Dünyada terör saldırıları ve terör kaynaklı ölümlerin sayısında düşüş kaydedilirken Batı ülkelerinde aşırı sağ terörde patlama yaşanıyor. Londra merkezli Ekonomi ve Barış Enstitüsü’nün (IEP) açıkladığı 2019 yılı verilerine dayanan son rapora göre Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Okyanusya’da aşırı sağ terör 89 can alırken aşırı sağ terör kaynaklı ölümler 2014 yılına göre yüzde 709 oranında arttı. Aşırı sağ terör saldırılarının sayısında ise son beş yıllık dönemde yüzde 250’lik artış kaydedildi.
IEP raporunda diğer terör saldırılarıyla karşılaştırıldığında aşırı sağ kaynaklı terör saldırılarının sayısının düşük olduğu, ancak yükselişin endişe verici olduğu kaydedildi. 2019’da aşırı sağ teröre kurban giden 89 kişiden 51’i Yeni Zelanda’da Christchurch kentindeki camilere düzenlenen saldırılarda hayatını kaybetti.
Son beş yılda Avrupa’da yılda ortalama 35’in üzerinde aşırı sağ kaynaklı terör saldırısı düzenlendiğine de dikkat çekildi. Son 50 yılda 10’un üzerinde can kaybının yaşandığı terör olaylarından 13’ünün aşırı sağ, 24’ünün radikal İslam ve 3’ünün diğer ideolojiler kaynaklı olduğu belirtildi. Rapora göre 1970-2019 yılları arasında kaydedilen aşırı sağ terör saldırılarının yüzde 60’ı, herhangi bir örgütle bağlantısı bulunmayan kişilerce gerçekleştirildi.
Christchurch’de terör saldırısına hedef olan camilerden biri
Batı’da kutuplaşma ve siyasi istikrarsızlık uyarısı
Raporda Batı toplumlarında kutuplaşmanın artmasıyla siyasi şiddetin kabul görme oranında da yükseliş kaydedildiğine dikkat çekildi. En fazla aşırı sağ terör olayının yaşandığı ABD’de bu yıl yapılan bir ankette yüzde 40’lık kesimin siyasi emeller için şiddet kullanımının kısmen gerekçelendirilebileceğini düşündüğüne, bu oranın iki buçuk yıl önce yapılan ankette yüzde 10’un altında çıktığına işaret edildi.
Raporda Batı’da toplumsal ve siyasal istikrarsızlığın da yükselişte olduğuna dikkat çekilerek, şiddet olaylarının yaşandığı gösteri sayısının 2011’de 19 iken 2019’da 70’e yükseldiği belirtildi.
Gelişmiş Batı toplumlarında direnme gücünün son yıllarda gerilediğine işaret eden uzmanlar, koronavirüs pandemisinin bu eğilimi güçlendirebileceği ve ekonomik belirsizliklerin siyasi istikrarsızlığı artırabileceği uyarısında bulundu. Terör örgütlerinin yeni taraftar edinebilmelerini engellemek için medyadaki görünülürlüklerinin ve finans kaynaklarının engellenmesi çağrısı yapıldı.
“Yeni terör tehditleriyle karşı karşıyayız”
IEP Direktörü Steve Killelea, aşırı sağ terörde son 50 yılın en yüksek seviyelerine ulaşıldığını belirterek “Yeni on yıllık döneme girerken yeni terör tehditleriyle karşı karşıyayız. Batı’da aşırı sağın yükselişi ve Afrika’nın Sahel bölgesindeki kötüye gidiş bunun en önemli örnekleri” diye konuştu.
Steve Killelea