4 Mayıs Dersim 1937-1938 Tertelesi’nin üzerinden tam 84 yıl geçti. Dersim Tertelesi sıradan bir katliam değildi. Resmi rakamlara göre 16 bin, resmi olmayan rakamlara göre 72 bin kişi katledilmiş, binlerce insan sürgün edilmiş ve binlerce Dersimli çocuk, özellikle kız çocukları evlatlık verilerek ailelerinden koparılmıştır. Dersim’in kendine özgü yaşam tarzı, siyasi, sosyal ve kültürel kimliği ortadan kaldırılmak istenmiştir. Dersimlilerden ve Türkiye toplumundan resmi olarak özür dilenmesi talepler arasında bulunuyor.
4 Mayıs 1937 Dersim Katliamı süreci 25 Aralık 1935 tarihli Tunceli vilayetinin hakkındaki raporla başlamış ve son olarak 4 Mayıs 1937 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla tedip ve tenkil içeren askeri operasyona dönüşmüştü.
“Gayet Gizlidir” ibareli yarım sayfadan oluşan karar en önemli cümlesi şöyle:
“Sadece taarruz hareketiyle ilerlemekle iktifa ettikçe isyan ocakları daimi olarak yerinde bırakılmış olur. Bunun içindir ki, silah kullanmış olanları ve kullananları yerinde ve sonuna kadar zarar vermeyecek hale getirmek, köyleri kamilen tahrip etmek ve aileleri uzaklaştırmak lüzumlu görülmüştür.”
Bu karar Dersim Tertelesi’nin resmi belgesi. Bu nedenle 4 Mayıs tarihi Dersim Tertelesi’nin başlatıldığı gün olarak kabul ediliyor.
1939 yılına kadar süren harekât ile resmi rakamlara göre 16 bin, resmi olmayan rakamlara göre 72 bin kişi katledilmiş, binlerce insan sürgün edilmiş ve binlerce Dersimli çocuk, özellikle kız çocukları evlatlık verilerek ailelerinden koparılmıştır.
Dersim’deki operasyon sadece insanlarla sınırlı kalmadı. Dersim coğrafyasının yaşam kaynakları, inanç yerleri, dergâhları da bombalanarak, ateşe verilerek imha edildi. Sayısız kadına tecavüz edildi. Tecavüzden kaçan yüzlerce kadın ve genç kız Munzur suyuna atlayarak ölümü seçti.
Dersim Katliamı ile Dersimliler şahsında bir kültür, bir inanç, bir coğrafya ve bir bütün tarih hedef alınmıştır. Katliamın tanıklarından Dışişleri eski Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, “Ordu zehirli gaz kullandı. Mağaraların kapısından atılan zehirli gaz ile fare gibi zehirledi. Yediden yetmişe o Dersim Kürtlerini kestiler” sözleriyle katliamın vahşetini resmi olarak dillendirmiştir.
Yaşananların üzerinden 84 yıl geçerken, Dersimliler, devletin yüzleşmesi gerektiğini belirterek devletten 7 talebi var. Talepler şöyle:
-4 Mayıs’ın Dersim 38 Tertelesi günü olarak kabul edilsin!-Arşivler Açılsın, devlet katliamla yüzleşsin!-Dersim ismi iade edilsin!-Dersim halkından özür dilensin!-Sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerleri açıklansın!-Anadilimiz Zazaca ve Kızılbaş Alevi inancımıza özgürlük tanınsın!-Munzur’daki Baraj projeleri iptal edilsin.
(HABER MERKEZİ)