Katalonya’daki bağımsızlık referandumu Avrupa’da baskıcı rejimlerini ve asimilasyon politikalarını sürdürmek isteyen ülkeleri korkuttu. Referandum birçok ülkedeki halklarda özerklik ve bağımsızlık umudu estirdi
İspanya’nın polis-jandarma ve yargı sistemini kullanmasına rağmen engelleyemediği Katalonya bağımsızlık referandumu, birçok ülkede ordu-polis zulmü altındaki diğer halkların eşitlik ve özgürlük taleplerini de gündemleştirmiş oldu.
Katalanların referandum öncesi barikatları, sandık nöbeti, referandum günü direnişi 3 Ekim’de genel grevle sürerken, özerk yönetim bağımsızlık gününü ilan etmek için istişareler yapıyor. Diğer taraftan İspanya’dan Gürcistan’a, Belçika’dan İtalya’ya ve Balkanlar’a kadar birçok ülkede özerklik ve bağımsızlık mücadeleleri sürüyor.
Bask Ülkesi:
Katalonya’dan daha çok İspanya’yı, Bask ülkesi zorluyor. Bask Otonom Bölgesi, Katalonya ve Galiçya ile birlikte İspanya’da tanınan üç tarihi otonom bölgeden biri. En az 3 milyon nüfusu olan Bask halkı, otonom Bask bölgesi dışında Navarra’nın kuzey bölümü ile Fransa’ya bağlı Pyrenees Atlantiqus ilinin batısında yaşıyor.
İskoçya: Bağımsızlık talebinin son yıllarda en fazla gündem olduğu ülke ise İskoçya. 5,3 milyonluk nüfusuyla Büyük Britanya nüfusunun onda birine yakınını oluşturan İskoçya, 78 bin kilometrekarelik yüzölçümüyle ise Birleşik Krallık egemenliği altındaki toprakların üçte birini oluşturuyor. Bağımsızlık için İngiltere ile anlaşmalı olarak 2014’te referandum düzenlendi. Yüzde 63 oranında AB’de kalınması yönünde oy kullanıldı, ancak referandum her an yenilenebilir.
Flandre ve Valonya: Belçika kritik eşikte. Ülkeyi oluşturan başkent Brüksel ile Felemenkçe konuşulan Flandre bölgesinin yanı sıra Fransızca konuşulan Valonya’nın federal statüleri mevcut. Bağımsızlık talebinin en güçlü olduğu bölge olan Flandre’da iktidarda olan partiler Belçika’dan ayrılma yanlısı. Flamanların yaşadığı Flandre bölgesindeki bağımsızlık talepleri, Belçika’nın federal sisteminin önümüzdeki on yıllarda ayakta kalamayabileceği tehlikesine işaret ediyor.
Veneto: Farklı devletlerin birleşmesiyle 1861’de İtalya Krallığı altında toplanan birçok bölgede de halkların bağımsızlık talepleri mevcut. 2014 yılında Veneto özerk bölgesinin başkenti Venedik’te düzenlenen bir referandumda halkın yüzde 89’u bağımsızlık talebini dile getirmişti. Her ne kadar bu karar uygulanmasa da, kent halkının İtalya’dan özellikle vergi alanında bağımsız olma istemi vardı. İtalya’da Venedik dışındaki birçok bölgenin bu yönlü umutları var. Kuzey Ligi (Lega Nord) adlı sağcı parti, üniter devlet içerisinde Kuzey İtalya’nın önemli bir kısmını oluşturan Padania’nın güçlü bir özerkliğe kavuşmasından yana.
Korsika ve Alsas: Fransa’da, Alsas, Bretonya ve Korsika’nın yanı sıra Bask ülkesinde özerklik talepleri uzun süreden beri mevcut. Ülkede 75 bölgesel dil ve lehçe anayasal olarak tanınmış durumda.
Kafkaslar ve Balkan halkları da sırada
Transilvanya ve Banat: Romanya’da Macar azınlığın yaşadığı Transilvanya ve Banat’ta birçok kültürel ve dilsel hak tanınmış durumda. 20 milyon nüfuslu Romanya’da 1,5 milyon civarında Macarca konuşan halk yaşıyor. Macar halkının alt gruplarından Sekellerin oluşturduğu ‘Sekel Ülkesi’nde anadil ve kültürel hakların daha da genişletilmesi yönünde mücadele veriliyor.
Romanlar: Macaristan Romanları Demokrat Partisi (Opra Roma) ülkenin en doğusunda bulunan ve Romanların ağırlıklı olarak yaşadığı 4 ilde özerk bir Çingene bölgesi oluşturulması için kısa süre önce referandum başvurusu yaptı.
Kafkasya: Rusya Kafkas halklarının özgürlük talebini kanla bastırıyor. Aynısını Gürcistan da yapıyor.
Abhazya, Güney Osetya, Kuzey Osetya, Dağıstan, Çeçebiztan, Adıge gibi cumhuriyetler kendi kaderini tayin istiyor.
Bedran Deniz /Anf