Erkek egemen zihniyet kadın iradesini her alanda yok sayarken, medyada da kendini cinsiyetçi söylemler ile gösteriyor. Haber metinlerinde ise kadın ya hedef gösterilerek yer alıyor ya da ‘anne’, ‘eş’, ‘kardeş’ veya ‘sevgili’ olarak yer veriliyor; bir türlü özne olarak yer almıyor
Ana akım medyadan, “muhalif” veya “alternatif” olduğunu iddia eden medyaya kadar kadınlar belirli toplumsal cinsiyet rolleri içerisinde haber konusu oluyor. Ana akım medyada kadınlar, “iyi bir anne”, “eş” veya “kardeş”, “sevgili” olarak temsil edilirken, toplumsal cinsiyet rollerini reddeden kadınlar ise “kötü”, “erkeği baştan çıkaran” olarak yer alıyor. Haberlerin çoğunluğu kadınlar ve bedenleri üzerinden üretilirken birçok haber sitesinde ise “kadın” kategorisinin olmaması dikkat çekiyor. Bununla birlikte kadınlarla ilgili haberlere ya gazetelerin üçüncü sayfasında yer veriliyor ya da bedeni cinsel obje olarak kullanılıyor. Bu haberlerde de kadının maruz bırakıldığı şiddet ve cinsel saldırı gerekçelendirilerek, haberde kullanılan eril dil ise meşrulaştırılıyor. Bunun yanı sıra kadın haberlerinin çoğunun erkekler tarafından yazıldığı hükümete yakın basın organları ile muhalif medya iddiasındaki gazeteler veya haber sitelerinde ise kadın siyasi ideoloji üzerinden “iyi kadın” veya “kötü kadın” olarak konumlandırılarak cinsiyet, nefret ve şiddet dili pekiştiriliyor. Bu anlayışla birlikte kadına yönelik toplumsal cinsiyet rolleri yeniden üretiliyor.
Programlarda kadınlara yer yok
Medyada erkeğin belirlediği alana göre kadınların yeri belirlenirken, ekonomi, spor, politika ve finans ile ilgili konular daha çok erkeğin “uzmanlık” alanı gibi gösteriliyor. Kadın ise daha çok alışveriş, sağlık, magazin, ev ve yemek gibi konular söz konusu olduğunda haberin öznesi olabiliyor. Ana akım medya tarafından yapılan açık oturum, tartışma programlarına katılanların çoğunun erkek olması da dikkat çekiyor. Öte yandan kadınlar medyada yer alması için kendisine dayatılan beden ölçüleri içerisinde ya haber sunucusu ya da reklam öznesi olarak yer alıyor.
Yayın politikasını erkekler belirliyor
Kadınlar haber metinlerinde eril ve cinsiyetçi bir anlayışla konumlandırılırken, gazetelerin, haber sitelerinin veya medya kuruluşlarının künye bölümünde, genel yayın müdürlüğü, editör, haber müdürü gibi bölümlerde ya hiç ya da kısmi olarak yer alırken, medya kuruluşunun veya gazetenin genel yayın politikası hakkında söz söyleme hakkına ise sahip olamıyor.
Kadın hep ‘mağdur’
Kadın haberlerine birçok sitede sağlık, yaşam, magazin eklerinde, eğlence, reklam, güzellik gibi üçüncü sayfada yer veriliyor. Yayın organlarında nefret ve şiddetin kadın bedeni üzerinden meşrulaştırılması, kadına “mağdur”, “savunmasız” olarak yer verilmesi ya da belirlenen toplumsal cinsiyet rolleri içerisinde kadını “iyi bir anne”, “eş”, “sevgili” gibi konumlandırma söz konusu oluyor. Kadının maruz bırakıldığı şiddet ve saldırı ise “aile içi bir mesele” olarak toplumsal koşullardan, erkek egemen zihniyetten ayrı tutularak veriliyor. Öte yandan kadınlar haberlerde her türlü ayrımcı, cinsiyetçi dille haber öznesi olurken, kadın gazeteciler ise mesleklerinden ve kimliklerinden dolayı sahada da bir ayrımcılığa maruz bırakılıyor.
Kürt kadın gazeteciler ise örgütlendi…
Bununla birlikte Kürt kadın gazeteciler ise Gurbetelli Ersöz, Deniz Fırat, Nujiyan Erhan ve Dilişan İbiş gibi kadın özgürlük mücadelesinin bir parçası olurken, kameraları ve gazetecilikleriyle de yaşamını yitiren kadın gazetecilerden mirası devralarak mücadeleyi sürdürüyor. Ayrıca, Kürt kadın gazetecileri, başta bölgede çalışan kadın gazetecilerin sahada maruz kaldıkları erkek şiddetini ve saldırılarını ifşa etmek için tüm kadın gazetecilerle dayanışmak amacıyla 3 Mayıs 2017 tarihinde Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu’nu kurarak kadın gazeteciliğini güçlendirmek için önemli bir adım attı.
Başlıkların hedefi kadın
Bu başlıklardan bazıları ise şöyle:
“Yeni Şafak: Kadın şoförün korkunç kazası kamerada
Hürriyet: Levent Yüksel’e 31 yaş küçük sevgili
Milliyet: Eşimin fantezilerinden bıktım, beni boşayın!
Diken: Şimdi de Batman: HDP’li vekil Başaran PKK’lı cenazesinde
Posta: Kocasına kızdı bebeklerini bırakıp kaçtı
Posta: Erkek arkadaşını bıçakladı, çırılçıplak bıçaklamak istedi
T24: Sınır kapısında valizden Rus uyruklu kadın çıktı!
Cumhuriyet: Angelina Jolie’ye benzemek için servet harcadı… Ölü Gelin’e benzedi
Cumhuriyet: Genç kızı 21 gün kemerle, sopayla darp edip tecavüz etti
Sabah: Zengin kocalarından yıllarca şiddet gördüler
Sözcü: Genç kadın sokağa çıktı diye dayak yedi, polise sığındı
İHA: Babası tarafından vahşice öldürüldü
DHA: Asansör faciasında bebeği ölen acılı anne konuştu
Habertürk: Reddedilen travesti müşteriyi bıçakladı”
Sonya Bayık/MA