Çöpten elektrik üretimiyle doğa kirliliğinin önüne geçilebilir

 Krüresel ısınma ve buna bağlı olarak iklim değişikliğiyle mücadelede çöpten elektrik üretme önemli bir yere sahip. EMO Enerji Birim Koordinatörü Olgun Sakarya, Türkiye’de çöpten elektrik üretme potansiyelinin olduğunu ve bu yöntemle doğa kirliliğinin önüne geçilebileceğini söyledi.

Küresel ısınma ve buna bağlı olarak gelişen iklim değişikliği olgusunun nedenlerinden biri olan enerji üretimi ve tüketimi, diğer nedenlere göre yüzde 36 gibi bir oranla, iklim değişikliğindeki en stratejik payı alıyor. Bu durum dünya çapında etkilerinin hissedilmeye başlandığı çevre ve iklim sorunlarına karşı alternatif enerji üretimini çözüm olarak beraberinde getiriyor. Bu alternatif yenilenebilir enerji üretimlerinden biri de bazı Avrupa ülkelerinde yaygın olarak görülen fakat Türkiye’de pek gelişemeyen çöpten elektrik üretme yöntemi.

ÇÖPTEN ELEKTRİK NASIL ÜRETİLİR?

Fabrikalarda ilk olarak katı ve çöp atıkları ayrılıyor ve bundan sonra doğru bir depolama yaparak atık çöpteki gaz bertaraf ediliyor. Sonraki adım ise bu çöpleri bakterilerin parçalamaları için özel depolarda çürütmeye tabi tutarak sonucunda metan gazı elde ediliyor. Geri kalan çöpün mikrobiyoloji ve rafineri teknolojisi ile yakıp hidrokarbonlarına ayrılıyor ve bu işlem ile singaz elde ediliyor. Bu işlemler bu şekilde devam ediyor ve oluşan gazlar elektrik sistemlerine gönderilerek elektrik enerjisine dönüştürülüyor.

TÜRKİYE’DE 28 MİLYON TON ATIK TOPLANIYOR

Ülkesindeki çöpün neredeyse tamamını elektrik üretiminde kullanan İsveç bu amaçla başka ülkelerden çöp ithal ederken, konut başına ortalama günde 1.5 ila 2 kilogram çöp atılan Türkiye’de günlük ortalama 50 bin ton çöp çıkıyor. Belediye Atık İstatistikleri Anketi sonucuna göre; Türkiye’de bin 396 belediyeden bin 391’i atık hizmeti veriyor. Atık hizmeti verilen belediyelerden 28 milyon ton atık toplandığı ankette belirtiliyor. Bu atıklardan yılda 9 bin 936 ton belediye çöplüğüne atılırken, düzenli depolama tesislerine gönderilen ise yılda 17 bin 807 ton. Yani yüzde 35’in üzerinde ayrıştırılmadığı için değerlendirilmeden imha ediliyor.

Ankete göre; Türkiye’deki üç büyük şehirde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı İstanbul için 1,16 kilogram, Ankara için 1,10 kilogram, İzmir için ise 1,12 kilogramdır.

METAN GAZININ ETKİSİ KARBONDİOKSİTTEN 21 KAT FAZLA

Dünya birincil enerji arzının yüzde 10’u çöp ve biyoyakıttan gelirken, Türkiye’de elektrik üretimindeki payı yüzde 1.3 civarında. Ayrıca çöpten çıkan metan gazının küresel ısınmaya etkisi karbondioksitten 21 kat daha fazla. Metan gazının elektrik enerjisine dönüştürülmesi bu yönüyle de iklime değişikliğinin önüne geçilmesinde oldukça önem kazanıyor.

‘TÜRKİYE’DE ENERJİ ÜRETİMİNİN YÜZDE 50’Sİ İTHAL KÖMÜRDEN’

Bu yönüyle Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarına dikkat çeken Elektrik Mühendisleri Odası Enerji Birim Koordinatörü Olgun Sakarya, Türkiye’de elektrik üretiminin yüzde 50-51 civarında ithal kömür ve doğalgazdan üretildiğini belirtti. Olgun, bu durumun hem Türkiye ekonomisi açısından hem elektrik üretiminin arz güvenliği açısından, hem de çevreye verdiği etkileri açısından tehdit olduğunu söyledi. Olgun “Buna karşılık bizim kendi kaynaklarımız var yenilenebilir enerji kaynaklarımız olarak güneş var rüzgar var, çöp gazı biyokütle gibi kaynaklarımız var. Bu yenilenebilir enerji kaynaklarından çok ağır ilerlemekle beraber çok ciddi bir seviyeye gelmiş durumda değiliz. Çünkü izlenilen politikalar biraz etkili bu durumda” şeklinde konuştu.

‘TÜRKİYE’NİN ÇÖPTEN ELEKTRİK ÜRETME POTANSİYELİ VAR’

Türkiye’de katı atık hizmeti veren bin 391 belediyenin olduğunu hatırlatan Olgun, Türkiye’de çöpten elektrik üretme potansiyelinin olduğunu ifade etti. Olgun “Bazı kuzey Avrupa ülkeleri çöpü dışarıdan alarak elektrik üretiminde kullanmaya çalışıyor. Bizim de aslında bu potansiyelimizi kullanmamız gerekiyor. Bu çöplerin vahşi depolamadan modern depolamaya geçip bunlardan üretilecek metan gazı üzerinden elektrik üretimi temin etmemiz mümkün; ama tabi bunun için de önce bir irade oluşması lazım. Yaptırım getirilmesi lazım, belediyeler gerekirse bu konuda teşvik edilmeli. Çünkü bu iş belediyeler öncülüğünde olmak durumunda” değerlendirmesinde bulundu.

‘DOĞANIN KİRLENMESİNİN ÖNÜNE GEÇİLECEK’

Çöpten elektrik üretmenin yararlarına dikkat çeken Olgun, şunları söyledi: “Bunun sonucunda hem o atıkların doğaya tekrar kazandırılması, hem doğanın kirlenmesinin önüne geçilmesi, hem de elektrik üretimiyle yenilenebilir enerji kaynağı kullanılmış olarak bizim kendi üretimimize bir katkı sağlamamız söz konusu olabilir. Ama tabi bunun için siyasi iradenin bir yol haritası belirlemesi gerekir ve buna ilişkin mevzuat düzenlemelerinin ve yaptırıma yönelik bir usul esasının belirlenmesi gerekiyor. Ayrıca ekonomi açısından önemli olumlu sonuçları olacak bir yöntem.”

‘ENERJİ KOOPERATİFİ KURDURULABİLİR’

Ankara, Adana, İstanbul, Kocaeli gibi yerlerde bazı belediyelerde bu yönlü adımların atıldığını aktaran Olgun, bunun daha da yaygınlaşması gerektiği düşüncesinde. Olgun, “Hükümetin belediyelere bu konuda ön açıcı bir yol izlemesi gerekir diye düşünüyorum. Mesela enerji kooperatifi kurdurmak suretiyle vatandaşı da buna ortak eden bir yöntem izlenebilir” önerilerinde bulundu.

‘YEREL İNSİYATİFİN DESTEK VERMESİ GEREKİR’

Yenilenebilir enerji kaynağı dahi olsa çevreye zarar vermemesinin temel şart olduğunun altını çizen Olgun, şunları ekledi: “Bunun yanında enerji politikası toplumun ortak iradesiyle oluşması gerekir. Özellikle üretim tesisinin bulunduğu yerdeki o yerel inisiyatifin buna gönülden destek vermesi gerekir. İnsanların istemediği çevreyi kirleten güneş santrali de olsa diğer santrallerde olsa biz bunların tesisine çok sıcak bakmıyoruz.”

Diren Yurtsever – dihaber

EN SON EKLENENLER