Fatura zamlarına karşı protestolar yaygınlaşıyor. Barolardan kitle örgütlerine, esnaftan sade yurttaşa dek halkın öfkesi iktidara dönüyor. İktidar cephesinde panik artarken Erdoğan, tepkileri ‘spekülatif’ buldu. Enerji şirketleriyle yapılan toplantıdan ise bir sonuç çıkmadı.
Ekonomik kriz ilk sonuçlarını vermeye başladı. Elektrik ve doğalgaz zamlarına karşı tepkiler dalga dalga ülkenin dört bir yanına yayılıyor. Zamlara isyan eden yurttaşlar sokaklara dökülürken esnaf da dükkanlarının camlarına zamlı tarifeleri astı. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘faturamı ödemiyorum’ çıkışına HDP ve Alevi derneklerinden destek geldi. SOL Parti’nin imza kampanyaları büyük ilgi gördü. Barolardan demokratik kitle örgütlerine, sanatçılardan sadece vatandaşlara dek herkesin gündeminde elektrik zamları yer aldı. Yaygınlaşan protestoların yönü hükümete yönelirken iktidar cephesi de panik oldu. Telaşa kapılan hükümet zevahiri kurtarmanın derdine düştü.
Elektrik şirketleriyle bir araya gelen iktidar buradan da bir sonuç alamadı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez görüşme sonrası yaptığı kısa açıklamada toplantıda kriz yönetim planlarını ele aldıklarını aktardı. Dönmez, herhangi bir indirim haberi ise vermedi. Basın mensuplarının sorularını da almadı. Doğalgaz ve elektrik zamlarına ilişkin muhalefetin tepkisini ‘spekülatif’ bulduğunu söyleyen AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Muhalefetin anlattığı, yaygara kopardığı gibi durum söz konusu değil. Biz şu anda vatandaşımızı rahatlatabilmek için elimizden gelen her türlü gayreti yaptık, uyguladık” dedi.
TBB VE BAROLAR HUKUK DAVASI AÇTI
Zamların hukuki olmadığına dikkat çeken 76 baro, kademeli tarifenin ‘hakkaniyet ve adalet’ ilkesiyle bağdaşmadığına vurgu yaparak bu süreçte tüm hukuki yollara başvuracaklarını açıkladı. Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından yapılan açıklamada da elektriğin ticari mal değil kamusal ve toplumsal hizmet olduğu belirtildi. Elektriğin yaşam ve tüketici hakkı olarak kamu yararına uygun olarak tüketiciye sunulması gerektiğinin altı çizilerek, “Anayasa’ya, mevzuata, evrensel tüketici haklarına, kamu yararına ve sosyal devlet anlayışına tamamen aykırı, fahiş elektrik zamları getiren Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararlarının yürütmesinin durdurulması ve iptali amacıyla Türkiye Barolar Birliği tarafından iptal davası açılmıştır” denildi. Açıklamada ayrıca Danıştay’a açılan davanın dilekçesi paylaşıldı.
İKTİDAR ÜLKEYİ UÇURUMA ATTI
Öte yandan zamlara karşı eylemler dün de devam etti. Tüm Bel-Sen üyesi emekçiler, “Zamlar geri alınsın” talebiyle İstanbul Küçükçekmece Belediyesi önünde eylem düzenleyip “İşçi memur birlikte mücadeleye” dedi. Açıklamayı okuyan Tüm Bel-Sen İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı İbrahim Sönmez, AKP iktidarının halkı değil bir avuç zenginin düşündüğünü söyleyerek, “AKP iktidarı ve ortağı MHP, her gün ülkemizi bir adım daha uçuruma sürüklemektedir. Yap-işlet-devret modeliyle yapılmış köprü, otoyol ve hastaneler, patronların kasasına akan hortumlardır. Her gün milyonlarca dolar/avro patronların kasasına akmaktadır” dedi.
HER YERDE ZAMLI FATURALAR YAKILDI
Kamu Emekli Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Ankara Şubeler Platformu da SGK Genel Müdürlüğü önünde elektrik ve doğalgaz zamlarını fatura yakarak protesto etti. Eylemde konuşan Erdoğan Usta, “Zamların işaret fişeği olan enerji ve akaryakıt zamlarının geri çekilmesini enerji dağıtım şirketlerinin kamulaştırılmasını istiyoruz. Elektrik, su, doğalgazdan alınan KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesini istiyoruz” dedi. KESK Ankara Şubeler Platformu Dönem Yürütmesi adına Erdoğan Usta basın açıklamasını okuyarak, fatura yakma eylemlerinin ülke genelinde olduğunu vurguladı. Gelecek Partisi, İstanbul’da elektrik zamlarını protesto etti. Gelecek Partisi İstanbul İl Başkanı İsa Mesih Şahin, “Elinizi vicdanınıza koyun, bu zamları geri çekin” ifadelerini kullandı. SOL Parti’nin fahiş zamların geri alınması ve enerji şirketlerinin kamulaştırılması talebiyle yeni yıldan bu yana memleketin dört yanında başlattığı çalışmalar dün de devam etti. “Zamlar Geri Çekilsin!” talebiyle gerçekleşen imza kampanyalarımda on binlerce imza toplandı.
KABUL ETMİYORUZ, ÖDEMEYECEĞİZ
Ülke genelinde yaşanan elektrik faturası zamları özel tiyatroları da vurdu. Moda Sahnesi, 20 bin TL’lik elektrik faturasını, üzerine “Ödemiyoruz” yazarak sosyal medya hesabından paylaştı. İstanbul Kadıköy’deki Moda Sahnesi’nin paylaşımında, “Bu fahiş elektrik bedelini kabul etmiyoruz, bu nedenle faturayı ödemiyoruz” denildi. Paylaşım büyük ilgi gördü.
HALKLA UTANMADAN DALGA GEÇTİLER
Yurttaş zamlı faturaları nasıl ödeyeceğini düşünürken iktidar cephesi halkla dalga geçti. Yandaşlara göre faturalarda abartılacak bir durum olmadığı iddia edilirken zamlardan CHP sorumlu tutuldu.
• AKP Milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı, “Bu zamların oluşmasında bizim bir dahlimiz yok. En büyük dahil CHP’de. Bugün olan doğalgaz, elektrik zamları tamamı bu zihniyetin ürünüdür” dedi.
• AKP Tanıtım ve Medya’dan Sorumlu Başkan Yardımcısı Emre Cemil Ayvalı, “Faturalar abartılıyor. 3+1 evde 5 kişi yaşıyoruz bana 242 TL geldi” ifadelerini kullandı.
• Saray’ın Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Hüsnüye Erdoğan, “Zam gelmiştir ama mini mini gelmiştir…” diye konuştu.
• AKP Afyonkarahisar Milletvekili İbrahim Yurdunuseven ise vatandaşın aslında 10 liralık doğalgaz kullandığını ancak 2 lirasını ödediğini iddia etti.
DÜNYADAN BAZI DİRENİŞ ÖRNEKLERİ
Yakın dünya tarihi ekonomik krize ve halkı yoksulluğa iten politikalara karşı pek çok direniş yaşandı. Türkiye’deki zam protestolarının ortaya çıkışı ve dalga dalga yayılışı, dünyada farklı örneklerle yaşanan benzerlik açısından dikkat çekici.
• Eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher, iktidarı boyunca sendikal harekete büyük oranda darbe vurdu, sosyal konutlardan demiryollarına ve enerjiye kadar pek çok alanda köklü özelleştirmelere imza attı. Nihayetinde Thatcher politikalarına ve hükümeti idare tarzına karşı yükselen muhalefet, isyana ve sokaklara taşan protesto gösterilerine yol açtı. Thatcher’ın düşüşünü tetikleyen ise, “kelle vergisi” denen ve gelir düzeyine bakılmaksızın uygulanan bir tür belediye vergisini gündeme getirmesi oldu. Büyük tepki çeken ve İngiltere yakın tarihinin en ciddi sokak gösterilerine yol açan bu adımın ardından Thatcher, sokaktaki tepkinin yanı sıra, seçimlerde koltuklarından olma kaygısına kapılan muhafazakâr milletvekillerinin de isyanıyla karşı karşıya kaldı.
• Şili’de 2019 yılında toplu taşımaya yapılan zam sonrası öğrenciler tarafından başlatılan ve kısa sürede tüm halka yayılan protesto gösterileri ardından başkent Santiago’nun da bulunduğu Santiago ve Chacabuco eyaletleri ile Puente Alto ve San Bernardo bölgelerinde OHAL ilan edildi. Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, başkentte orduya güvenliği sağlama görevi verdi. Onlarca kişinin yaşamını yitirdiği, binlercesinin tutuklandığı eylemler sonrası zamlar askıya alındı.
• İtalyan Belediyeler Birliği’nin çağrısıyla ülke genelinde pek çok belediye, artan elektrik harcama maliyetlerini protesto maksatlı kentlerindeki önemli ve tarihi yapıların ışıklarını birkaç saat söndürdü.