sûr’dan çıkmak istemediklerini ortaya koydu. Labirent sokakları ile meşhur olan Sûr’da sokaklar olmayacak yerine geniş caddeler ve karakollar yapılacak. Sokağın olmayacağı yeni projede 3 metrelik Yenikapı Sokağı şuan 35 metrelik bulvara dönüşmüş durumda.
Lezgin Akdeniz /Amed – Dihaber