Türkiye’nin “Terör bölgesi” diyerek hedefine aldığı Efrîn Kantonu’nda Kürt, Arap, Hıristiyan, Êzidî, Sunni ve Şii tüm halklar ortak yönetimde bir arada yaşıyor. 2012’den bu yana tüm grupların saldırılarını püskürterek Kuzey Suriye’nin en güvenli bölgesi haline gelen Kanton, aynı zamanda tüm ambargolara rağmen binlerce mülteciye de ev sahipliği yapıyor.
Türkiye ve destekli grupların hedefinde olan Suriye’nin kuzeybatısına düşen Efrîn Kantonu, ülkede dağlık arazisi, tarımı, zeytini ve havası ile biliniyor.
Rojava’da gerçekleşen devrim öncesi yaklaşık 500 bin kişinin yaşadığı Efrîn, Baas Rejimi’nin baskı siyaseti ve ekonomik politikaları yüzünden nüfusu kadar yurttaşını da Halep ve çevresine göç vermişti. Devrimden sonra göçmen nüfusunun büyük kısmını geri alan Efrîn, bu seferde bir taraftan Türkiye, diğer taraflardan kendilerine muhalif diyen Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) grupları ve DAİŞ, Nusra, Ehrar El Şam gibi radikal gruplar tarafından kuşatılınca, nüfusunun bir kısmını Türkiye ve Avrupa ülkelerine göç verdi. Şimdiki nüfusu 450 bin olarak tahmin edilirken, bu nüfusun yüzde 92’si Kürtlerden oluşuyor. Ancak kentin güney ve güneydoğusundaki köylerde Araplar da yaşıyor. Çoğunluğu Sunni Müslüman nüfusun yaşadığı kentte, önemli sayıda Êzidî ve Hiristiyan da yaşıyor.
MÜLTECİLERİ AĞIRLIYOR
Efrîn Kantonu, kuşatılmışlığa rağmen rejim ile ÖSO grupları arasındaki çatışmalardan, ÖSO gruplarının kendi aralarındaki çatışmalardan ve ÖSO gruplarının Şehba’daki talan ve gasp uygulamalarından dolayı çok sayıda göçmen ağırlıyor. Bu göçmenlerden yaklaşık 5 bini Şêrawa ilçesindeki Robar Kampı ile yaklaşık 3 bini Şehba’nın Kişte’arê köyündeki kampta kalıyor.
YÖNETİM ŞEKLİ
Efrîn Kantonu Demokratik Özerklik Yönetimi’nde halklar, inançlar ve siyasi partiler yer alıyor. “Zagonsaz” denen kanton yönetim meclisi, kent, ilçe meclisleri, köy, sokak komünlerinden oluşurken, her inanç, siyasi görüş, halk bu yapılarda aktif olarak yer alıyor. Efrîn için Şii, Hiristiyan, Êzidî, Sunnileri bir arada yaşatan, farklı siyasetleri aynı anda yaptıran, tüm renkleri bir arada yaşatan yaşamın merkezi tanımlaması da yapılıyor.
EĞİTİM
Efrîn’de eğitimin dili Arapça ve Kürtçe olarak düzenlenmiş. Temel eğitimde 3’üncü sınıftan itibaren İngilizce, 7’inci sınıftan itibaren de Fransızca dersler veriliyor. Kürtçe eğitimin yanında Arap çocukları kendi anadilleri ile eğitim alırken Kürtçeyi de öğreniyorlar. Yine Rojava’da açılan ilk üniversite de Efrîn’de bulunuyor. Üniversitede Kürt Dili ve Edebiyatı, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Kimya, Mühendislik, Ziraat, Tıp ve İletişim fakülteleri bulunuyor.
Efrîn’de Suriye’nin diğer bölgelerine göre kadınlar renkli elbiseleri ile yönetimde yer alırken, her türlü hak arayışı için mücadelelerini rahatlıkla yürütebiliyorlar. Efrîn Türkiye dahil birçok ülkenin aksine kendisine sığınanlara kıt imkanlarına rağmen mülteci statüsü kapsamında yaklaşıyor ve tüm haklarını tanıyor.
KESİNTİSİZ SALDIRILAR
2011’de başlayan Suriye’deki iç savaş ve 19 Temmuz 2012’deki Rojava Devrimi’nden sonra kantona yönelik çok sayıda büyük saldırı düzenlendi. Bu saldırıların en önemlilerini El Nûsra, DAIŞ, ÖSO’ya bağlı Nureddin Zengi ve diğer gruplar düzenledi. Saldırılar ile aynı anda Türkiye Efrîn’i kuzeyden kapatırken, saldıran tüm gruplara da destek vermeyi ihmal etmedi. Öyle ki Türkiye’ye geçerken ya da sınırın üst tarafında yakalanan Efrînliler, kimi zaman bu gruplara teslim edilerek katledildi.
TÜRKİYE’NİN HEDEFİNDE
Saldırıların en yoğun düzenlendiği Şehba bölgesinden, Cindirêsê, Şêrawa ve Şera ilçelerinde yaşayan siviller büyük zarar gördü. Demokratik Suriye Güçleri’nin (QSD), 2016 yılının başında söz konusu gruplara karşı Efrîn’in doğusunda başlatmak istediği harekat da, Türkiye’nin gruplara yoğun desteği nedeniyle ertelendi.
HEDEF EŞİT, ÖZGÜR, BİRLİKTE YAŞAM
Tüm saldırıları boşa çıkaran, “farklılıklar bahçesi” diye tanımlanan, günümüze kadar DAİŞ, El Nusra, Ehrar El Şam ve ÖSO gruplarına karşı halklarını savunup Kuzey Suriye’nin en güvenli bölgesi haline gelen, tüm ambargolara karşı öz imkanları ile direnen Efrîn için, son dönemlerde Türkiye ve desteğindeki gruplar tarafından yapılan “Terör bölgesi” tanımlamasına kimsenin değer biçmediğinin veriler ile sabit bir gerçek olduğu kaydediliyor. Hedefin de Efrîn Kantonu’ndaki eşit, özgür, birlikte yaşam olduğu belirtiliyor.
Erdoğan Altan – dihaber