Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) Çalışma Grubu tarafından Türkiye’nin insan hakları karnesi 3’üncü kez ele alındı. BM Cenevre ofisinde düzenlenen oturuma BM üyesi devletler ve sivil toplum kuruşları katıldı.
Raportörlük görevini Bahreyn, Slovakya ve Somali temsilcilerinin üstlendiği oturumda, Türk heyetine ise Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Başkanı Büyükelçi Faruk Kaymakcı başkanlık etti.
Oturumda BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin 14 sayfalık Türkiye’ye öneri raporu ve Türk devletinin BM İnsan Hakları Konseyine sunduğu ulusal rapor ele alındı.
TÜRKİYE: HAK İHLALLERİNİN SORUMLUSU PKK
Oturumlarda söz alan Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Başkanı Büyükelçi Faruk Kaymakcı, Türk devletinin birçok alanda önemli reformlar yaptığını iddia ederek, BM’nin yaptığı önerilerin dikkate alındığını ve alanda önemli ilerlemelerin kaydedildiğini savundu.
‘Anti-terör’ yasaları, ifade ve basın özgürlüğü gibi konularda yapılan sert eleştirilere de cevap veren Kaymakçı, Türkiye’de yargının bağımsız olduğunu iddia ederek, bu konuda önemli adımların atıldığını savundu. Kaymakçı, gülünç bir şekilde ülkede yaşanan hak ihlallerinin sorumlusunun PKK ve Fetullah Gülen hareketi olduğunu savundu.
‘ÖNERİLER DİKKATE ALINMADI, HAK İHLALLERİ HAD SAFHADA’
Oturumlarda daha sonra söz alan devlet temsilcileri ise Türkiye’nin yapılan önerileri dikkate almadığına dikkat çekerek, ülkede insan hakları ihlallerinin gün geçtikçe daha da ağırlaştığına vurgu yaptı.
BELÇİKA: YARGI HÜKÜMETİN DENETİMİNDE
Oturumlarda söz alan Belçika temsilcisi, “Türkiye’de insan hakları ihlalleri gün geçtikçe daha da kötüye gidiyor” diyerek konuşmasına başladı. Türkiye’yi terörle mücadele yasasını gözden geçirmeye çağıran Belçika, bu yasalar adı altında yaşanan mağduriyetlere dikkat çekti. Yargının tamamen hükümetin denetimine girdiğini söyleyen temsilci, Türk ceza kanunun yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.
KANADA: SALDIRI VE BASKILARA SON VERİN
Kanada adına yapılan konuşmada ise, Türkiye’de gazetecilerin, insan hakları temsilcilerinin, sanatçıların, akademisyenlerin ve muhalif siyasetçilerin karşılaştığı baskılara dikkat çekti. Kanadalı temsilci, Türkiye’yi ifade özgürlüğüne ve toplanma ve gösteri yürüyüşü hakkına dönük saldırılara son vermeye çağırdı.
DANİMARKA: KAYYUM UYGULAMASINA SON VERİN!
Oturumlarda söz alan Danimarka temsilcisi ise Türkiye’nin BM’nin daha önce yaptığı birçok öneriyi dikkate almadığını söyleyerek, başta ‘terörle mücadele yasaları’ adı altında olmak üzere birçok alanda hak ihlallerinin hala varlığını koruduğunun altını çizdi.
Türkiye’de demokratik bir seçim ortamının eksikliğine değinen temsilci, “Türkiye, temel özgürlüklere, hukukun üstünlüğüne, yerel yönetimlerin işleyişine, en önemlisi seçim sonuçlarına saygı duymak zorunda. Bunlar demokrasinin merkezinde yer alır” dedi.
HDP’li belediyelere yönelik baskıları ve kayyum gasplarını sert dille eleştiren temsilci, “Bu uygulamaların demokrasi ile bağdaşmaz. Görevinden alından belediye başkanları kısa zamanda görevine iade edilmeli ve kayyım uygulamasına son verilmelidir” diye ekledi.
ALMANYA: TERÖR YASALARI DEĞİŞTİRİLMELİ
Almanya ise Hakimler ve Savcılar Konseyi’ne ve Anayasa Mahkemesine dönük baskılara son verilmesine dikkat çekerek konuşmasına başladı. Hükümetin yargıyı kendi denetiminde tuttuğunu ifade eden Alman temsilci, terörle mücadele yasalarını uluslararası insan hakları standartlarına uygun hale gerilmesi gerektiğinin altını çizdi. İnsan hakları savunucuları, gazeteciler, muhalif siyasetçiler, akademisyenlere dönük soruşturmalara son verilmesini gerektiğini vurgulayan Alman temsilci, Türkiye’nin yapılan önerileri dikkate alması gerektiğini belirtti.
İSVİÇRE: İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELEYE SON VERİN
Oturumlarda İsviçre adına yapılan konuşmada ise, “Türkiye, özellikle uluslararası insan hakları norm ve standartlarına uygun olarak terörle mücadele mevzuatını gözden geçirerek, ifade ve basın özgürlüğü hakkını güçlendirmesi gerekir. Bu noktada yargı reformu süreci güçlendirilmeli. Yine işkence ve kötü muamelelere son verilmesi ve bu noktadaki iddialar hakkında tarafsız soruşturma yapılması gerekir” denildi.
ABD: HDP’YE DÖNÜK BASKILAR KABUL EDİLEMEZ
ABD temsilcisi ise Türk devletinin daha önce yapılan birçok öneriyi dikkate almadığını söyleyerek, ülkede birçok alanda hak ihlallerinin gün geçtikçe daha da ağırlaştığını belirtti.
HDP’li belediye eşbaşkanları ve milletvekillerine dönük baskıları ve görevden alınmaları hatırlatan ABD temsilcisi, tutuklu bütün HDP’li siyasetçilerin serbest bırakılması gerektiğini söyledi.
SURİYE ELEŞTİRİSİ: ULUSLARARASI HUKUKA AYKIRI
Daha sonra birçok devlet adına yapılan konuşmalarda Türkiye’nin daha önce yapılan önerileri dikkate almadığına dikkat çekilerek, Türkiye’nin uluslararası yasalara saygı duyması gerektiğine vurgu yapıldı.
Türkiye’nin Suriye’ye dönük işgal politikalarının eleştirildiği oturumda, Türkiye’nin Suriye’deki varlığının uluslararası hukuka haykırı olduğu ifade edildi.
Yine kadın, azınlık ve hakları başta olmak üzere birçok noktada Türkiye’yi sert şekilde eleştiren birçok devlet, Türkiye’nin yapılan önerileri dikkat almak zorunda olduğunu vurguladı.
Oturumun sonuç bildirgesi 30 Ocak’ta açıklanacak.