Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ekonomi hakkında konuştukça, Türk Lirası değer kaybetmeye devam ediyor. Dün güne 4.35 seviyelerinde başlayan Dolar/TL kuru, Erdoğan’ın Londra’da Bloomberg TV kanalına verdiği mülakatın yayınlanmasının ardından 4.46 ile rekor kırdı.
Londra’da sarstı
Erdoğan’ın Merkez Bankası (TCMB) ve faiz hakkındaki konuşmasının ardından gün içinde uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları Moody’s ve Fitch’ten gelen Türkiye açıklamaları TL’deki değer kaybını hızlandırdı. Dolar/TL yeni bir rekor kırarak 4.4624’yi gördü. TL’nin dolar karşısında bir gündeki değer kaybı yaklaşık yüzde 3 oldu. Avro/ TL de rekor tazeleyerek 5.3028’e ulaşırken, Sterlin/ TL kuru 6.02’ye yükseldi. Altın fiyatlarında da rekor geldi ve gram altın 185 liranın üzerine çıkarken, çeyrek altın 303 lira ve Cumhuriyet altını 1.237 lira oldu.
Faiz ısrarı
İngiltere ziyareti kapsamında bulunduğu Londra’da Bloomberg TV kanalına konuşan Erdoğan, faiz ve enflasyon konusundaki eski söylemlerini tekrarlayarak “Sebep netice ilişkisine baktığımız zaman faiz sebep enflasyon neticedir” dedi. Erdoğan’ın kamu bankalarını düşük faize zorlaması ciddi sıkıntılara yol açtı. Merkez Bankası’nı kendine bağlama arzusu Londra’da ters tepti.
“Tabii ki Merkez Bankası’nın bağımsızlığı söz konusu” diyen Erdoğan, “Ama TCMB bağımsızlığının gereği ile kalkıp herhalde yürütmenin başı olan bir başkanın burada vermiş olduğu sinyalleri bir kenara koyacak hali yok. O da tabii buna göre değerlendirmelerini yapacaktır. Adımlarını ona göre yapacaktır. Ben bunun gelecek için çok isabetli adımların atılmasına vesile olacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı. Erdoğan düşük faiz konusunda seçimlerden önce bir adımın neden atılmadığı, bunun 7 Haziran’daki toplantı için bir artış sinyali olup olmadığına yönelik bir soruya ise şöyle yanıt verdi: “Her şeyden önce tabii ben Cumhurbaşkanı olarak yürütmedeki fonksiyonumuz bizim bir başbakanın fonksiyonu gibi değil. Yeni dönemde, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtiğimiz andan itibaren, oradaki etkinliğimiz çok daha farklı olacak. Dolayısıyla bu konularda atılacak adımlarda yürütmenin olmazsa olmaz başı olarak hem sorumluluğu alıyorsunuz, hem de bu konularda siz karar verme noktasına geliyorsunuz. Bunu yapacağız ki aldığımız sorumluluğun hesabını da milletimize verebilelim. Şu ana kadar durum böyle değildi bundan sonra öyle olacak.”
Olumsuz algılandı
Erdoğan para politikalarında etkin olan bir başkan görüntüsü vermeye mecbur olduklarına dikkat çekerek şöyle konuştu: “Halk para politikalarında sıkıntıya düştüğü zaman bunun hesabını kime sorar? Başkana sorar. Başkana soracağına göre para politikalarında etkin olan bir başkan görüntüsü vermeye mecburuz.” Erdoğan’ın açıklamaları, TCMB’den faiz artışı bekleyen piyasalarda olumsuz algılandı.
Moody’s ve Fitch uyardı
TL’deki değer kaybı, Moody’s ve Fitch’ten gelen uyarılarla hızlanırken, piyasa faizleri de son 10 yılın zirvesine tırmandı. Moody’s, makro gelişmelerin kredi notu için negatif seyrettiğini açıklarken, fonlama ve aktif kalitesine ilişkin aşağı yönlü riskler nedeniyle bankacılık sisteminin de görünümünün negatif olduğu belirtti. Fitch ise Türkiye’nin gelişmekte olan 10 ülke içinde “en aşırı genişlemeci duruşa sahip ülke” olduğunu bildirdi. Avrupa ülkeleri kredi notlarından sorumlu Moody’s yetkilisi Dietmar Hornung düzenlenen bir konferansta yaptığı konuşmada, “Durumu izliyoruz, ülkenin (siyasi ve jeopolitik açıdan) hangi yolda gideceğini göreceğiz” dedi. Türkiye’nin yurtdışından sağladığı finansmana olan bağımlılığı nedeniyle Rusya gibi kendi yolunu çizemediğini belirten Hornung, “Biraz endişeliyiz” dedi.
Merkez geride kaldı Son gelişmelerin ardından 2 yıllık gösterge tahvil faizi Aralık 2008’den bu yana ilk kez yüzde 17’yi aşarak yüzde 17.15’i görürken, 10 yıllık tahvil faizi de yüzde 14.81’e ulaştı. TCMB’nin tüm fonlamayı yaptığı GLP faizi yüzde 13.50’de bulunurken, politika faizi ise yüzde 8’de yer alıyor. Konut kredisi faiz oranları aylık yüzde 1.24 ile son 9 yılın zirvesinde bulunurken, hükümet bankaların aylık yüzde 0.98 ile kredi vermesini istiyor. Üst üste gelen kredi yapılandırma başvuruları nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan bankacılık sektörü, hükümetin faizleri indirin talimatıyla karşı karşıya. Eski Hazine Müsteşarı Mahfil Eğilmez, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, bir yıl içinde bulunması gereken dış finansman tutarının 241 milyar dolar olduğunu hatırlatarak kurdaki artışın yarattığı tehlikeye işaret etti.
Cumhurbaşkanı Ekonomi Başdanışmanı Cemil Ertem, Erdoğan’ın sözlerini düzeltmeye çalışarak “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz vurgusu 7 Haziran’a (Para Politikası Toplantısı günü) değildir, cumhurbaşkanının söylediği faizlerin bir hedef olarak düşürülmesi gerekliliğidir” dedi.