Yeni tip koronavirüs sadece akciğerleri değil, kanın pıhtılaşmasını da etkiliyor. Özellikle de Covid-19’u ağır geçiren hastalarda tehlikeli tromboz vakaları yaşanabiliyor.
Covid-19 hastalarında ince kılcal damarlarda tromboz meydana gelme ihtimali diğer ağır hastalardakinden daha yüksek. Bunun nedeninin ise Sars-CoV-2 virüsünün sadece akciğerlerdeki hücrelere değil, damarların içindeki endotel hücrelere de yerleşmesi ve ele geçirmesi. Özellikle aşırı kilolu Covid-19 hastalarında yüksek tansiyon ve diyabet hastalığı sorunları da varsa tromboz riski artıyor. Kanın pıhtılaşmasındaki artış ile beyin kanaması oranı, böbrek fonsiyonlarının azalmasi ve ten renginde görülen değişiklikler arasında da bir bağ olduğu belirtiliyor.
Tromboz, Covid-19’dan bağımsız yoğun bakım ünitelerinde yaşanan en önemli sorunlar arasında bulunuyor. İltihaplanmalar, uzun süre yatılı kalmak ve oksijen eksikliği kan pıhtılaşması riskini artıran temel sorunların başında geliyor. Bu nedenle de bir hasta ne kadar uzun süre yapay solunum cihazına bağlı kalıyorsa tromboz riski de yükseliyor.
Buna neden olan kan pıhtılaşmasını azaltmak amacıyla, kan inceltici olarak bilinen Heparin, ASS ve antikoagülan ilaçları kulanılıyor. Söz konusu ilaçlar kanın belli yapı taşlarının birbirine yapışmasını engelliyor.
Yeni bir araştırma yapıldı
ABD’de yapılan yeni bir araştırmaya göre kan incelticiler entübe Covid-19 hastalarında gidişata olumlu etki edebiliyor ve ölüm oranını düşürebiliyor. ABD’li hekimlerin 4 bin 400 hasta ile yürüttükleri kapsamlı araştırmanın sonuçlarına göre, kan incelticilerle tedavi edilenlerin ölüm oranı yaklaşık yüzde 50 oranında azalıyor.
Araştırmayı yürüten New York’taki Mount Sinai Hastaneleri Grubu hekimlerinden Valentin Fuster, “Kan incelticiler tedbir amaçlı verildiyse yapay solunum cihazına bağlanma oranı yüzde 30 oranında azalıyor” diye belirtiyor. Fuster ve ekibinin, New York’taki beş hastanede tedavi edilen 4 bin 389 hasta üzerinde yürüttükleri çalışmada hastaların üç gruba ayrıldığı bildirildi. Bir gruba kan inceltici verilmezken, ikinci grup kan inceltici ile tedavi edildi, üçüncü gruptakiler ise düşük miktarda kan incelticiyi tedbir amaçlı aldılar.
Ölüm riski azalıyor
Araştırma, kan inceltici ile tedavi gören hastaların yüzde 29’unun hayatını kaybettiğini ortaya koydu. Kan inceltici almayan gruptaki ölüm oranı ise yüzde 26’da kaldı. Ancak hastaların kronik ön rahatsızlıkları ve diğer sağlık faktörleri dikkate alındığında araştırmada yer alanlardan, kan inceltici ile tedavi edilenlerin ölüm oranının yüzde 47 daha az olduğu saptandı. Tedbir amacıyla düşük doz kan inceltici alanlarda ise ölüm oranının yüzde 50 oranında azaldığı görüldü.
Kan inceltici ile tedavi edilirken yapay solunum cihazına bağlanmak zorunda kalan hastaların ölüm oranı yüzde 31, tedbir amaçlı kan inceltici alıp da ilerleyen dönemde entübe olan hastalardaki ölüm oranı da yüzde 28 civarında düştü.
Kan inceltici ile tedavi edilen hastalarda bu yüzden komplikasyon görülmesi oranı yüzde 3, tedbir amaçlı kan inceltici alanlarda ise komplikasyonlara rastlanma oranı yüzde 2 olarak tespit edildi.
Tıp dünyası araştırma hakkında ne düşünüyor?
Kan incelticilerin Covid-19 hastalarındaki olumlu etkisi konusunda yine Mount Sinai Hastaneler Grubu hekimlerinin geçen aylarda da araştırmaları olmuştu. Ancak onlarda Heparin, ASS ve antikoagülanların entübe hastalardaki etkileri gibi detay araştırmalar yani hastalığın ağırlığına göre etki değerlendirmeleri sınırlıydı.
Alexander Freund
© Deutsche Welle Türkçe