İstanbul’da düzenlenen ‘Ortadoğu Konferansı’nda konuşan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Ortadoğu’da yaşanan 7 temel sorunun içerisinde eğitim eksikliği, dinin çarpıtılarak teröre alet edilmesi, kadınların ve gençlerin sosyal ve ekonomik hayata dair kaygıları ile etnik ve mezhepsel fay zemininde yapılan siyasetin olduğunu söyledi. 16 Nisan referandumunda ‘Hayır’ blokunu oluşturan partileri bir araya getiren toplantıda HDP’li Ayhan Bilgen de insanlık için üç temel etken olduğunu; bunların yalan söylememek, haksız yere kan dökmemek ve çalmamak olduğunu belirtti. İYİ Parti Yöneticisi Nuri Okutan da 2019 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin ortak hareket etme çağrısı yaptı. Kılıçdaroğlu dün Şişli Belediyesi ve Türkiye Sosyal, Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı’nca (TÜSES) düzenlenen “Bir Arada Yaşamanın ve Barışın İmkânlarını Aramak” başlıklı Uluslararası Ortadoğu Konferansı’nda konuştu. Kılıçdaroğlu, Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan kararının BM’nin onaylamadığı güvenlik kararlarını ihlal ettiğini ve ABD’nin tarafsız arabulucu olamayacağının ortaya çıktığını söyledi.
7 maddelik sorun tespiti
Ortadoğu ülkelerinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ve terör örgütlerinden arındırılması gerektiğini söyleyen Kemal Kılıçdaroğlu, Ortadoğu’da yaşanan sorunların temelinde yatanları ve önlemleri ise şöyle sıraladı:
Eğitim: Bölge halklarının eğitimi yetersiz. Müslüman ülkelerde yaşayan 25 yaş üstü nüfusun eğitim süresi 5.6 yıl. Bu süre Yeni Zelenda’da 14, ABD’de 13.6 ve Kanada da 13.5 yıl. Yani kısaca eğitim, eğitim, eğitim…
Dinin çarpıtılması: Kutsal dinimiz çarpıtılarak teröre ve radikalizme alet ediliyor. Buna son vermek için İslam ülkeleri arasında yakın bir işbirliği büyük önem taşımaktadır. Ekonomik ve sosyal işbirliği yanında siyasi, askeri ve güvenlik konusunda işbirliği yapmalı.
Kadınlar ve gençler: Kadınlar ve gençler siyasi, sosyal ve ekonomik hayatta sorunlar yaşıyor. Bu kesimleri siyasal, sosyal ve ekonomik yaşamda etkin kılmak zorundayız. Bölge halkları bunu sağlamak zorunda.
Etnik ve mezhepsel siyaset: Etnik ve mezhebi fay hatları ekseninde siyaset yapmak anlayışı kesinlikle terk edilmelidir. Kişilerin inanç, düşünce ve ibadet hürriyeti tam olarak sağlanmalıdır. Devletlerin seküler yapılara kavuşması ülke halklarına güvence olacaktır.
Gelir çeşitlendirilmeli: Bölge ülkelerinin geliri önemli ölçüde petrol ve doğalgaza dayanıyor. Bölge ülkeleri gelir kaynaklarını çeşitlendirmek zorundadır. Bu çeşitlendirmedeki başarı, egemen güçlerin bölgedeki hâkimiyetini zayıflatacaktır. Bunun için farklı alanlarda üretimi esas alan ekonomik modeller uygulanmalı.
Değişim göz ardı edilmemeli: Toplumdaki değişim özlemi, meşru talep olarak kabul edilmeyip iç dinamiklerin önünün kesilmesi dış müdahalelere ve otoriter yönetimlere zemin hazırlamaktadır. Oysa 21. yüzyılda toplumların özgürlüklere ve demokrasiye susamaması lazım.
Tüketen toplumdan vazgeçilmeli: Tüketen toplum yapılarını rekabet edebilir ve üreten toplum yapılarına dönüştürmek lazım. Bu dönüşüm sağlanamadığı için doğal zenginlikler refah değil, acı ve gözyaşı getirmektedir. Eğer bölge ülkeleri bir araya gelip ortak bir düşünceyi egemen kılabilirlerse bölgeye huzuru, refahı ve güvenliği getirebilirler. O yüzden bizim dış politikamızda dostlukların çoğaltılması vardır. Biz hep Gazi Mustafa Kemal’i örnek aldık. “Yurtta barış dünyada barış” sözlerinin ne kadar önemli olduğunu bize bir kez daha gösterdi.
‘Aynaya bakmak gerek’
HDP Parti Sözcüsü Ayhan Bilgen de demokratikleşmenin ve çoğulculuğun olmadığı yerde haritaların değiştirildiğini söyledi. Kerbela’dan bu yana Ortadoğu’da kan döküldüğünü anlatan Bilgen, “Kan dökülmesinin sebeplerinden biri iktidar hırsıdır. Bütün insanların üzerinde ortaklaşabileceği üç değer var. Haksız yere kan dökmemek, halkına yalan söylememek ve çalmamak. Bu 3 ortak paydayı sağlarsan bölgede barışı sağlarsın” dedi. HDP olarak yeni bölünmelerden medet uman bir yerde olmadıklarını kaydeden Bilgen, “Eğer Kürtler bir taleple çözümü başka yerlerde arıyorlarsa bunun sorumlusu bu coğrafyaları yönetenlerdir. İçeride konuşamıyor ve çözemiyorlarsa başka yerlerde çözüm üretilmesi ve dayatılması kaçınılmaz hale gelecektir. Yemen konusunda sessiz kalan İslam Birliği Teşkilatı Filistin konusunu da iç politika ve istismar durumu haline getirdi” diye konuştu.
Muhalefete birlik çağrısı
İYİ Parti Yöneticisi Nuri Okutan Türkiye’nin içte ve dışta barışı sağlayabilmesi için demokratik yollardan AKP’den kurtulması gerektiğini söyledi. Okutan, “Birinci turda her parti kendi adayını göstermeli. Daha sonra ise tek adamlığın peşinde olanın karşısında aday kim ise o desteklenmeli” dedi. SP Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu da Okutan’ın seçim önerisi için “Türkiye’nin meselelerini birlikte mütalaa edebileceğimiz bir platform oluşuyor, bu güzel bir şey” diye yanıtladı.