Organik balın üretildiği Hakkari’nin Geçimli köyünde ilaç ve kozmetik sektörü başta olmak üzere birçok alanda kullanılan balmumu, kadınların elinde geleneksel yöntemlerle şekillenerek şifaya dönüşüyor.
Hakkari’nin Geçimli (Rindikê) köyünde arıların ürettiği balı depolamak için oluşturduğu balmumu, kadınların elinde şifaya dönüşüyor. Organik balın üretildiği köyde, ilaç ve kozmetik sektörü başta olmak üzere birçok alanda kullanılan ve Kürtçe “Şemâ” denilen balmumu, eritilerek şekillendiriliyor. Bu zorlu işi ise geleneksel yöntemlerle kadınlar yapıyor.
HEM ŞİFA OLUYOR HEM AYDINLATIYOR
Arıların peteklerini yapmak için karın halkalarında (segmentlerde) bulunan balmumu bezlerinden salgıladıkları yumuşak sarı veya daha koyu olan balmumu, eritilerek kalıp haline getiriliyor. Oldukça zahmetli ve zaman alan bu işi 30 yıldır yapan Hayat Ölmez, balmumunun faydalarını anlatarak, şifa kaynağı olduğunu söyledi. Ölmez, “Biz ailece yıllardır arıcılık yapıyoruz. Balmumunu eritip satmaya, ondan ilaç yapmaya da arıcılıkla başladık” dedi. İlaç niyetine kullanılan balmumunun elektriğin olmadığı dönemlerde aydınlatma aracı olarak da kullanıldığını söyleyen Ölmez, “Kış aylarında çatlayan ayaklarımız, ellerimiz için birebir ilaçtır. Balmumunu erittikten sonra yanık ve yara merhemi yapıyoruz. Yine kırıklar için ısıtıp bezlerle, kırılan yerleri sarıyoruz. Yine eskiden gaz lambası gibi aydınlatma görevi görüyordu. Eritilen balmumu içine küçük bezler atıp mum şekli verir, yakardık. Şimdi azaldı işlevi; ama baldan yapıldığı için hala bir şifa kaynağıdır bizim için” sözleriyle balmumunu anlattı.
ALTIN SARISI RENGİ TUTTURMAK ÖNEMLİ
Eritilen balmumunda altın sarısı rengini tutturmanın zor olduğunu vurgulayan Ölmez, geleneksel yöntemi aşama aşama şu şekilde anlattı: “Sonbaharda bal kesimi yapıldıktan sonra satmak için uygun olmayan petekler bir tarafa toplanır. Balmumu için saklanır. Yaz gelince o petekler çıkarılır ve kadınlar ateş yakıp büyük kazanlarda balmumu peteklerini eritir. Daha sonra eriyen petekleri, bir çuvala doldurup 2 odunla çuval sıkılır. Balmumu süzülür. Balmumu kuruyup şekil verilecek kıvama geldikten sonra süzdüğümüz ve su yüzeyine çıkan balmumunu kalıplara verip bir köşeye kuruması için bırakırız. Tabi bizim bu yöntemimiz eski bir yöntem ve çok zorlu günleri alan bir iştir. O yüzden herkes yapamaz. Arıcılık yapan çok insan balmumu peteklerini eritmeden, dönüştürmeden satar.”
Ölmez, kalıp haline dönüştürülen balmumunun kimi zaman merhem olarak saklandığını kimi zaman da ek gelir kaynağı olarak satıldığı bilgisini de paylaştı.