Mısır’ın tutuklu bulunan eski cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin (67) dün mahkeme sırasında fenalaşarak yaşamını yitirdiği bildirildi. Muhammed Mursi, yoğun güvenlik önlemleri altında ailesi ve avukatlarının eşliğinde Kahire’nin doğusunda yerel saatle 05.00’te defnedildi
Müslüman Kardeşler çizgisindeki Mursi, 2011’de “Arap Baharı”yla patlak veren protestolar, 30 yıllık Mübarek rejiminin devrilmesi sonrasında düzenlenen ilk demokratik seçimlerle iktidara gelmişti. Yaklaşık bir yıl sonra askeri darbeyle görevden indirilen Mursi, “2012 yılında düzenlenen ve ölümle sonuçlanan gösterilerde halkı şiddete teşvik, Katar için casusluk, İran, Hamas’la işbirliği, ülkede istikrarı bozmak için yabancı terör örgütleriyle komplo kurmak” suçlamaları aralarında olmak üzere pek çok davadan yargılanıyordu. Bu çerçevede hakkında ömür boyu, 20’şer yıla yakın muhkûmiyet kararları bulunan, ölüm cezası istenen Mursi, yaklaşık altı yıldır askeri cezaevinde tutuluyordu. Ailesi kendisinden sıklıkla haber alamadıkları, ciddi sağlık sorunları olduğuna dair açıklamalarda bulunmuştu.
Mursi’nin dün başkent Kahire’deki mahkemede görülen “casusluk” davası kapsamındaki duruşmada yaklaşık 20 dakika ifade verdiği, konuşurken bir anda yere yığıldığı belirtildi. Devlet televizyonu, Mursi’nin cansız bedeninin hastaneye götürüldüğünü bildirdi.
Ankara-Kahire gerilimi
Mursi’nin bir yıllık iktidarı çalkantılı süreçlere sahne oldu. 2012’de cumhurbaşkanlığına seçilmesi sonrasında Müslüman Kardeşler (İhvan) çizgisinde İslamcı uygulamalarına, baskıcı politikalarına muhalefetten tepki yükseldi. Ülkedeki ciddi ekonomik krizle birlikte protestolar, şiddet olayları yeniden alevlendi. 3 Temmuz 2013’te Mübarek döneminin Genelkurmay Başkanı, Mursi iktidarında Savunma Bakanı Abdülfettah Sisi cephesi askeri darbe yaptı. Bir yıl sonra Sisi cumhurbaşkanlığı koltuğuna geldi. Süreçte, İhvan yapılanması yasaklandı. Mursi dahil yönetimden, oluşumdan binlerce kişi tutuklandı, yüzlerce kişi için ölüm cezası kararı verildi.
Mursi’nin darbe sonucu devrilmesine en sert tepkilerden biri Ankara’dan geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Sisi yönetimi arasında ipler adeta koptu. Ankara-Kahire hattında tansiyon yükseldi.
Kasım 2013’teki duruşmada Mursi, asıl darbe liderlerinin yargılanması gerektiğini söyledi. “Mahkeme düzenini bozduğu” gerekçesi ile bir sonraki davada cam kafes içinde tutuldu. Mursi, Kahire Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümü mezunuydu.
İLK AÇIKLAMA OĞLUNDAN
Muhammed Mursi’nin ölüm haberinin ardından ilk açıklama oğlundan geldi.
Mursi’nin en büyük oğlu Ahmed, sosyal medya hesabı Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, “Babam! Allah’ın huzurunda buluşacağız.” dedi.
OLAĞANÜSTÜ DURUM İLAN EDİLDİ
Mısır İçişleri Bakanlığı, Muhammed Mursi’nin vefatının ardından ülkede olağanüstü durum ilan etti.
ERDOĞAN’DAN AÇIKLAMA
Erdoğan Mursi’nin ölümüne ilişkin, “Şehidimize Allah’tan rahmet diliyorum. Mısır halkının başı sağ olsun. Ailesine, yakınlarına baş sağlığı diliyorum” dedi.
Erdoğan açıklamasının devamında şunları kaydetti:
“Ben de arabadan inerken haber aldım. Maalesef mahkeme salonunda cerayan etmiş. Ben; Mursi kardeşimize, şehidimize allahtan rahmet diliyorum. Demoktratik yollarla, yüzde 52’lik oy almak suretiyle Mısır’a Cumhurbaşkanı olan merhum Mursi’yi ve şu anda demokrasiyi bir tarafa koyarak işgalci, Mısır’ın başına geçen zalim Sisi, 50’ye yakın Mısırlıyı idam etmişti ve batı bu idamlara sessiz kalmıştır. AB üyesi ülkeler idamı yasaklarken Mısır’da katil Sisi’nin davetiyle oradaki toplantıya icabet emişlerdir. Bu iki yüzlülük, değil çok yüzlülüktür.”
MUHAMMED MURSİ KİMDİR?
Muhammed Mursi, 8 Ağustos 1951 tarihinde, Mısır’ın kuzeyindeki Şarkiye iline bağlı Eladva köyünde doğdu. Beş kardeşin en büyüğü olan Muhammed Mursi ilk eğitimini orada aldı. Babası çiftçi annesi ise ev hanımıydı. Mühendislik lisansını Kahire Üniversitesi’nde aldı (1975 ve 1978). Mühendislik doktorasını Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde tamamladı (1982). Northridge Kaliforniya Eyalet Üniversitesi’nde yardımcı doçent oldu (1982-1985). Ardından eğitim vermek için Mısır’daki Zagazig Üniversitesi’ne geldi.
İdeolojik bakımdan yakın olduğu Müslüman Kardeşler hareketi içerisinde siyasete atıldı. Mursi 2000 ve 2005 yılları arasında milletvekili oldu. Müslüman Kardeşler’in yasal olarak seçime katılmaları mümkün olmadığından parlamentoya bağımsız siyasetçi olarak girdi. Tam 5 yıl Mısır Halk Meclisi üyeliği yaptı. 2011 Mısır Devrimi’ne muhalif bir lider olarak destek verdi ve 30 Nisan 2011 tarihinde Müslüman Kardeşler’in kurduğu, Özgürlük ve Adalet Partisi’nin başkanı seçildi.
2012 Mısır cumhurbaşkanlığı seçimleri’nde Müslüman Kardeşler’in aday gösterdiği Hayrat Şatır’ın adaylığı düşünce, yerine Muhammed Mursi seçildi. Yoğun seçim kampanyası yürüttü. İlk turda %25.5 oy aldı ve ikinci tura girmeye hak kazandı. İkinci turda da %51.73 oy alarak, 5. cumhurbaşkanı oldu.
2012–13 Mısır protestoları adıyla bilinen, 3 Temmuz 2013 tarihinde yapılan büyük gösteriler sonucu Mısır ordusu askeri bir müdahale ile yönetime el koydu. Mursi ise darbeyi kabul etmediğini açıkladı ve yandaşlarına direnmelerini söyledi. Muhammed Mursi’nin gözaltına alındığı, ev hapsinde tutulacağı bildirildi.
