17 Ağustos 1938 Pülümür Katliamı, Telkin ve Sürgün

VELİ AYDIN

Şimdiye kadar 1938 Dersim Soykırımı konusunda pek çok şey yazıldı. Ancak Ağustos ayında sürgüne tabi tutulan Pülümür’ de yapılan katliam konusunda yazılı herhangi bir metin görmedim ve okumadım. Eğer varsa, bilenlerin bu konuda bizleri aydınlatmaları , bizleri bilgilendirmeleri sevindirici olur.

Sürgüne ve katliama tabi tutulan bir ailenin çocuğu olarak bu konuda çaba sarf etmemem de büyük bir hata ve eksiklik olarak kabul ediyorum. Köylerimizin, ailelerimizin yaşadıkları travma nedeniyle olacak ki, bu Sürgün ve Katliamı konu etmekten kaçınmışlardır. Aldığımız eğitim de başta olmak üzere bir hayli mazeret var; ama bu mazeretlerin hiç biri bizim bu konuyla ilgilenmemizi haklı kılamaz. Ancak görsel medyada ilk defa 2007 yılında Düzgün Tv’ de, Dersim 1938 Katliamını konu yaptım. 2015 yılının Kasım ayında Seyit Rıza’ yı anma programında Pülümür’ ü de konu edindik. Sayın Ali Rıza Dalkılıç’ı Pülümür’ den telefonla bağlandı. 17 Kişinin Pülümür’ ün merkezinde kurşuna dizildiklerini belirti. O yer şu anda bilinçsiz bir şekilde belediyece eğlence parkına dönüştürülmüş, Katledilenlerin hizmete açılan eğlence parkında çukurlara gömüldüklerini ifade etti.. Sayın Dalkılıç bu 17 kişinin isimlerini ve hangi köyden olduklarını canlı yayında tek tek söyledi.. Tüm Pülümür’ lülere çağrıda bulundu o parkta düğün yapmamalarını ve eğlenmemelerini önerdi. Aynı çağrıyı biz de Yol Tv olarak yaptık. Orada bir anıt mezarın yapma gerekliliğini belirttik. Edindiğimiz bilgilere göre Pülümür halkı o günden itibaren duyarlı davranmış, o parkta düğün ve eğlence yapmıyor.

17 Ağustos 1938 Pülümür Katliamı

Edindiğimiz bilgilere göre Pülümür’ de üç kişiden oluşan bir komite 17 Ağutos 2016, saat 13.00 de Pülümür merkezinde kurşuna dizilen bu on yedi kişi için bir anma yapacak…. Kurşuna dizilenlerin aileleri lokmaları ile gelecek, dualar okunacak, dar bir çerçevede kurşuna dizilen canlarımız anılacaktır. En azında bu bir ilk olacaktır. Çalışmayı başlatan bu yoldaşlara teşşekür ediyoruz. Ancak Pülümür katliamı bu 17 kişiden ibaret değildir. Bu katliamda devletin üzerinde durduğu o tarihte ” DAĞDİBİ” Bugünkü ismi ” DAĞBEK” Aynı zamanda Babamansur köyü olan Tasniye ( Gökçekonak), Harşiye ( Kovuklu) köyünden de katliamlar vardır.

DAĞBEK

Benim köyüm…. Sözlü anlatımlara göre yedi defa yakılmış,boşaltılmış ve sürgün edilmiş köydür. En son boşatılma, Tansu Çiller’ in başbakanlığı döneminde yapılmış. Meraşal Fevzi Çakmak’ ın Dersim ile ilgili raporunda Erzincan’ ı bunlardan kurtaralım denilen köydür. ”Yoksa Erzincan Kürtleşir”, demişti.

Pülümür Sürgün’ ü esnasında telkin, Sürgün ve Katliama uğrayan köydür. Ağustos 1938 Sürgünü esnasında 8 kişi kurşuna dizilmiştir. Bunlardan iki kişi Pülümür’ e gelen alayın yüklerini katırlarla çekmek için çağrılmış. Daha sonra bu iki kişi kurşuna dizilmişlerdir.Bunlardan bir şu anda Erzincan’ da yaşayan Hasan Çelik’ in dedisidir. Diğeride yne Erzincan’ da yaşayan Ali Özen’ in dedesi Alaverdi’ dir. Diğer alt kişi de Derboyu, denilen o günün adıyla Tojinge karakolunda yakılarak katledilmiş, kimisine göre de Dereboyunda ağzında tüm dağbeklilerin göçü orada iken kurşuna dizilmiş, daha sonra yakılmışlardır.

Bunların İsimleri:: Murse Ali ( Musa Aydın ), Hemede weliye Kali, Hesene weliye Kali, Hıdıre Weliye Kali,

Laze Dile Suli, ve Askerden kaçan Sai…..Ne yazık ki, bunlardan biri benim öz amcam, üç tanesi babamın amca çocukları, diğer üç kişide köylülerimiz.Hıdıre Weliye Khali’ nin kızı Saray Polat, şu anda Dağbek köyünde yaşıyor. Weliye Khali’ nin yüzlerce torunu Avrupa’ da yaşıyor. Erzincan’ da yaşıyan Ahmet Doğan’ da bunlardan biri… Biz bunların katliamı ile ilgili hiç bir şey yapmamışız. Niye katledildiler ? Mezarları ve kemikleri nerede ? Kaymakamlığa bir dilekçe bile verip, bu köylülerimizin mezarları, kemikleri nerede ? diye bir dilekçe bile vermedik, soramadık…

Tüm Dağbekliler Çağrımdır

Yüzlerce Dağbekli Avrupa ülkelerinde yaşıyor. Gelin gelecek yıl çadırlarımızı alalım Dağbek köyüne gidelim. 17 Ağustos günü Dağbek’ ten Derbeyo’ na ( Tojinge) kadar yürüyelim.. Derboyunda dualar okuyalım. Katledilen insanlarımızı analım. Pülümür’e kadar yürüyelim. Dilekçelereimizi kaymakamlığa verelim. Katledilen amcalarımızın mezarlarını soralım. Bulursak kemiklerini Dağbek köyüne götürelim. Aksi durumda onlar için Dağbek’ te anıt bir mezar yapalım.

1938 Yılında Dersimde katledilen insanlarımıza rahmet diliyorum. Toprakları bol olsun. Düzgün Baba, Hızır yoldaşaları olsun. Sizleri anlayamadık, size karşı sorumluluğumuzu yerine getiremedik, size uygulanan katliamı dünyeye anlatamadık……..

EN SON EKLENENLER