Covid-19 pandemisiyle birlikte toplumsal sağlık 21. yüzyılın en önemli konusu haline geldi. Sağlık denildiğinde ise akla ilk olarak, en çekinilen hastalıklar arasında yer alan ve çağın hastalığı olarak bilinen kanser geliyor. Toplumda görülme sıklığı her geçen gün artan kanser hastalığı ile baş etmek için gerekli hayat tarzı değişikliklerine gitmek, sağlıklı beslenmeyi ve hareketli bir yaşamı benimsemek en önemli faktörler olarak gösteriliyor.
BU KANSER TÜRLERİNE DİKKAT
Tüm dünyada ve Türkiye’de meme ile akciğer kanseri en sık görülen türler olurken Türkiye’de son yıllarda kalın bağırsak kanseri de artış gösteriyor. Kalın bağırsak kanserindeki artışın en temel sebebi beslenme tarzımızın değişmesi olarak gösteriliyor. Çünkü bu kanser türü tükettiğimiz gıdalar ve hazırlanma koşulları ile yakından ilişkili. Giderek artan fast food alışkanlıkları, tencere yemeklerinin daha az tüketilmesi, işlenmiş ve yağlı yiyeceklerin tercih edilmesi kalın bağırsak kanserine her yıl daha fazla sayıda insanın yakalanmasına yol açıyor.
OBEZİTE ÖNEMLİ BİR FAKTÖR
Özellikle meme ve kalın bağırsak kanseri olmak üzere birçok kanserde obezitenin önemli bir rolü olduğu biliniyor. Obezite hastalarında kanser daha fazla görülüyor. Bu kişilerde insülin direnciyle birlikte kanserin tetiklendiği düşünülüyor. Ayrıca kanser hastalığını atlatan kişilerin kilo alması, özellikle meme kanseri olmak üzere birçok kanserin tekrarlama riskini artırıyor. Bu sebeple obezite hastaları kilo vermeye, beden kitle indeksi normal bireyler de ideal kilosunu korumaya özen göstermeli.
HER 5 KİŞİDEN BİRİ KANSERE YAKALANIYOR
Geçen yılın Dünya Kanser İstatistikleri’ne göre; her 5 kişiden biri yaşamı boyunca kansere yakalanırken, 8 erkekten ve her 11 kadından 1’i de kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Dünyada ve Türkiye’de kanser görülme sıklığı hızla artarken genetik faktörlere ek olarak çevresel etkenler bu tabloda önemli rol oynuyor. Oysa genel olarak yapılacak yaşam tarzı değişiklikleriyle kanser hastalıklarının 3’te birinden korunmak mümkün.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN 14 ÖNERİ
Sağlıklı ve dengeli beslenin, obeziteye karşı önlem alın.
Sigara içiyorsanız mutlaka bırakın ve pasif içici olmayın.
Alkol kullanmayın, tüketimini sınırlandırın.
Gün içinde hareketli kalın ve düzenli egzersiz yapın.
Bazı kanser türlerine özel aşılarınızı olun.
Kanserojen olabilecek bazı kozmetik ürünlerden uzak durun
Temizlik ve kişisel bakım için doğal ürünler kullanın
Fırsat buldukça temiz hava alın
Elektronik cihazlarınızla aranıza mesafe koyun
Stres yönetimine özen gösterin
Uyku kalitesine önem verin.
Güneşten doğru faydalanın.
Vücudunuzdaki bazı belirtileri önemseyin.
Rutin kontrollerinizi yaptırın.
DÜZENLİ SAĞLIK KONTROLLERİ NEDEN ÖNEMLİ?
Kişinin henüz hastalıklarla karşılaşmadan sağlığını korumaya özen göstermesi gerekmektedir. Burada düzenli sağlık kontrollerinin yaptırılması öne çıkmaktadır. Erişkinler 30-35 yaşından itibaren yılda 1 kez doktor kontrolüne mutlaka gitmelidir. Bu sayede özellikle kanserden korunmak mümkün olabilmektedir ancak diğer hastalıklar için de semptomlar gelişmeden mevcut tablonun ortaya konulması, ilerleyen süreçte tedavinin başarı oranını da fazlasıyla artırmaktadır. Bu sayede erken fark edilen hastalıkların ciddi sorunlar haline gelmesine de engel olunabilmektedir. Herkesin aile hekimine ya da bu konuda uzman bir doktora görünerek belirli testlerden geçmesi hayat kurtarıcı olabilmektedir.
KANSER TARAMA TESTLERİNİ İHMAL ETMEYİN
Kanserde hayat kalitesi ve sağ kalım açısından son derece önemli olan erken teşhis için tarama testlerinin yapılması çok önemlidir. Özellikle bazı yaygın kanser türleri konusunda daha hassas olunmalıdır. Özellikle kadınların 40 yaşından itibaren mutlaka meme kanseri için mamografi çektirmesi ve doktor muayenelerini planlanması gerekmektedir. Jinekolojik kontrollerin de aksatılmaması önerilmektedir. Hem kadınlar hem de erkekler için kolon kanseri açısından 45- 50 yaş aralığında başlamak üzere kolonoskopi veya diğer tetkiklerini yaptırılması gerekmektedir. Erkeklerin prostat kanserine karşı 50 yaşından itibaren üroloji uzmanına düzenli gitmesi önemlidir.
Akciğer kanseri açısından riskli olan hastalar özellikle de sigara kullanımı öyküsü olan kişiler 55 yaşından itibaren düşük doz tomografi çektirmelidir. Tüm bunlara dikkat edildiği takdirde birçok kanserin erken tanı alması ve riskin ortadan kaldırılması mümkündür. Sadece meme, akciğer, kalın bağırsak, prostat kanseri gibi türler için, geçen seneki verilere bakılarak bu hastalıklar erken dönemde fark edildiğinde, tüm kanserin yaklaşık yarısı erken safhada yakalanıp tedavi edilmiş olacaktır.