Havada aşk kokusu var: Sêva Mêxekrêj

Aşka davet ve sevgiliyle barışmanın simgesi Sêva Mêxekrêj, Kürtlerde sevgiliye Karanfilli Elma verme geleneği.

Karanfilli Elma aşık olduğunuz kişiyi aşka davet etmenin geleneksel bir yolu, sembolik olarak ‘ben sana aşığım’ demenin Kürtçesi Sêva Mêxekrêj.

Sêva Mêxekrêj; kültürel asimilasyona direnen, yaşı bir hayli ilerlemiş insanlardan gülümseyerek dinlediğim, hatıralarında hala canlı olan ve zaman zaman sevdiklerine sunmak için hazırladıkları bir hediyedir. Kürtlerin aşkı meşhurdur birçoğunuz bilirsiniz. Dilden dile anlatılır durur, dengbejler uzun uzun bu aşk hikayelerini, kavuşanları ve daha çok da kavuşamayanların hikayelerini anlatırlar.

Ben bu elmanın hikayesini Sengül ananın eşiyle evlenme hikayesini dinlerken duydum. Sengül ana ile bir ropörtaj sonrasında onun yaşına göre dinç ve neşeli halinin sırrını sorduğumda ‘ ben bir çok sıkıntıya acıya rağmen aşkla yaşadım beyim beni hiç üzmedi’ diyerek başladığı evlilik hikayesini anlatmıştı. Uzun yıllar evli kalmanın sırrının aşk bir yana sevgi ve saygının olmasına bağlıyordu. İnsan o zaman genç kalır diyordu.

Bu hikayeyi ailesi ile Hakkari’den Van’a oradan da İzmir’e göçetmiş Sengül anadan yıllar önce dinledim. O da zamanın da Karanfilli Elma yapmış ve hediye etmiş sevdiğine ve bir zaman sonrada aşkıyla da evlenmiş. Kendini çok şanslı sayıyor aşkına karşılık bulmuş ‘beni beğendiğini biliyordum’ diyordu gülerek. Aşkından çok emin belli ki ‘yoksa verirmiydim o elmayı ona ‘ diye ekliyordu. Eşini kaybedene kadar da aşkları hiç bitmemiş, o günleri anlatırken Karanfilli Elmanın ‘kokusunu hiç unutmuyorum’ diye sık sık tekrar ediyordu.  Ve anlatırken hala aynı aşkla yaşadığı gözlerinden okunuyordu. Çocukları, torunları bile masal gibi bu hikayeyi biliyor gururla anlatma yarışına giriyorlardı. Çocuklarından sadece biri yapmış Karanfilli elmayı başka da yapan olmamış. Şimdi rahat onlar istedikleri gibi konuşuyorlar derken aslında geleneğin kaybolma nedenlerinden birini hatırlatıyordu. Onu böyle imrenerek dinlerken kalmadı böyle aşklar demekten kendimi alamadığın güzel bir anıydı. Toprağı bol olsun Sengül Ananın evlilik hikayesinin başlangıcı, Karanfilli Elmanın hikayesini sizinle paylaşayım.

Sêva Mêxekrêj, Kürt kültüründe kaybolmaya yüz tutmuş bir gelenek. Aşkın ifadesi olan bu geleneğin kökeni Zerdüştleğe kadar uzanıyor. Bir zamanlar Kürtlerin yaşadığı hemen hemen tüm yerlerde bilinen ve uygulanan bir gelenekmiş. Zaman içinde sosyal ve kültürel değişim, göçler, teknoloji vs nedenlerinden dolayı artık hatırlanmayan ve hatta yeni nesilin hiç bilmediği bu ritüel, günümüzde ise geçmişteki önemini büyük oranda kaybetmiştir.

Sêva Mêxekrêj Karanfilli Elma yapmak çok zahmetli değil ancak sadece biraz zaman alıyor. Aşkını ilan etmek isteyen genç; elmanın dışını hiç boşluk kalmayacak şekilde karanfillerle kaplıyor. Bittiğinde elmanın bir karanfil topuna dönüşmesi gerekiyor. Ne kadar sık karanfille dokunursa elma o kadar uzun süre, öylece bozulmadan kalabiliyor. Araları açık bırakılırsa bozulması daha hızlı oluyormuş.

İçi elma dışı karanfil olan bu hediye aşık olunan kişiye veriliyor ve böylece elmayı alan kişi karşı tarafın aşkından haberdar oluyor. Ya da birbirine dargın iki sevgiliden biri barışmak için karanfilli elma hediye ediyor ve elmanın yarattığı güzellik küskünler arasında ki buzların erimesine yani barışmaya aracı oluyor.

Aşkın sembolü bu elmayı yılın herhangi bir gününde ve saatinde sevgili olmak istediğiniz kişiye ya da sevgilinize verebiliyorsunuz.

En önemli özelliği elma ve karanfilin birlikteliğinden ortaya çıkan ve etrafa hoş bir koku yayılmasıdır. Siz bu güzel kokuyla mest olurken çevrenizde ki herkes de bu kokuyu algılıyor. İşte o anda havada aşk kokusu olduğu anlaşılıyor ve herkes bu aşktan haberdar oluyor. Uzun süre bu koku kaybolmuyor ve aşk sonsuza kadar yaşıyor. Bu koku ancak toprakla buluştuğunda bozuluyor ve kayboluyor. Mesaj açık değil mi ? Toprak olana kadar seni sevmeye devam edeceğim…

Aşkınız kutlu ve daim olsun. Sêva Mêxekrêj piroz be !

 

 

EN SON EKLENENLER