İHD Diyarbakır şubesi, son 6 ayda bölge illerinde çeşitli kategorilerde 12 bin 503 hak ihlalinin yaşandığını kaydederek, ihlallerin oluşumuna yol açan OHAL’in bir an önce kaldırılmasını istendi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, bölgede 2017 yılının ilk 6 ayında gerçekleşen insan hakları ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu kamuoyu ile paylaştı. İHD Diyarbakır şubesi binasında düzenlenen basın toplantısında konuşan İHD Şube Başkanı Raci Bilici, ülkenin geçtiğimiz yıl bir darbe girişimine maruz kaldığını belirterek, askeri darbe tehditlerine karşı mücadele etmek ve bu mücadelede doğru yöntemleri belirlemenin hayati bir durum olduğunu söyledi. Askeri darbe tehditlerine karşı mücadele yöntemlerinde, toplumsal yaşamda hukukun üstünlüğünü koruma, demokratikleşmeyi sağlama ve insan haklarına saygının geliştirilmesi daha fazla hedeflenmesi gerektiğinin altını çizen Bilici, ancak mevcut siyasal iktidarın darbe tehditlerine karşı geliştirdiği yöntemlerin, toplumda olumsuz sonuçlar yarattığını vurguladı.
Geçen yıl “askeri darbenin” hemen ardından ülke genelinde ilan edilen ve ilan edilişinden bu yana bugün itibariyle bir yılını geride bırakan OHAL’in, toplumsal yaşamda hukuk, demokrasi ve insan hakları konularında onarılması güç tahribatlar oluşturduğunu belirten Bilici, bu süreçte “terörle mücadele” adı altında gerilimi besleyen çatışma ve şiddete dayalı politikalar üretildiğini, iç ve dış politikada Türkiye’nin istikrarsızlığa sürüklendiğini kaydetti. Bölgede 2017 yılının ilk 6 ayında, pek çok değişik ve kategorik konularda ihlaller açığa çıktığına dikkat çeken Bilici, yayınlanan KHK’lerle düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, ekonomik ve sosyal haklar ile kişi özgürlüğü ve güvenliği bakımdan mağduriyet oluşturan ihlaller ortaya çıktığını kaydetti.
‘GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR TAM HIZ DEVAM ETTİ’
Binlerce kamu çalışanı ve akademisyenin ihraç edildiğini, halen 170 gazeteci ve medya çalışanın cezaevinde bulunduğunu ve 200’ü aşkın gazetecinin yargılandığını söyleyen Bilici, Valilikler ve Kaymakamlıklarca Diyarbakır, Van, Urfa, Batman gibi bölge illerinde açık hava toplantıları, demokratik gösteri, yürüyüş ve etkinlikler, ‘güvenlik’ gerekçe gösterilerek süresiz yasaklandığını ifade etti. Açıkhava toplantılarına polisin sert müdahalede bulunduğunu ve yurttaşların gözaltına alındığını belirten Bilici, Türkiye’de yargı organlarının siyasi söylemlerin etkisinde kaldığı ve tarafsızlığını yitirdiği fikrinin giderek geliştiği bir ortamda, haksız gözaltı ve tutuklamalarda tam hız devam ettiğini kaydetti. Çoğunluğu sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek ve “yasa dışı örgüt üyeliği”, “yasa dışı örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek”, “yasa dışı örgüt propagandası yapmak” gibi suçlamalarla gerçekleştirilen gözaltı ve tutuklanmaların, kişi güvenliği ve özgürlüğünün açık bir ihlali olduğunu vurgulayan Bilici, 11 HDP’li ve 1 CHP’li milletvekilinin ise tutuklu olduğuna dikkat çekti. Bilici, çoğunluğu DBP’li belediyeler olmak üzere kayyım atamalarının devam ettiğini, bugün itibariyle 103’ünden 86’sına kayyım atanan DBP’li belediyelerin 85 belediye eş başkanı da tutuklu bulunduğunu da söyledi.
YAYGIN VE SİSTEMATİK İŞKENCE ARTTI
Bölgede yaşanan sokağa çıkma yasaklarında ve kırsal kesimlerde operasyonlar nedeniyle ilan edilen “özel güvenlik alanları” nedeniyle pek çok hak ihlalinin yaşandığını ifade eden Bilici, köylerin boşaltılmak istendiği iddialarının gündeme geldiğini ve yurttaşların zorunlu göç mağduru olduğunu söyledi. Bilici, yine bu bölgelerde bulunan mezarlıkların, PKK militanlarına ait olduğu gerekçesiyle güvenlik güçleri tarafından tahrip edildiğini de söyledi. Gözaltında veya gözaltı yerleri dışında, işkence ve kötü muamele vakalarında artış meydana geldiğinin görüldüğünü kaydeden Bilici, işkencenin yaygın ve sistematik hak ihlalleri ile gündeme geldiği bir başka konunun ise cezaevleri olduğunu belirtti. OHAL ilanı ve uygulama süreciyle paralellik gösteren hapishane ihlalleri, sürgünler, sağlık hakkı, işkence ve kötü muamele, disiplin soruşturmaları, tecrit etme, haberleşme, iletişim, aile görüşü haklarının kısıtlanması, anadili kullanma özgürlüğü gibi konularda açığa çıktığını söyleyen Bilici, yine mahpuslara tek tip elbise giydirilmesine yönelik tasarlanan ve siyasi söylemlerle dillendirilen tasarılar, mahpusları toplumsal yaşamdan soyutlamayı hedefleyen bir başka tecrit muamelesi olup, bu tür girişimleri oldukça vahim bulduklarını vurguladı.
KADIN VE ÇOCUKLARA YÖNELİK ŞİDDET DEVAM ETTİ
Kadınlara yönelik şiddet ve katliamların, 2017 yılının ilk 6 ayında da bölge kentlerinde devam ettiğini ve aynı şekilde çocuklara yönelik şiddet ve hak ihlalleri, bu süre içerisinde arttığını ifade eden Bilici, şiddet sonucu katledilen çocukların yanı sıra yurt, okul gibi kapalı kurumlar başta olmak üzere toplumsal yaşamda çocuklara yönelik artış gösteren cinsel istismar vakalarına dikkat çekti. Sivil yerleşim alanlarında güvenlik güçlerine ait zırhlı araç çapması sonucu gerçekleşen kazalar ve meydana ölüm-yaralanma olaylarına da dikkat çeken Bilici, 2017 yılının ilk 6 ayında meydana gelen zırhlı araç çarpmaları sonucunda, 4’ü çocuk 12 yurttaş yaşamını yitirdiğini, 20’yi aşkın kişinin ise yaralandığını söyledi. İnsan hakları savunucuları olarak hak ihlallerinin bir an önce son bulmasını istediklerini kaydeden Bilici, son olarak şunları belirtt;”Bu temelde, insan hakları ihlallerinin oluşumuna yol açan OHAL’in bir an önce kaldırılması talebinde bulunuyor, çatışmalı ortamın bir an önce son bulmasını, kalıcı bir çatışmasızlık halinin ve çözüm sürecinin yeniden müzakere edilmesi umuyoruz. Her koşul altında dil, din, ırk, milliyet, cinsiyet, etnik ve kültürel farklılık ayrımı yapmadan, yaşam hakkının kutsal olduğu vurgusunda bulunuyor ve özgürlüklerle dolu, onurlu bir yaşam temenni ediyoruz”
12 bin 503 HAK İHLALİ YAŞANDI
Öte yandan dernek tarafından hazırlanan hak ihlalleri çizelgesi de basın mensupları ile paylaşıldı. Çizelgede son 6 ay içerisinde çeşitli kategorilerde bölgede toplam 12 bin 503 hak ihlali yaşandığına yer verildi. Çizelgede dikkat çeken bazı veriler ise şöyle;
* 6 ay içerisinde yaşanan çatışmalarda, bombalı saldırılarda, cezaevlerinde ve patlamalarda 459 kişi yaşamını yitirdi, 326 kişi yaralandı.
* 27 Kadın intihar, aile içi ve toplumsal alanda şiddet sonucu yaşamını yitirdi, 5 Kadın cinsel saldırıya uğradı.
* 355 kişi işkenceye maruz kaldı.
*Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik 134 ihlal yaşandı
*Cezaevlerinde 918 hak ihlali yaşandı.