Dağlarda yetişen otlarla hazırlanan ve Van kahvaltısının vazgeçilmezi olan “otlu peynir”, zahmetli yapım aşamasından sonra kahvaltı sofralarını süslüyor. Peynire tat katan Sirik otu için sabahın erken saatinde yola koyulan kadınlar, “Bahar bizim için ekmek demek. Geçimimizi ottan sağlıyoruz” dedi.
Van’a özgü otlu peynirin tadına tat katan Sirik (Sirum) otu Çaldıran’da kadınlar ve çocuklar tarafından bin bir türlü zorluk ile toplanıp belli aşamalardan geçirilerek peynire katılıyor. Bölgede yıllardır yöresel lezzet olarak kabul edilen otlu peynirin yapımı, ilkbahar ve yaz aylarında yüksek rakımlı yaylalardan toplanan çeşit çeşit otların toplanmasıyla başlıyor. Sirik otu, Van’ın ilçelerinden gelen kadın ve çocuklar tarafından sabahın erken saatleri ile birlikte toplanmaya başlanıyor. Karların erimesiyle otlar, 1 ay boyunca toplanmaya devam ediliyor. Her aşamasında emek kokan Sirik (sirum) otu, soframıza otlu peynir ile geliyor. Kimi kadınlar, otun ham halini satarak geçimini sağlarken, kimi kadınlar ise otu peynire katıp satıyor. Anneleri ile birlikte sabah saatlerinde ovanın yolunu tutan çocuklar ise, okul harçlıklarını çıkarmak için minik elleri ile otları toplamaya koyuluyor.
‘EMEĞİMİZ SÖMÜRÜLÜYOR’
Günde 10 saat çalışarak bin bir türlü zorluk ile topladıkları otların, köye gelen aracılar tarafında 3 liraya alınarak şehir merkezlerinde 3 katı fiyat ile satıldığını kaydeden Bedevi Şimşek, “Biz burada emek veriyoruz, akşam saatlerine kadar çalışıyoruz. Ellerimiz nasır tutuyor. Tırnak aralarımız çamur ile doluyor ama onlar hiçbir emek sarf etmeden, bizim emeğimiz üzerinden para kazanıyor” diyerek tepki gösterdi.
Yaklaşık 10 yıldır her bahar Özalp’tan Çaldıran’a Sirik toplamaya geldiğini dile getiren Şimşek, şunları aktardı: “Buraya gelerek ot topluyoruz. Bizim yapacak başka bir işimiz yok. Bahar bizim için ekmek demek. Burada ki otları toplayarak peynire katıyoruz. Bazı arkadaşlarımız onları direk satıyor. Ama ben bunları peynire katarak satıyorum. Böyle devam ediyoruz. Önümüzde ki bahar tekrar buraya geleceğim. Geçimimizi ottan sağlıyoruz.”
SÜT VE OTUN KARIŞIMDAN OLUŞAN LEZZET
Ot toplayan kadınlardan Zeynep Budak ise, topladığı otlardan peynir yapıp satarak geçimini sağladığını vurguladı. Budak, otlu peynirin yapılışını ise şu şekilde anlattı: “İlkbaharda süt ve otun bol olduğu dönemlerde özel olarak hazırlanmış peynir mayasıyla sirum otundan üretilir. Çiçeklenme zamanında buraya gelerek bu otları topluyoruz. Sonra sütü kaynatarak 1 ya da 2 saat sütün pıhtılaşmasını bekliyoruz. Daha sonra doğranmış sirum otunu sütün içine katarak, bir bez torbaya koyarız. Torbanın ağzını kapatarak, iki taş arasına sıkıştırılarak veya üzerine ağırlık konularak bunları süzülmeye bırakırız. 5-6 saat süzüldükten sonra elde edilen teleme kelle olarak ya da bir tezgâh üzerinde el büyüklüğünde 3 cm boyutunda dilimlere bölerek tuzlarız, salamuraya atarız.”
Okul harçlığını çıkarmak için annesi ile ot toplamaya çıkan 12 yaşındaki Kezban da, “Buraya okul harçlıklarımı çıkarmak için geliyorum. Kendime kalem, silgi, defter almak için geliyorum. Sabah saat 07.00’da geliyorum. Akşama kadar burada çalışıyorum. Hafta sonu sabah saatlerinde geliyorum. Hafta içi saat 13.00’a kadar okula gidiyorum ardından tekrar buraya geliyorum. Annemi çok seviyorum. Ona yük olmamak için ot topluyorum” şeklinde konuştu.