Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin kabul edildiği 20 Kasım’da ‘kutlanan’ Çocuk Hakları Günü için dün açıklanan raporlar, acı gerçeği ortaya koydu. Çocuk Hakları Günü, çocukları korumak ve koşullarını iyileştirmek için ilan edildi ancak bugünkü durum olması gerekenden oldukça farklı. Ülkede çocuklar yaşam, barınma, sağlık, eğitim gibi en temel haklarından mahrum kalmışken iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor, açlık ve yoksullukla boğuşuyor.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin dün açıkladığı rapora göre AKP iktidarı döneminde en az 787 çalıştırılan çocuk hayatını kaybetti. Ülkede çalıştırılan çocukların işçi sınıfının en güvencesiz, korunmasız, sömürülen ve şiddete uğrayan kesimini oluşturduğu ifade edilen raporda, “AKP’nin hayata geçirdiği tarım, sanayi, eğitim ve sosyal politikalar her geçen gün daha fazla çocuğun işçileştirildi” denildi.
En çok hizmette
Çalıştırılan çocuk sorunun giderek arttığının belirtildiği raporda, “Çocuk işçilerin yüzde 30,8’i tarım, yüzde 23,7’si sanayi, yüzde 45,5’i ise hizmet sektöründe çalışıyor. Çocuk emeği, çocuk işçiliğin en kötü biçimleri arasında kabul edilen sokakta çalışma, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde çalışma, aile işleri dışında, ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışma alanlarında yoğunlaşmaktadır” ifadelerine yer verildi. Çalıştırılan çocukların ise sadece yüzde 65,7’sinin eğitimine devam ettiği aktarılan raporda, Milli Eğitim Bakanlığı’nın okulda olması gerekirken çalıştığını tespit ettiği ancak “ulaşamadığı” çocuk sayısını yaklaşık 440 bin olarak açıkladığı hatırlatıldı.
Roman Diyalog Ağı’nın (RODA) ‘Pandemi Döneminde Roman Çocukların Eğitime Erişimi’ raporuna göre ise Roman çocuklarının eğitime erişim oranın yüzde 2’lere kadar geriledi. 117 haneile yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan raporda, Roman çocuklarının işçiliğe itildiği değerlendirmesi yapıldı.
Eğitimden uzaklar
RODA’nın Koordinatörü Elmas Arus, “Daha önce gittiğimiz mahallerde okula erişebilen çocukların hayalleri vardı hiç değilse. Aynı mahallelerde aynı çocuklarla konuştuğumuzda çocuklar hayal kurmayı bırakmışlar” değerlendirmesini yaptı.
Diyarbakır Barosu tarafından hazırlanan raporda, günde ortalama 32, yılda ise 10 bin çocuğun kaybolduğu aktarıldı. Raporda, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, suça sürüklenen çocuklar hakkında yürütülen soruşturmalar kapsamında bu yılın ilk 8 ayı içerisinde 12-18 yaşları arasında 62 çocuğun dosyasının Terörle Mücadele Emniyet Müdürlüğü’nde olduğuna dikkat çekildi.
Aralarında Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği, İnsan Hakları Gündemi Derneği ve İzmir Barosu’nun da olduğu 23 demokratik kitle örgütü yayınladıkları ortak basın metniyle, hapishanelerdeki çocukların durumuna dikkat çekti. Bir çocuğu hapsetmenin onarıcı hiçbir yanının olmadığının altı çizilen açıklamada, hapishanelerinde bin 347 tutuklu çocuk bulunduğu belirtildi. 566 hükümlü çocuğun cezalarının Covid-19 izniyle hapishane dışında infaz edildiği kaydedildi.
Anadildeki engellere dikkat çekmek için uluslararası kurumlara mektup gönderen HDP ise milyonlarca çocuğun anadillerinde eğitim göremediğini aktardı.
Ev içi şiddetin etkileri
Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın sosyal medyada yaptığı açıklamada da şu ifadelere yer verildi: “Kadına yönelik şiddetle mücadele mekanizmalarının işleyişinde çocuğun üstün yararı gözetilmiyor ve çocukların ihtiyaçları sistem içinde görünmezleşiyor. Çocuklar erkeklerin ev içinde uyguladığı şiddete doğrudan maruz kalabildiği gibi, annelerinin şiddet gördüğü ortamda bu şiddetin etkilerini de yaşarlar.”