İTÜ’de kimya mühendisliği okurken akademisyen olmaya karar vermiş. Bir dönem asistanlık da yapmış. Ariş Pırlanta’nın sahibi Güzeliş ailesine gelin gidince yolu mücevher sektörüyle kesişiyor. “İlk dönemlerde şirkete gidip geliyordum ama yapacağım bir iş de yoktu” diyor. Sonra işe çıraklıktan başlıyor, toptan satış yapan Ariş’in mağazalaşmaya başlamasına öncülük ediyor. Ariş Pırlanta Perakende ve Pazarlama Direktörü Eda Güzeliş, Ariş’in öyküsünün, 1906 yılında Mardin’de küçük bir atölyede başladığını anlatıyor. Dede Abdülkerim Güzeliş, telkari yaparak başlamış, soyadı kanunu çıktığında, güzel bir iş yaptığı için ‘Güzeliş’ soyadını alıyor. Eda Güzeliş’e kulak verelim.
Eda Güzeliş, Şehriban Kıraç’a konuştu.- Aslında akademisyen olmayı hayal etmişsiniz, nasıl başladı mücevher sektörü maceranız?
İTÜ Kimya mühendisliği mezunuyum. Akademik kariyer yapmayı hayal ederken baktım hocalar mutsuzlar. Bir asistanlık sürecim de oldu. Güzeliş ailesine gelin geldim. Aile işi olduğu için arada gidip geliyordum. Ama yapacağım bir iş yoktu. O dönem ağırlıklı toptan satış yapılıyordu. 2005’te perakende zinciri oluşturacağız ve mağazalaşmaya gideceğiz dediler. Perakende olmasaydı ben şirketin içine girmezdim.
İşi en alttan öğreneceğim dedim. Bu sektörde usta çırak ilişkisi var. Kapalıçarşı kültüründe siz öğrenmeyi talep ettikçe size öğretiliyor. Bütün departmanlarda stajyer gibi çalıştım. Taşları renklerine göre ayırma ile başladım.
– Zorlandınız mı?
Tabi zorlandığım yerler oldu. 15 yılda 20 mağazaya ulaşmışız, yeni bir alan. Ekibi yönetmeyi sistem kurmayı öğreniyorsunuz ve deneyim kazanıyorsunuz. Ariş bünyesinde şu anda 126 kişi çalışıyor. Yüzde 30 kadın.
– Pırlantayı ağırlıklı kadınlar kullanıyor, üretimde kadınların oranı nedir?
Satış tarafında özellikle AVM’lerde mesai saatleri kaynaklı kadınlar çok tercih etmiyor. Burada üretim atölyecilik üzerine kurulu. Atölyelerde kadın çalışan sayısı maalesef az.
– Tasarım yaparken nelerden esinleniyorsunuz?
Bu sektörün kendi içinde tasarımcılar yetiştirmesi gerekiyor. Tasarımcı eğer kuyumun mutfağını bilmiyorsa uygulanabilir olmuyor. Üretim aşamalarını bilmeden tasarım çok havada kalıyor. Maalesef başka alanlardaki ünlü tasarımcıların bu alanda yaptığı tasarımlar başarıya ulaşamıyor.
– En çok hangi tasarımlar tercih ediliyor?
Takı kültürü evlilikle alakalı. Bizde anne babalar mutlaka evlenen kızına oğluna takı alır. Avrupa’da böyle bir kültür yok. Bu Ortadoğu’da daha yaygın. Bizde kendini iyi, özel hissetmek için takı alınıyor. Uzakdoğu’de enerji için kullanılıyor. Bizde bir prestij olayı da, çocuklarıma torunlarıma miras bırakayım anlayışı var.
– Peki nereye evriliyor bu alan?
Artık daha küçük takılar üretiyor. Mücevher ve pırlanta eskiden daha ulaşılmazdı. Hep daha küçüğe doğru gidiyor takı. Küçük küçük birçok şey takılıyor. Artık insanlar büyük bütçeler ayırmıyor, çünkü bütçeleri de azaldı. Kasada bekleyen takılar artık eskisi gibi alınmıyor. Olmasın da. Ekonomi, kültür takıyı küçültüyor. Son iki üç yıldır yükselen bir altın trendi de var.
ÖZEL VE MUTLU GÜN HEDİYESİ- Takı daha çok hangi dönemlerde alınıyor?
Pastanın yarısı evlilikte. Doğum günü, terfide de alınıyor. Mesela bir çanta hediyesi bir ihtiyaçtan dolayı alınıyor. Ama takı öyle değil. Takı özel ve mutlu gün hediyesi.
– En çok satan koleksiyonunuz hangisi?
Son dönemlerde oluşturduğumuz top mücevherden oluşan Habbe koleksiyonu. 1906’dan beri birinci ve ikinci kuşağın yaptığı en iyi iş top mücevher yani habbe. Abdülkerim dedenin usta olduğu iş habbe yapmak. Soyadı kanununda Güzeliş soyadını almasının nedeni de güzel işçilikten geliyor. Biz de tarihimizle özdeşleşen bir hikaye yarattık.
– Girişimci olmak isteyen kadınlara neler önerirsiniz?
Kadınların potansiyeli çok fazla, ama o potansiyeli ülke olarak yeterince değerlendiremiyoruz. Kadın çalışıyorsa evdeki çocuğunun geleceği için çalışıyor. Kadının eve çok kafasını takmadığı ortamların oluşturulması gerekiyor. Bu kreş olabilir. Çocuk odak olunca bir kadının en verimli olduğu dönemler evde geçiyor. Okul öncesi imkanları hem devlet hem özel sektör geliştirmeli. Kadının kafası rahat olacak ki kendini işine versin. Çocuk sahibi kadınların kaygılarını gidermek lazım.
Kadının çok iyi eğitilmesi lazım ki çocuklar iyi eğitsin. Yoksa daha çok çocuk anlayışı empoze edilmemeli.
POPÜLER KÜLTÜRÜN DIŞINDAYIM- İş aile dengesini nasıl kuruyorsunuz?
Zayıf noktam o. İş sanki daha ön palanda. Rahatı seven bir insan değilim. Hep zor olanı istiyorum. Mesela pazar günü tatil günüm ben telefonuma bakmıyorum diyenleri çok takdir ediyorum. Ben yapamıyorum.
– Ne tür hobileriniz, tutkularınız var?
Pandemide en büyük dost kitaplar oldu. Puzzle merakım var. Gerçekçi şeyler okumaktan zevk alırım. Zülfü Livaneli’nin tüm kitaplarını okumuşumdur. Kurtulamadığım bir kitap var Kurtlarla Koşan Kadınlar. Sindirmesi zor bir kitap. Benim başucu kitabım. Puzzle zor olsun, uzun sürsün bittiğinde büyük resim mutlu etsin isterim. TV izlemiyorum. Dizilerde empoze edilen hikayeler beni çok sıkıyor. Tercihlerim doğrultusunda objektif haber kaynaklarına bakıyorum. Biraz popüler kültürün dışındayım.
– Siz ne tür takılar seviyorsunuz?
Az olsun öz olsun. Takıda da elbisede de öyle. Ben rahatıma düşkünüm. Fazla taktığım zaman sıkıntı veriyor. Eve gittiğimde il saatimi çıkartırım.
———————————-
FLO, yurtdışı mağaza sayısını 120’ye çıkardı
Türkiye ve yakın coğrafyada 600’ü aşkın mağazayla hizmet veren FLO Mağazacılık, yurtdışı büyümesinde gaza bastı. Türkiye’den çıkacak 10 global markadan biri olma hedefiyle, yurt dışı mağaza açılışlarına ağırlık veren FLO, geçen iki ay boyunca yurtdışında 9 yeni mağaza açtı. Son olarak Ukrayna’nın Kiev kentindeki yeni mağazasıyla, FLO’nun yurtdışında toplam mağaza sayısını 120’ye çıktı.
Global büyüme stratejisi çerçevesinde; FLO’nun Doğu Avrupa pazarında büyük hedeflerle yaygınlaşmaya devam ettiğini ifade eden FLO Mağazacılık Genel Müdür Yardımcısı Kazım Çimen, “Yurt içindeki yatırımlarımızla paralel olarak yurtdışındaki fırsatları değerlendiriyor ve yeni mağazalar açmaya devam ediyoruz. 2023 yılına kadar yurtdışında 250 mağazaya ulaşmayı ve Türkiye’den çıkacak 10 global markadan biri olmayı hedefliyoruz” dedi.