Dersim’de Xızır (Hızır) ayı gelenekleri kapsamında en önemli etkinlik Xızır Xavutu’nun yapılıp ve Xızır’ın gelmesini beklemek.
Dersim’in Pertek ilçesine bağlı 40 hanelik Ardıç Köyü’nde de Xızır hazırlıkları yapılmaya başlandı. Ardıç Köyü’ndeki Xızır ayına yönelik yapılan hazırlıkları Nazife Yıldız ve Saime Sefer PİRHA’ya anlattı.
Xızır’da Çarşamba, Perşembe ve Cuma günü olmak üzere üç gün oruç tutulduğunu ifade eden Nazife Yıldız, “Xızır orucunun son günü olan Cuma günü ateşte kızartıp, taşlarla çevirdikleri buğdayı un haline getirip Xızır Xavutu yaptıklarını söyledi.
“XIZIR XAVUTUNUN AMACI BİRLİĞİ BERABERLİĞ SAĞLAMAK”
Yıldız, “Xızır Xavut’u, kavrulmuş buğdayı döverek un haline getirip kızgın tava içerisinde tereyağı ile kavurduktan sonra ortası eşilip içine kızartılan tereyağı dökülür. Xızır ayında yapılan bu Xızır Xavutu, köydeki tüm komşular çağrılıp hep birlikte yenilir. Köyde birlik ve beraberlik sağlamak küslük ve dargınlıklara son verilmek amaçlanır” dedi.
XIZIR XAVUTU YAPIMI
Yıldız, Xızır ayına ilişkin yapılan Xızır Xavutu’nun yapılma aşamalarını şöyle anlattı:
“Buğday taşlarla öğütüldükten sonra elekle elenir ve kimse el vurmayacak şekilde leğende bırakılır. Eğer ev halkının kalbi temizse Xızır akşam eve gelip hazırlanan Xavuta dokunur. Ve sabah Xızır’ın geldiğini hisseden aile kurban keser. Xızır’ın bir olduğunu ancak Demananlar’a, Kureyşanlar’a ve Hozat’a ayrı ayrı gittiğinden üç farklı zamanda oruç tutulur. Xızır ayında kurbanlar kesilir ve komşulara zengin fakir ayırt edilmeden eşit şekilde dağıtılır. Perşembe günleri de lokmalar hazırlanır mezar ve ziyaretlere gidilir.”
“XIZIR DARDA, ZORDA OLAN HERKESE YARDIM ETSİN”
Xızır Xavutun’u yapan Saime Sefer de Xızır’ın darda, zorda kalan herkese yardım etmesini ve gençlerin güzel ömürler görmesine, yaşamasına yardım etmesini temenni etti.
İsmet Sefer/DERSİM