DAİŞ’in Şengal’e saldırısının 3’üncü yıldönümü dolayısıyla Şengal başta olmak üzere birçok yerde protesto gösterileri yapıldı. Uluslararası kurumların saldırıyı, “insanlığa karşı işlenen suçlar” kategorisine aldığı hatırlatılan protestolarda, Türkiye’nin ise saldırıyı halen kınamadığına vurgu yapıldı.
DAİŞ’in Şengal’e saldırdığı 3 Ağustos 2014 tarihinin yıldönümü dolayısıyla birçok kentte basın açıklaması ve toplantısı düzenlendi. Soykırıma en büyük tepki de saldırı esnasında Êzidîlerin sığındığı Şengal Dağı’ndan geldi.
Kolika’da bir araya gelen Êzidîler Serdeşt’e kadar sembolik olarak 5 kilometre yürüyüş düzenledi. Kersê köyünden saldırı esnasında “insani koridor”un açıldığı yer olan Digurê kadar dün yürüyen Êzidî gençliği de yürüyüşe katıldı.
Yürüyüşte “Şengal’in toprağı ve şerefi için kalkan ol”, “Yurdumuz Êzidxan’dır, intikamını alacağız” pankartları açıldı. DAİŞ saldırısında yaşamını yitiren Şengal Direniş Birlikleri (YBŞ) savaşçılarının fotoğrafları ve PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın posterleri ile YBŞ/YJŞ bayraklarının taşındığı yürüyüşte, sık sık “Jin jiyan azadî”, “Bijî Serok Apo”, “Yaşasın Şengal’in direnişi” ve “Yaşasın YBŞ, YJŞ ve HPG” sloganları atıldı. KDP’ye tepki gösterilen yürüyüşte, “Kahrolsun Şengal’i satanlar” sloganları da atıldı.
‘BARZANİ FERMANA ÖNCÜLÜK ETTİ’
Şengal Demokratik Özerk Meclisi Eşbaşkanı Hecî Hesen yaptığı konuşmada, katliamda Êzidî toplumun yaşadıklarına dikkat çekti. Yüzbinlerce Êzidî’nin yurtlarından koparıldığını, katledildiğini, kadınlarının çarşılarda satıldığını ifade eden Hesen, “Barzani ve Peşmerge bu fermana öncülük etti. Geri çekilme kararıyla o kirli barbarlara izin verdiler, onlar da kadınlarımıza ve kardeşlerimize el uzattı. Biz sağ kaldığımız sürece bunu unutmayacağız. Fermana sebep olan insanların mahkemelerde yargılanmaları ve gereken cezayı almaları için sonuna kadar mücadele edeceğiz” şeklinde konuştu.
Hesen, 200 bin insanın dağda kuşatıldığını, HPG, YPG ve YPJ güçleri, 60 kayıp vermesine rağmen “insani koridoru” açtığını hatırlattı. Hesen, Êzidî halkına ferman gününden bu yana yardım eden ve kapısını açan Rojava halkını da asla unutmayacaklarını ifade etti.
Konuşmaların ardından fermanı anlatan şiirler okundu.
HDP: ÊZIDÎ KÜRTLERİN YANINDAYIZ
Birçok kentte sivil toplum örgütleri ve siyasi partiler ise yaptıkları açıklamalarla Êzidî Soykırımı kınandı. HDP Merkez Yürütme Kurulu (MYK), 73’üncü Ferman olarak Êzidî tarihine saldırıya ilişkin yazılı açıklama yayımladı. “Êzidî Soykırımı’nı lanetliyor; Şengal’de katledilenleri anıyoruz” başlığıyla yapılan açıklamada, “3 Ağustos 2014’te IŞİD’e bağlı çeteler, Şengal’de aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da olduğu 5 binden fazla Êzidî Kürdü katletti. Binlercesini rehin aldı, 200 bine yakın insanı yerinden etti. Kadınlar kaçırıldı, pazarlarda satıldı, köleleştirilmeye çalışıldı” denildi.
Açıklamanın devamında şöyle denildi: “Bu barbarca saldırı büyük bir yıkım ve nüfus hareketi ile neticelendi. Bu dönem, Êzidîlerin katliamlar ve fermanlarla yazılmış tarihinde yeni bir kara sayfa, 73. Ferman olarak yer aldı.
Mezopotamya coğrafyasında meskun bir topluluk olan Êzidîler, tarih boyunca bölgeyi işgal eden güçler tarafından baskılara maruz kaldılar, katliamlara uğratıldılar. Buna karşın direnerek kendi inançlarını, kültürlerini, varlıklarını korudular.
IŞİD’in 3 Ağustos 2014’te Êzidîlere yönelik gerçekleştirdiği katliam, Avrupa Parlamentosu tarafından ‘Êzidî Soykırımı’ olarak tanındı. Birleşmiş Milletler (BM) Bağımsız Araştırma Komisyonu, BM Güvenlik Konseyi’ne ‘katliamı soykırım olarak kabul edin’ çağrısında bulundu. Uluslararası kurumların hazırladıkları raporlarda ‘insanlığa karşı işlenen suçlar’ kategorisine alınan bu katliam, Türkiye’de siyasi iktidar tarafından henüz resmi olarak kınanmadı.
Soykırımdan sonra Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan Êzidîler, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) belediyelerinin desteğiyle kurulan kamplarda kaldılar. DBP’li belediyelere atanan kayyumlar tarafından bu kamplardan bazıları kapatıldı. Son olarak Mardin Midyat’taki AFAD Kampı’nda kalan Êzidîlerin, soykırımın üçüncü yılında kamptan çıkarılmak istenmesi tesadüf değil, düşmanca bir zihniyetin sonucudur.
Katliamın üçüncü yılında Êzidîlerin maruz kaldıkları zulmün yarattığı etkileri azaltmak için bölge devletlerinin ve uluslararası toplumun üzerine düşenleri yerine getirmesi gereklidir.
Şengal’in Êzidîsizleştirilmesine müsaade edilemez. IŞİD saldırısından büyük hasar gören Şengal’de insani yaşam koşullarının oluşturulması, yerinden-yurdundan ayrı bırakılmış Şengalli Êzidîlerin geri dönüş imkanlarının yaratılması ve güvenlik endişelerinin giderilmesi ilk yapılması gerekenler arasındadır.
HDP olarak, tarihleri boyunca baskı, zulüm ve soykırım uygulamalarına maruz kalan Êzidî Kürtlerin yanındayız. Soykırımın üçüncü yılında IŞİD tarafından hunharca katledilen Êzidîleri saygı ile anıyoruz.”
ADANA
HDP Adana Kadın Meclisi, Êzidî Katliamı’nı kınamak amacı ile il binasında basın toplantısı düzendi. Çok sayıda kadının katıldığı açıklama da, “Êzidî kadın kırımı ve soykırımını unutmadık, unutmayacağız” pankartı asıldı. Bir dakikalık sessizlik eylemi ardından açıklama yapan İl Eşbaşkanı Gülseren Tural, soykırımı lanetledi.
Birleşmiş Milletlerin soykırım olarak adlandırdığı bu son saldırı Êzidîlerin 73’üncü Fermanı olduğunu hatırlatan Tural, 21 Yüzyıl’da yaşanan bu soykırım da Êzidî halkı, tecavüz, işkence, toprağından sürülme, kadın ve kız çocuklarının ganimet diye köleleştirildiğini ifade etti. Soykırımı aynı zamanda kadın kırımı olarak adlandırdıklarını belirten Tural, “HDP Kadın Meclisi olarak dünyanın dört bir yanında kadınların katledilmesine, kadınlarının yaşamalarını tehdit eden cins şiddeti ve artarak devam eden saldırılara karşı dünya kadınları ile birlikte mücadele edeceğiz” dedi.
Tural, son olarak tüm savaş ve çatışmalı bölgelerde yaşanan halklara yönelik yapılan soykırımlara ve cins kırımına karşı mücadelece edeceklerini söyledi. Açıklama, “Jin, Jiyan Azadi” sloganı ve zılgıtlarla son buldu.
MERSİN
HDP Mersin Kadın Meclisi de, parti binasında basın açıklaması yaptı. “Êzidî kadınlar yalnız değildir” dövizleri açan kadınlar adına konuşan İl Eşbaşkanı Hatice Şahin, her savaş ve katliamda kadınların hedef alındığını dile getirdi. Şahin, üç yıl önce Şengal dağlarında bulunan Êzidî kadınların öldürüldüğünü, tacize, tecavüze maruz kaldığını ve yine esir alınarak satıldığını ifade etti. Şahin, “Yaklaşık 3 bin Êzidî kadın İŞİD barbarları tarafından esir alındı yine birçok kadın İŞİD barbarlarının eline düşmemek için kendilerini kayalıklardan attı. Bu vahşete göz yumanları, sessiz kalanları asla unutmayacağız. Bu soykırım suçunu işleyenleri yargılanması için mücadele edeceğiz” dedi.
3 Ağustos tarihinin aynı zamanda “Kadın Kırımı ve Soykırıma karşı Eylem Günü” olduğunu ifade eden Şahin, “Biz kadınlar ‘Kadın, Yaşam, Özgürlük’ şiarı ile soykırımı durduracağız, yaşamı özgürleştireceğiz. 3 Ağustos Êzidî soykırımını unutmadık unutmayacağız. Soykırım bir insanlık suçudur” diye konuştu.
ANTALYA
HDP Antalya Kadın Meclisi de, Muratpaşa İlçesi Atalos Heykeli önünde bir araya geldi. Polisin yoğun ablukası altında toplanan kadınlar, fermanı sembolize eden beyaz kıyafet giymesi dikkat çekti. Bir dakikalık sessizlik eylemini gerçekleştiren kadınların açıklaması “OHAL” gerekçesiyle polis engeline takıldı. Kadınlar, açıklamaya izin verilmemesini, alkış ve zılgıtlarla protesto etti.
URFA
HDP Urfa İl binasında bir araya gelen Özgür Kadın Hareketi (TJA) aktivistleri, DAİŞ’in Êzidî yurdu Şengal’e saldırıyı kınadı. Kadınlar adına konuşan İl Eşbaşkanı Ayşe Sürücü, mezhep ve din savaşlarının merkezi olan Ortadoğu’da Êzidî toplumunun tarihin en vahşi katliamı ile yüz yüze kaldığını belirterek, her katliamda olduğu gibi yine hedef olanın kadınlar olduğunu söyledi.
Şengal dağlarında bulunan Ezidxan kadınlarının öldürüldüğünü, tecavüze uğradıklarını, esir alınıp satıldıklarını anımsatan Sürücü, “Kimi kadın esir düşmemek için kendini kayalıklardan attı. Aç, susuz kaldılar, ancak topraklarını terk etmediler. Çetelerin elinden kurtulan, ancak Türkiye’de AFAD kamplarında kalmaya mecbur bırakılan Êzidîlerin yaşadıkları, DAİŞ esaretindekilerden farkı yok. AFAD kamplarında AKP, MHP faşizminin boyunduruğunda yaşamaya çalışan Êzidîleri yalnız bırakmamak, Türkiye’de dayatılan kölelik hukukuna da karşı çıkmak demektir” dedi.
İSTANBUL
Zorla Alıkonulan Kadınlar İçin Mücadele Platformu, Şengal’e yönelik DAİŞ saldırısının yıldönümüne ilişkin Kadıköy Süreyya Operası önünde basın açıklaması yaptı. Açıklamaya, Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Eş Sözcüsü Gülistan Kılıç Koçyiğit, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ağrı Milletvekili Dirayet Taşdemir, Cumartesi Anneleri İnisiyatifi üyeleri ve birçok kadın kurumu katıldı.
“Êzidî soykırım ve kadın kırımını unutmadık, unutturmayacağız” pankartının açıldığı açıklamada, Êzidî kadınların fotoğrafları ile “Öfkemiz sınır tanımaz” ve “Kadınız, öfkeliyiz ve peşindeyiz” dövizleri taşındı. Açıklamada, sık sık “Jin jiyan azadi” sloganları atıldı.
Kadınlar, Şengal ve bölgede yaşanan kadın kırımını bir dakika sessiz kalarak protesto etti. Kadınlar adına Kürtçe ve Türkçe hazırlanan açıklama okundu. Türkçe açıklamayı okuyan Ayşe Berktay, Şengal soykırımı sonrası Êzidîlerin en fazla Türkiye’ye göç ettiğini hatırlattı.
Göç edenlerin ilk dönem DBP’li belediyelerin kurduğu kamplara alındığını ve burada kendi inanç ve kültürlerini özgürce yaşadıklarına dikkat çeken Berktay, “Ancak belediyelere hükümet tarafından kayyumların atanmasından hemen sonra kamplar apar topar kapatılmış, kimisi AFAD kamplarına yerleştirilmiş ve çoğu da AFAD kamplarındaki gayri insanı koşullarından dolayı deniz aşırı ülkelere ikinci bir zorunlu göçe zorlanmıştır. AFAD’ın kampları sivil toplumun, muhalif partilerin ve kadın hareketlerinin ziyaretine kapatılmış durumdadır” dedi.
‘MÜCADELEMİZ SÜRECEK’
Ortadoğu halkları ve Êzidî’ler üzerindeki DAİŞ tehdidi devam ettiği için tüm kadınların risk altında olduğunu ifade eden Berktay, 3 Ağustos’un “Kadın kırımı ve soykırımına karşı uluslararası eylem günü” ilan edilene kadar mücadele edeceklerini belirtti.
Açıklamanın ardından kadınlar sloganlar eşliğinde HDP’nin Yoğurtçu Parkı’nda 3. gündür devam ettiği “Vicdan ve Adalet Nöbeti”ni ziyaret etmek için parka doğru yola çıktı.
HALKLAR VE İNANÇLAR SOYKIRIMI KINADI
Demokratik Alevi Derneği (DAD) ise, Beyoğlu’nda bulunan Dersim Araştırmaları Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi. Toplantıya, Alevi Piri Mehmet Karabulut, Alevi Anası Selda Güneş, Nor Zartonk Derneği Temsilcisi ve HDP MYK Üyesi Murad Mıhçı, Demokratik Çerkes Kongresi Girişimi Sözcüsü Yaşar Güven, Mezo-der Yöneticisi Edip Arslan, Êzidî Kültür Vakfı kurucu başkanı Azad Barış, Demokratik İslam Kongresi (DİK) Kadın Meclisi Üyesi Medine Gök, HDK yürütme üyesi Emin Orhan ve Yazar Mehmet Karadayı katıldı.
Toplantıda konuşan DAD İstanbul Eşbaşkanı Nergiz Güzel, “Êzidî halkının sesine kulak vermek insan olmanın gereğidir” dedi. Uluslararası toplumu ve demokratik kamuoyunu duyarlı olmaya çağıran Güzel, “Soykırım sırasında kaybolan Êzidîlerin tespit edilmesini, köle pazarlarında satılan kadın ve çocukların kurtarılmasını, bir daha başlarına yeni fermanlar, soykırımlar gelmemesi için kendi özerk yönetimlerini oluşturmalarını savunuyoruz” diye kaydetti.
MARDİN
Mardin ve Şırnak’ta TJA, HDP, DBP, Barış Anneleri ve Zorla Alıkonulan Kadınlar İçin Mücadele Platformu Şengal’e yönelik DAİŞ saldırısının yıl dönümüne ilişkin basın açıklaması düzenledi. HDP Mardin il binasında düzenlenen toplantıda konuşan DBP PM Üyesi Semire Kut, “On binlerce yıllık tarihine yetmiş üç fermanı sığdıran Êzidîler, 21.yüzyılın en korkunç soykırımına uğramakla kalmadı; binlerce kadın ve çocuk radikal çete örgütü IŞİD tarafından kaçırılarak alıkonuldu. Aradan geçen üç yılda dünyanın farklı coğrafyalarında farklı ayrımcılık uygulamalarına maruz kalan halkların başında yine Êzidîler gelmektedir” dedi. Açıklama ardından kadınlar katledilen Êzidî kadınlar için 1 dakikalık sessiz kaldı.
ŞIRNAK
HDP Cizre ilçe binasında bir araya gelen Şırnaklı kadınlar adına HDP PM Üyesi Nuran İmir, DAİŞ’in Ortadoğu’daki varlığını sürdürdüğü sürece kadınlar olarak özgür olmadıklarını vurgulayarak, “Soykırım ve kadın kırımı bir insanlık suçudur; suçlular hesap verene kadar adalet arayışımız son bulmayacaktır” dedi. Kadınlar Êzidî kadınlar için 1 dakikalık sessiz kaldı.