DIŞ HABERLER SERVİSİ
Afganistan’da geçen ağustos ayında yönetimi ele geçiren Taliban, hem komşu ülkelerle hem de uluslararası arenada meşrutiyetini sağlamak için adımlar atmayı sürdüyor. Taliban, ülkedeki Şii Hazaralar nedeniyle gergin bir ilişkiye sahip olduğu İran ile geçen günlerde Tahran’da masaya oturdu. İran, Taliban’ı resmi olarak tanımasa da Taliban yönetiminin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki ile İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan görüştü.
Abdullahiyan görüşmede, Afganistan’da geniş katılımlı hükümetin kurulmasına değinerek Afgan halkına insani yardımları sürdüreceklerini söyledi. Görüşmede ayrıca iki ülke arasındaki ‘su sorunu’ da ele alındı ve bu konuyla ilgili uzman ekiplerin toplantı yapması kararlaştırıldı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ziyaretin İran’ın Taliban’ı resmi olarak tanıdığı anlamına gelmediğini de ifade etti.
GÖRÜŞMELER ÖNEMLİ
Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden İran Uzmanı Arif Keskin’e göre, Tahran ile Taliban arasındaki görüşmeler iki ülke için de önemli. Ancak bu görüşmeler Kabil’in sorunları için bir çözüm niteliğinde değil. Zira Keskin’e göre Taliban mezhepçi, etnikçi ve dinci görüşlerini bir kenara bırakmadığı sürece Afganistan içerisindeki sorunlar devam edecek. Arif Keskin, “Görüşmeler sonucunda İran ve Afganistan arasındaki bölgesel çatışmalar durabilir, ülkeler arası gerçekleşen polemikler son bulabilir. Ancak Afganistan içindeki temel problem değişmez” dedi.
Keskin, ABD’nin, Afganistan’dan çekilmesinden İran’ın memnun olduğunu ancak Taliban’ın ülkenin yönetimini ele geçirmesinin Tahran için büyük sorunlar yarattığını söyledi. “İran ve Afganistan arasında içinden çıkılamayacak, çok daha karmaşık bir durum var” diyen Keskin, Tahran’ın söz konusu görüşmeyi Afganistan’da yaşayan Taciklerin, Hazaraların ve Şiilerin durumunu önemsediği için talep ettiğini dile getirdi: “Taliban, azınlıkları toplu göçe zorlarken, bu gruplara yönelik yankı uyandıracak eylemler gerçekleştiriyor.”
Keskin, İran ve Çin gibi ülkelerin ‘resmiyette tanımasa’ da Taliban ile işbirliği içerisinde olduğunu da belirtti. İran Uzmanı, “Mesela Taliban, İran’a gittiğinde enerji, ticaret gibi konular üzerine anlaşmalara vardığı söyleniyor. Görüldüğü gibi resmi olarak tanınmazsa yakın zamanda bu durum değişebilir. Neredeyse tüm ülkeler Afganistan’ın radikal bir üsse dönüşmesinden endişeleniyor. Bu tür korkular Taliban’ın elini güçlendiriyor” diye konuştu.
TACİKLER MASADA
Keskin, Muttaki’nin Tahran’a yaptığı ziyarette, Tacik kökenli Ulusal Direniş Cephesi Başkanı Ahmed Mesud ve eski komutanlardan İsmail Han ile bir araya gelmesini de değerlendirdi. “Görüşme, Taliban’ın güçlü pozisyonda olduğunu gösteriyor. Bu görüşme de İran’ın baskısı ile gerçekleşti diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı
Afganistan Ulusal Direniş Cephesi liderleri, Taliban’ın ülkede yönetimi ele geçirmesine karşı muhalif bir tutum sergilerken, iki taraf arasında Kabil’in kuzeyindeki Penşir’de çatışmalar yaşanmıştı. 1990’lı yıllarda Taliban’a karşı direnen ve “Penşir Aslanı” lakabıyla anılan Kuzey İttifakı Lideri Ahmed Şah Mesud’un oğlu olan Mesud, eylül ayında güçlerinin hâlâ Penşir’de bulunduğunu ve Taliban’a karşı savaşmaya devam edeceklerini söylemişti.
BirGün Gazetesi