Êzidî halkını ve yaşadıklarını dünya ile paylaşmak için kurulan ve TSK’nin 24 Nisan günü gerçekleştirdiği hava saldırısında hedef alınan Çira FM Radyosu yeniden açılıyor. Radyo yöneticisi Murad El Xaltî, radyonun ferman ile birlikte dağılan Êzidîleri buluşturduğuna dikkat çekti.
24 Nisan günü gece 02.00’de Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait savaş uçakları Şengal ve Rojava’daki Derik kentinin Qereçox bölgelerini bombaladı. Rojava’ya yönelik bombardımanda 20 YPG’li yaşamını yitirirken, Şengal’de ise 1 YBŞ’li ile 5 Peşmerge yaşamını yitirdi. Bombardımanlarda Şengal’in Çira FM Radyosu ve Rojava’nın Sesi Radyosu binaları da hedef alınmıştı. Geçen süre zarfında hazırlıklarını tamamlayan Çira FM ekibi yakın zamanda radyolarını tekrar açacakları yönünde Êzidî halkına müjde verdi.
Konuyla ilgili radyonun vurulduğu Şengal dağının en yüksek noktasındaki enkazda Çira FM yöneticisi Murad El Xaltî ile radyonun kurulma aşaması, misyonu ve saldırının amaçları hakkında konuştuk. Murat El Xaltî radyonun yakın zamanda tekrar yayın hayatına başlayacağını ifade etti.
‘ÊZİDÎ HALKININ ACILARINI DÜNAYAYA DUYURMAK AMACIYLA KURULDU’
Xaltî, Êzidî halkının katliam ile birlikte gördüğü acılarına sahip çıkarak bu acıları dünyaya duyurmak amacıyla kurdukları radyonun zaman içinde Rojava’nın geneline, Federe Kürdistan Bölgesi’nin Duhok, Zaxo ve Erbil’e yakın bölgelere kadar ulaşabildiğini ifade etti. 4 kişi ile yayına başlayan radyonun daha sonra 8 kişi ile yayın hayatına devam ettiğini ifade eden Xaltî şunları kaydetti: “Buralarda dinleyicilerimiz vardı, birbirimizle konuşurduk, ilişki içerisindeydik, olaylar üzerinde gelişmeleri karşılıklı birbirimize aktarıyorduk. Biz toplumumuza bağlı idik. Hangi iş olursa olsun eğer kendi toplumunuza bağlı değilseniz, toplumumunuz arkanızda durmuyorsa siz toplumla ilişki kuramazsınız. Bu yüzden de halkımızın direkt katılacağı programlarımız vardı. Örneğin Rojava’da bir olay veya toplumumuzu ilgilendiren bir şey olursa orası ile bağlantı kurar ve bunu tüm toplumumuzla paylaşırdık. Telefon ile alışveriş yapıyorduk. Duhok’taki kamplardan da insanlar olan şeyleri bizlerle paylaşıyordu.”
‘RADYO İLE ÊZİDÎ HALKININ KESİLMİŞ BAĞLARINI BİRLEŞTİRDİK’
Çira FM’in tarihi boyunca katliamlar yaşayan ve bu yüzden yalnızlaşan bir halk olan Êzidî halkının dertlerini yansıttığına dikkat çeken Xaltî, radyo ile beraber halkın ferman sonrası yalnızlığının paylaşıldığını ifade etti. Xalti şu sözlerle radyonun Êzidî toplumu içerisindeki misyonunu ifade etti: “Halkımız her zaman acı, yalnızlık içerisinde yaşamış, kimsenin sahip çıkmadığı, seslerinin bir yere ulaşmadığı ve içlerinde bir buruk olan bir halk. Bu yüzden de şok halinde yaklaşıyorlardı Çira Radyosu’na. Bu radyo ile acılarını dile getirebiliyorlardı, günlük dertlerini dile getirebiliyorlardı. Radyoya Başur’da katılan ile Şengal’den katılan birbiriyle buluşuyordu. Bizler onların sesini birbirine yakınlaştırıyorduk. Fermandan kaynaklı kesilmiş bağları bizler radyo ile birleştiriyorduk. Herkes kendi sesini radyoda dinlerdi. Şengal’in Çirası olan radyoya bu yüzden halk sahip çıktı.”
TÜM ENGELLEMELERE RAĞMEN RADYO KURULDU
Radyonun daha Şengal özgürleştirilmeden kurulduğunu bu yüzden de çok kısıtlı imkanlarla yayın yaptığını belirten Xaltî, radyoları üzerindeki engellemeleri de şu şekilde anlattı: “Teknik anlamda hangi kurum olursa olsun çok zorlanmıştır Şengal’de; çünkü yokluktan var edildi her şey. Hem engellemeler çok vardı, özellikle Başur’dan aldığımız teknik eşyaların yolu kapatılıyordu. Geç geliyordu bize, Örneğin Süleymaniye’den bir cihaz alırdık ya da teknik bir aksama olurdu, buradan yollardık oraya; fakat KDP tarafından engellemeler ile karşılaşıyorduk. Bu anlamda çoğunlukla bize Rojava yardım etti, her önemli şeyi ancak Rojava’daki ilişkiler üzerinden Başur’a yollayabiliyorduk. Onun dışında fermanda kurulmuş bir kurum sonuçta, bu dönemde biz askeri noktadaydık. Biz askeriyenin içerisinde yayın yapıyorduk. Yayınımıza başladığımız zaman Şengal’de hala kurtarılmamış alanlar vardı, halk yoktu, çok zor bir zamanda bu adımı attık. Bunun için de başta teknik bazı aksaklıklar yaşadık; ama biz ve halk arasına bir birliktelik sağladık ve halk kendini içerisinde gördü. Halk, ‘Çira Radyosu tüm Êzidî halkının evinde bir çira olmuştur’ şeklinde yaklaşıyordu.”
‘KDP TÜRKİYE’DEN ÖNCE SESİMİZİ KISMAYA ÇALIŞTI’
Türk savaş uçaklarının Çira Radyosu’nu bombalaması üzerine de konuşan Xaltî, Türkiye’den önce saldırının KDP tarafından yapıldığını ifade etti. Xaltî şunları kaydetti: “Türklerin bu ses üzerine bir planı vardı; fakat KDP’nin de vardı, bu sesin devam etmesini istemediler. Başur’da bizim frekansımız 93.8 idi. Aynı frekanstan bir radyo yayını verilmeye başlandı sırf biz dinlenmeyelim diye. İslami olan ve Êzidîliğe karşı olan Dengên Komelên Îslamî adında bir radyoya frekans tahsis KDP. Biz de frekansımızı değiştirmek zorunda kaldık. 2 ay sonra 101.0 frekansından yayın yapmaya başladık.”
‘DOSTÊ BAV Û KALAN NABİN DOSTÊN ZARAN’
Xaltî, sözlerini şöyle sürdürdü: “DAİŞ çetelerinin saldırdığı zaman da DAİŞ’e Türklerin yardımı vardı, Osmanlı zamanından beri Êzidîler üzerinde ferman geliştiren bir anlayışın uçaklarla saldırması bize garip gelmedi. Yerimizi herkes biliyordu, yerimiz belli idi, bu kendinden olmadı. Bombalanan yerler ve radyo Êzidî halkına hizmet ediyordu. Bunun için saldırdılar. Tedbirlerimiz vardı bizler çıkabiliyorduk; ama cihazlarımızı alacak koşullarımız yoktu. Bizde ‘Dostên bav û kala nabin dostên zaran’ yani babaların ve dedelerin düşmanı çocuklarının dostu olmazlar diye bir söz var. Biz saldırının gelişeceğini tahmin ediyorduk; çünkü Türkler aylarca Êzidî halkını ‘PKK burada’ diyerek tehdit etti. PKK burada Êzidî halkına destek veriyor, halkı bir katliamdan kurtarmıştır. Her şeyi göze alarak bu halkı katliamdan kurtarmak isterken bunlar da kimsenin bu halka yardım etmesini istemedi, bu katliamdan kurtulmasını istemedi.”
‘ÇİRA RADYOSU YAKIN ZAMANDA AÇILACAK’
Xaltî radyonun yakın zamanda açılması için hazırlıklarını yoğun bir şekilde sürdürdüklerini ifade ederek şunları söyledi: “Halkımız bize çok yardımcı oldu. Hangi kurum olursa olsun senin toplumun seninle birlikte değilse sen hiç bir adım atamazsın. Biz de halkımıza nasıl ki siz bizlerle birlikte oldunuz, biz de yakın zamanda Çira radyosunun açılacağını ve halkımızın yaralarına sahip çıkacağını ifade etmek isteriz. Bu halkın çocukları tekrar bu radyoyu açacak ve halkına hizmet etmeye devam edecek.”
Selami Aslan – dihaber