Alevilik inancında kadın erkek eşitliğinin olduğunu ama Alevilerde eşitliğinin olmadığını dillendirdiğimizde, Alevi toplumunda şiddet olduğunu konuştuğumuzda, kadın arkadaşların çok büyük bir kısmı bunlardan bahsedersek Aleviliğe zarar gelir kaygısı ile bizlere “Haklısınız ama bunları söylersek zaten Alevileri kötülemek için fırsat kollayanlara biz de malzeme vermiş olmuyor muyuz?” diyerek “Aleviliği korumaya” çalışıyordu. Neyse ki şimdilerde bu kaygı ve söylemler oldukça azaldı.
Başta çok sayıda erkek olmak üzere, yanı sıra onlarla yan yana durmaktan çekinmeyen kimi kadınlar, erkek şiddetinden, eşitsizlikten, Alevi kurumlarında kadınlarla erkekler arasında cinsiyetçi işbölümü var diyenlere “Siz inancımızı kötülüyorsunuz, ortalığı karıştırıyorsunuz, bizi bölüyorsunuz” diyorlardı.
Erkeklerin ve onlarla yandaş olan kadınların söyledikleri erkeklerin çıkarını korumak içindi, Aleviliğin değil. Bunu zaten sık sık yazıp konuşuyoruz.
Tüm samimiyeti ve inancı ile Aleviliği gözü gibi korumak isteyen, seven kadınların tutumu bu kesimden tamamen farklı. Bu konu bu nedenle çok önemli.
Alevi kadınların bir kesimi neden hâlâ Alevi toplumundaki eşitsizliği, erkek şiddetini, cinsiyetçi işbölümünü konuşmaktan çekiniyor? Bu kaygının arkasında ne var? Bu kaygı aşılabilir mi? Aşılamazsa bunun kadınlar açısından bedelleri ne olur?
Öncelikle belirtmeliyim ki artık Alevi kadınların gündeminde, söyleminde, hedefinde açıkça erkek şiddeti var. Erkeklerce cinsiyetçileştirilmiş Aleviliğe karşı eşitlikçi Alevilik talebi var. Yönetim organlarına erkeklerin doluşmasına, kadınların dışlanmasına karşı itirazları var. Bunlar büyük değişimler. Alevi kadınlar için önemli aşamaların kat edildiğine ve edileceğine dair nefis emareler.
Alevi kadınlar bu konularda seslerini daha yükseltip, ana gündemlerini bu taleplerle sürdürdükçe erkekler yönetim, cinsiyetçi kurumlar değişmek zorunda kalacak. Çok değil, birkaç yıla kadınlar mücadelelerinin sonuçlarını daha çok alacaklar. Alevi erkekler değişmek zorunda kalacaklar.
Tüm bunlar olurken Alevi kadınların önünde önemli bir ikilik durumu var. Bu durumun Alevi kadınlarca çözülüp aşılması lazım.
Alevilik, çok fazla yerden, çok fazla saldırıya uğrayan, karalanmaya çalışılan, tanınmayan, devlet ve onun iktidarları tarafından belirlenmeye, tanımlanmaya çalışılan bir inanç olduğu için Alevi kadınlar bu saldırılara yenilerini eklememek, Aleviliği bu saldırılara karşı korumak için kendi sorunlarından bahsetmeme yolunu seçiyorlar. Çünkü Alevi kadınlar yaşadığı ailevi sorunları, Alevi erkeklerin kadınlara yaşattığı zulmü dillendirirlerse bunun Aleviliğe zarar vereceğini düşünüyorlar ve susuyorlar.
Alevi kadınların cinsiyetçiliği konuşmamasının nedeni bunu görmemeleri değil, ötekileştirilenlerin, “azınlıkların”, göçmenlerin bu konulardaki tutumları ile aynıdır. Bu tutumun nedeni toplumsal olarak altta olanların, ötekileştirilenlerin her türlü haksızlığa, saldırıya açık olmasıdır. Zaten böyle bir durumda olan toplumsal kesime, onun içindeki üyelerin eleştirisi, kimi konularda yüksek sesli itirazı muktedirlerce o topluma zarar vermek, karalamak, ayrımcı politikaları güçlendirmek için kullanılabileceği kaygısı.
Örneğin Avrupa’da çok rahat olduklarını iddia eden Alevilerin tepesinde Demokles kılıcı gibi duran “Aleviler demokrat ve eşitlikçi” söylemi yok mu? İlk olarak, Alevilerin demokrat ve eşitlikçi olduğu ne kadar doğru? Neden Aleviler böyle bir söylemleri sürekli olarak üretiyorlar? Bu zaruretin nedeni nedir? Ve Aleviler bu söylemi içeri (Aleviler) için mi, dışarı için mi üretiyor? Yoksa ikisi için mi? İkisi için üretiyorsa bu söylemin pratik sonuçları nedir? Kime, ne fayda sağlıyor? Bu söylemden erkekler nemalanıyor mu? Bu söylem kadınlara nasıl yansıyor? Onları toplumlarını hedefe koymamak için cinsiyetçiliğe, antidemokratik uygulamalara karşı susturuyor olabilir mi?
Bu büyük fotoğrafın ve stratejinin içinde Alevi kadınlar çıkıp “Ne demokrasi, ne de eşitlik yok. Dayak yiyoruz, baskı altındayız ve ağırlaştırılmış cinsiyetçilikle karşı karşıyayız” derse Alevi erkeklerce kurgulanmış bu “eşitlikçi-demokratik stratejinin” nasıl tuzla buz olabileceğini tahayyül etmek zor olmasa gerek. Ve bu yıkıntıların sebebi gösterilen kadınların üzerine yıkıntının sonuçlarının da nasıl boca edileceği… Kadınlara nasıl saldırılacağı? Biliyoruz ki kadınlar bu durumu ancak fikren ve fiilen örgütlü olabildiklerinde en az hasarla atlatabilirler.
Ayrıca zaten ötekileştirilen bir toplumun üyesi olarak kadınlar erkekler hakkında şikâyetçi dahi olmak için ağır baskı altında karar vermek zorunda kalırlar. Çünkü o zaman mesele erkek şiddetinden ziyade her daim Alevi toplumuna yöneltilen karalamalara dönüşerek Alevilere yönelik saldırıya dönüşebilir. Erkek şiddetinden şikâyetçi olacak kadını aynı zamanda inancını karalamamak kaygısı saracak.
Bu kaygılar Alevi kadınların evde, Alevi kurumlarında vb yaşanan cinsiyetçiliğe karşı Alevi kadınları durduran nedenler. İşte bu ikili durumun aşılması gerekiyor.
Mesela Alevi kadınlar göçmen oldukları ülkelerde bu kez hem Alevi hem göçmen oldukları için erkek şiddetinden şikâyetçi olmaktan vazgeçmek zorunda ya da çok fazla baskı altında kalarak şikâyetçi olmak durumunda kalırlar. Çünkü kocasından ya da babasından şikâyetçi olduğunda Aleviliğin yanı sıra sınırdışı edilebilme durumu ile karşı karşıya kalmak, bunun zorluklarını da göğüslemek zorunda kalacak. Üstelik ait olduğu toplumdan da dışlanabilecek. Toplumun iç sorunlarını dışarıya taşıyan “kötü kadın” olarak damgalanacak.
Oysa erkekler kadıncıl Aleviliği erkekleştirdiklerinde hiç böyle düşünmüyorlar. Üstelik kadınların bu hassasiyetlerini bildikleri için kendilerini durdurmaya çalışmak bir yana, bundan güç alarak cinsiyetçi politikaları sürdürüyorlar.
Kadınların inançlarına zarar gelmemesi için yaşadıkları cinsiyetçiliğe karı susmayı seçmeleri anlaşılabilir, ama kabul edilemez. Buna karşı çare kadınlarda kadınlık bilincinin yükselmesi ve kadın dayanışması. Kadınlar şunu unutmamalı, inanca zarar veren kadınların haksızlığa, cinsiyetçiliğe karşı başkaldırmaları değil, erkeklerin cinsiyetçiliğidir.
Ortada bir suç varsa o cinsiyetçiliktir. Bu suçu erkekler (ve şahsi çıkarları için onlara destek olan kimi kadınlar) işliyor. Bu suçu hem kadınlara hem eşitlikçi kadıncıl Aleviliğe karşı işliyorlar.
Alevi toplumuna gelecekse bir karalama buradan gelebilir, kadınların haklı mücadelesinden değil. Kadınların haklı mücadelesi ancak Alevilik inancını ve Alevi kadınları güçlendirir. Bu güç Alevi toplumunu değişime zorlar.
Alevi kadınlar çekinmeden, korkmadan erkek şiddetini hedef almayı, Alevi kurumlarında eşitlik politikaları üretmeyi ve eşitlikçi Alevilik inancının sesini yükseltmeyi sürdürmeli.
Eşitlikçi Alevilik eşitlik mücadelesi veren kadınlarla var olabilir.
Kadıncıl aşk ile.
not: yazı ilk http://avrupaforum.org adresinde yayınlanmıştır.