Donald Trump yönetiminin çok sayıda ülke vatandaşına vize yasağı getiren Başkanlık Kararnamesinin uygulanmasının sürmesi için Temyiz Mahkemesine yaptığı itiraz reddedildi. Trump, Yüksek Mahkemeye işaret etti
ABD Başkanı Donald Trump’ın başkanlık özel yetkisini kullanarak çıkardığı vize ve seyahat yasağı ikinci kez Temyiz Mahkemesine takıldı. San Francisco’da görülen davada, Trump’ın çıkardığı yasanın askıya alınmasının sürdürülmesi kararı çıktı.
Geçen hafta ABD’nin Washington eyaletine bağlı Seattle kentindeki Federal Temyiz Mahkemesi, Adalet Bakanlığı Donald Trump’ın vize seyahat yasağının sürmesi istemini geri çevirmişti. Cumartesi günü Washington eyaleti Başsavcısı Bob Ferguson’un, vize ve seyahat yasağına karşı “ABD Başkanı da içinde olmak üzere hiç kimse hukuktan üstün değildir” diyerek açtığı davaya bakan Federal Yargıç James Robart, 7 ülkenin vatandaşlarına getirilen ancak uygulamada yasal vizesi olanları ve Yeşil Kart sahiplerini de etkileyen kararı, ABD genelinde olmak üzere askıya aldığını açıklamıştı. Kararı değerlendiren San Fransisco’daki Temyiz Mahkemesi, Başkanlık Kararnamesini iptal eden mahkeme kararını onadı.
‘Kimse hukukun üstünde değil’
Trump yönetiminin, çoğunluğu Müslüman 7 ülke vatandaşlarına giriş yasağı getiren kararnamesini iptal eden Federel Mahkeme kararının Temyiz Mahkemesi tarafından haklı bulunmasının ardından basın mensuplarına açıklama yapan Ferguson, devlet başkanı dahil olmak üzere hiç kimsenin hukuktan üstün olmadığını vurguladı. Ferguson, “Başkan ülke genelinde kaosa sebep olan aceleyle yazılmış bu tehlikeli kararnameyi bir an önce geri çekmelidir. Eğer bunu reddederse onu anayasa karşısında sorumlu tutmaya devam edeceğim” dedi.
ABD Başkanı Trump, Temyiz Mahkemesinin göçmen ve vize yasağı kararına Twitter hesabı üzerinden tepki gösterdi.
Trump, “Mahkemede görüşürüz, ulusumuzun güvenliği tehlikede” dedi. Uzmanlar, iki ayrı Federal Temyiz Mahkemesinde de askıya alınan vize ve seyahat yasağı kararının bir sonraki durağının ABD Yüksek Mahkemesi olabileceğini söylüyor.
Elçiliği Kudüs’e taşımayı düşünüyorum’
İsrail’in Hayom gazetesine röportaj veren Trump, Tel Aviv’deki ABD büyükelçiliğini Kudüs’e taşımayı ‘ciddi şekilde’ düşündüğünü söyledi. “Ciddi şekilde düşünüyorum” diyen Trump, plan üzerinde çalıştığını ve ‘kolay bir karar olmadığını’ söyledi. Trump ayrıca, İsrail’in hız verdiği yasadışı yerleşim yerleri inşasının “barış için iyi olmadığını” belirtti.
ABD denge-fren sistemi
ABD’de Yargıç James Louis Robart, Donald Trump’ın nüfusunun çoğu Müslüman 7 ülkeye getirdiği seyahat yasağını durdurdu. Teoride birbiriyle eşit olan devletin iki gücü, yani yürütme ve yargının, birbiriyle karşı karşıya gelmesi bir siyasi krize yol açabilir. Ancak öyle olmuyor.
ABD yönetiminde kuvvetler ayrılığı ilkesi kritik öneme sahip. Ülkenin anayasası kıymetli bir denge ve denetleme mekanizmasıyla yasama, yürütme ve yargının birbiri üzerinde dengeli bir otorite sahibi olmasını sağlıyor. Federal hükümetin kuvvetleri üçe ayrılıyor:
Yürütme, başkan ve kabinesinden oluşuyor. Yasamayı Kongre, yani Temsilciler Meclisi ve Senato oluşturuyor. Ve üçüncü kuvvet olarak da yargı bulunuyor. Trump’ın seyahat yasağını iptal eden yargıç gibi ABD’de 700 civarında federal yargıç bulunuyor. Eyalet yargıçlarının aksine, bu yargıçlar Yüksek Mahkeme ve Temyiz Mahkemesi ile birlikte federal yargı sisteminin bir parçası.
94 ayrı Federal Bölge Mahkemesinde görev yapan bu yargıçlar ABD yasalarının, uluslararası anlaşmaların ve kamu görevlilerinin eylemlerinin değerlendirmelerini yapıyor. Bu yargıçların yetkileri ise Yüksek Mahkemeden geliyor. Fakat yargıçların bu konularda yorum yapması için önce birilerinin bunu talep etmesi, yani bir uygulamaya karşı dava açması gerekiyor. Yasama ve yürütme kuvvetleri yasa yapıp yasaların işlemesini sağlarken yargı, yalnızca bir anlaşmazlık olduğunda devreye giriyor. Trump neden yargıçları görevden almıyor?
Çünkü ABD’de federal yargıçların göreve başlaması başkanın ataması ve Senato’nun onayıyla gerçekleşir. ABD’nin kurucuları, yargıyı dış etkilerden korumak için başkanlara yargıçları azletme yetkisi vermedi. Trump’ın Twitter’da “sözde yargıç” dediği yargıç James Robart, 2004’te George W. Bush tarafından göreve atanmıştı. Bir federal yargıcı yalnızca Kongre görevden alabilir. Bunun için hem Temsilciler Meclisi’nin hem de Senato’nun onayı gerekiyor. Bir federal yargıcı görevden almak ile bir başkanı görevden almak aynı şekilde gerçekleşiyor. ABD’nin tarihinde sadece 8 federal yargıç bu şekilde görevden alındı. Federal yargıçlar istedikleri sürece görev yapar, görevleri genellikle emekli olmak istediklerinde veya öldüklerinde sonlanır.
Yüksek Mahkeme
Yüksek Mahkeme, ise yargı alanındaki en yüksek otoritedir. Yüksek Mahkeme de dış etkilerden korunuyor. Yüksek Mahkeme 9 sandalyeli. 4’ünü Cumhuriyetçi başkan, 4’ünü Demokrat başkan atadı. Birini de Trump atayacak. Bu atama olursa denge Cumhuriyetçiler lehine değişecek.
SAN FRANCISCO