Yurt dışında kayıtlı seçmenin ne kadarı Almanya’da?
2008 yılında kabul edilen Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yurt dışında yaşayan seçmenlerin, gümrük kapıları dışında yaşadıkları bölgedeki elçilik ve konsolosluklarda da oy verilebileceği hükme bağlandı. Bu değişiklik sonrasında yurt dışındaki seçmenler ilk olarak 2014 yılında yapılan 12. Cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullandı.
En son Kasım 2015 yılında yapılan milletvekili genel seçimlerdeki seçmen kayıtlarına göre Türkiye dışındaki seçmen sayısı 2 milyon 881. Bu sayının halihazırda 3 milyonun üzerine çıktığı tahmin ediliyor. Almanya 1 milyon 430 bin seçmen ile Türkiye dışında en çok seçmenin bulunduğu ülke konumunda. Almanya’yı sırasıyla 326 bin seçmen ile Fransa, 253 bin seçmen ile Hollanda, 138 bin seçmen ile Belçika ve 109 bin seçmen ile Avusturya takip ediyor. Yüksek seçmen sayısına sahip olan diğer ülkeler ise 105 bin seçmenle Kuzey Kıbrıs, 100 bin seçmenle Amerika Birleşik Devletleri, 95 bin seçmenle İsviçre ve 93 bin seçmenle Birleşik Krallık.
Almanya’da nerelerde oy kullanılıyor?
Almanya genelinde Türk vatandaşları için 13 seçim merkezi oluşturuldu. Berlin, Stuttgart, Frankfurt, Düsseldorf, Köln, Dortmund, Münih, Münster, Hannover, Karslruhe, Hamburg, Nürnberg ve Mainz kentlerinde, 27 Mart-9 Nisan tarihleri arasında oy kullanabiliyor.
Berlin, Düsseldorf, Frankfurt, Hamburg, Karlsruhe, Köln, Mainz, Münster ve Stuttgart kentlerinde sandıklar başkonsolosluklarda kurulacak.
Münih, Hannover, Nürnberg ve Dortmund kentlerinde ise kiralanan salon ve fuar alanlarında oy kullanılacak.
Almanya’daki Türk kökenli seçmenlerin seçim eğilimleri neler?
YSK’nın verilerine göre, 2014 yılında düzenlenen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde o dönem Almanya’da kayıtlı 1 milyon 383 bin 42 seçmenin yaklaşık yüzde 8’i oy kullandı. Oy kullanan seçmenin yüzde 68’i Recep Tayyip Erdoğan’a, yüzde 23’ü Ekmeleddin Mehmet İhsanoğlu’na, yüzde 7’si de Selahattin Demirtaş’a oy verdi.
7 Haziran 2015’te yapılan milletvekilleri genel seçimlerinde ise oy kullanma oranı daha yüksekti. 7 Haziran seçimlerinde Almanya’da sayısı 1 milyon 430 bin 134’e yükselen seçmenin yaklaşık yüzde 34’ü sandık başına gitti. Seçmenlerin yüzde 53’ü AKP’ye, yüzde 17’si HDP’ye, yüzde 15’i CHP’ye, yüzde 9’u da MHP’ye oy verdi.
Hükümetin kurulamaması üzerine 1 Kasım 2015’te yenilenen seçimlerde ise Almanya’da bulunan 1 milyon 430 bin 134 kayıtlı seçmenin yüzde 40’ı oy kullandı. Bu seçimlerde Almanya’da AKP yüzde 59, HDP yüzde 15, CHP yüzde 14 ve MHP yüzde 7 oranında oy aldı.
Referandum süreci Türkiye-Almanya ilişkilerine nasıl yansıdı?
Referandum sürecinde Türkiye-Almanya ilişkilerine şiddetini artıran bir gerginlik hakim oldu. Başbakan Binali Yıldırım’ın 18 Şubat’ta Oberhausen’da düzenlenen “Memleket Sevdalıları Evet diyor” mitingi, Almanya’da tepkiye yol açtı. Çeşitli partilerden siyasiler Türk hükümeti yetkililerinin Almanya’da düzenleyeceği referandum mitinglerinin iptal edilmesini teklif etti.
Bu yöndeki tartışamalar sürerken 27 Şubat tarihinde Alman vatandaşlığı da bulunan Die Welt gazetesinin Türkiye muhabiri Deniz Yücel’in tutuklanması yeni bir gerginliğe sebep oldu. Alman hükümeti ifade ve basın özgürlüğüne dikkat çekerek Deniz Yücel’in bir an önce serbest bırakılmasını talep etti. Ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan Yücel’i “ajanlıkla” suçladı, Almanya Dışişleri Bakanlığı iddiaların “mesnetsiz” olduğunu belirtti.
Bu gelişmelerin ardından bazı Türk bakanların Almanya’da katılması planlanan referandum etkinlikleri iptal edildi. Erdoğan’nın iptalleri “Nazi uygulamaları” diyerek eleştirmesi gerginliği tırmandırdı. Alman hükümeti bu ithamı geri çevirdi. Alman Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel mevkidaşı Mevlüt Çavusoğlu ile buluşması sonrasında gerginliğin düşürülmesi çağrısı yaptı.
10 Mart’ta Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın Hollanda’daki toplantıları iptal edildi. 11 Mart’ta Rotterdam’a uçan Çavuşloğlu’nun uçağına iniş izni verilmedi. Almanya’dan karayolu ile Hollanya’da geçen Bakan Kaya’nın Rotterdam Başkonsolosluğu’na ulaşmasına izin verilmedi sınırdışı edildi. Rotterdam’daki Türk Başkonsolosluğu önünde protesto düzenleyen çok sayıda kişi gözaltına alındı. Almanya Başbakanı Merkel Hollanda’nın yanında olduklarını açıklamasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan “Nazi uygulamaları” ithamını yineledi. Merkel sert bir dille “Nazi” karışılaştırmalarının son bulması çağrısı yaptı.
Yurt dışı oylarının seçim sonuçları üzerinde ne kadar etkisi var?
Yurt dışında bulunan seçmenler toplam seçmen sayısının yaklaşık olarak yüzde 5’ini oluşturuyor. Yurtdışında bulunan seçmen sayısının oranı yüksek olmasa da bu oran özellikle ülke içinde başa baş seyreden oy oranları söz konusu olduğunda sonucu belirleyici bir fark yaratmak için yeterli olabiliyor.
© Deutsche Welle Türkçe
DW/dpa, MY/BD