Anadil Günü’nü Deniz Gündüz PİRHA’ya değerlendirdi. Gündüz, “Anadilimiz en temel hakımızdır” dedi.
Bugün 21 Şubat Dünya Anadil Günü. UNESCO tarafından yayınlanan atlasa göre Dünya’da 2 bin 473 dil kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya. Türkiye’de de 18 dil için bu tehlike geçerli. Bunlardan biri olan Kırmancki (Zazaca) dili. Vate Yayınları Yöneticisi Deniz Gündüz Anadilinde, Dünya Anadil Günü’nü değerlendirdi.
“ANA DİL İNSAN İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR”
Yaklaşık 20 yıldır Kirmanckî (Zazaca) dili üzerine çalıştığını ve anadilin insan için çok önemli olduğuna dikkat çeken Gündüz, ” İnsan dünyaya geldiğinde annesinden öğrendiği dille büyür. İnsan ana dilinin içinde doğar. Hayatı o dille tanır, o dille büyür, o dille eğitim görür. Bu nedenle anadili insan için çok önemlidir” diye konuştu.
Anadilin evrensel insan hakkı olarak tanınmasına rağmen bazı ülkelerde, Türkiye gibi ülkelerde bu hakkın yasaklandığını söyleyen Gündüz, “Türkçe dışındaki diller yasaklanmıştı. Kırmancki’nin durumu da böyleydi. Şimdi yasak kalkmış ama okulu yok, eğitimi yok, önünde engeller var” dedi.
Gündüz, insan eğer anadilinde eğitim görmüyorsa dil alanında çok ileri gidemez, yol alamaz. Bu da kişinin hayatında bir sıkıntı, gelişmesi önünde bir engeldir” diye ifade etti.
“KIRMANCKÎ YOK OLMA RİSKİ TAŞIYAN DİLLER ARASINDA”
UNESCO’ya göre Kırmanckî’nin de yok olma riski taşıyan diller arasında olmasını değerlendiren Deniz Gündüz, şu değerlendirmede bulundu:
“Yasaklanan bir dil olduğu için günlük yaşamda kullanılamıyor. Hayatın içinde bir dilin kıymeti, karşılığı bu anlamda yoksa o dil elbette gelişemez. Yaşamda kendisine alan bulamıyor, eğitimde kendisine yer verilmemiş. Böyle olunca insanlarımız da yavaş yavaş bu dili kendi çocuklarına öğretmiyor. Bir dili çocuklara yani yeni kuşaklara aktaramadın mı o dil elbette kaybolmaya yüz tutar.”
“YAYINLAR DEVLET TARAFINDAN KAPATILDI”
Gündüz, “Son yıllarda bazı kitaplar, bazı dergiler çıktı, TV10 gibi, JİYAN TV, ZAROK TV gibi televizyonlar kuruldu ve bunlar kirmancki alanında çaba gösterdiler. Bu yok olma tehlikesini kısmen de ortadan kaldırma umudunu doğurdu” dedi. Bu yayınların da iktidar tarafından kapatıldığını belirten Gündüz, “Bu durum dilimizin yok olma riskini sürdürdü” dedi.
“DEMOKRATİK MÜCADELE YÜRÜTMELİYİZ”
Bundan sonrası için yapılması gerekeni ise şöyle anlatıyor Gündüz;
“Herşeyden önce haklarımızı bilmemiz lazım. Anadilimiz bizim en temel hakkımızdır. Anadilimizle eğitim, anadilimizle yaşamak, kültürümüzü gelecek kuşaklara taşımak en doğal hakkımızdır. Bunlar insan hakları evrensel bildirgelerinde de tanınmış haklardır. Bu haklarımızı çocuklarımıza da kavratmalıyız. Engelleri aşmanın en iyi yollarından biri buna karşı demokratik mücadele yürütmektir. Evlerde çocuklarımıza dili öğretmekten geri durmayalım. Hakkımızı almak bizim elimizdedir. Bunun için her yeri, her imkanı anadil için değerlendirmeliyiz. Dilimizi mücadele ede ede geri alabiliriz.”
(S.A)