Türkiye’de Danıştay’ın, Ayasofya’ya müze statüsü verilmesini öngören 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ibadete açılmak üzere Ayasofya’nın Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilmesine yönelik kararı imzalamasına ilişkin uluslararası tepkiler devam ediyor. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, alınan kararı “üzüntü verici” olarak nitelendirdi. Ayasofya’nın “sembolik, tarihi ve evrensel anlamda güçlü bir değeri” olduğunu ifade eden Borrell, Türkiye’nin “Medeniyetler İttifakı’nın kurucu üyesi sıfatıyla dinler ve kültürler arası diyalog ile bir arada yaşam ve hoşgörünün korunması konularında sorumluluğu bulunduğunu” dile getirdi.
Almanya’da koalisyon ortaklarından Birlik Partileri’nin (CDU/CSU) meclis grubundaki Avrupa politikaları sözcüsü Florian Hahn ise Türkiye’nin almış olduğu Ayasofya kararına politik bir yanıt verilmesi gerektiğini ifade etti. Ayasofya’yı camiye dönüştürmeye yönelik atılan adımın “Ortak Avrupa kültürüne karşı bir provokasyon” olduğunu belirten Hahn, Ankara’nın aldığı bu kararın “aynı zamanda Türkiye’nin Avrupa Birliği’nden giderek daha fazla yabancılaştığını gösterdiğini” belirtti. Florian Hahn, bu sebeplerden dolayı “Gerekli sonucu çıkararıp cesaret göstererek, Türkiye ile yürütülen Avrupa Birliği’ne tam üyelik müzakerelerine son verilmesi” gerektiğini savundu.
Avrupa Birliği’nin bir diğer güçlü üyesi Fransa da, Türkiye’nin kararından “üzüntü” duyduğunu bildirdi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian konuyla ilgili açıklamasında, “Dini, mimari ve tarihi açıdan bir mücevher; inanç özgürlüğü, hoşgörü ve çeşitliliğin de sembolü olan Ayasofya’nın bütünlüğü korunmalı” dedi.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya
Ayasofya, 916 yıl kilise olarak kullanıldıktan sonra 1453’te Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u almasıyla camiye çevrildi. 481 yıl cami olarak kaldı ve taşıdığı sembolik ve ideolojik değerler nedeniyle siyasi kavgaların ortasında yer aldı. İşte yüz yıllardır tartışmaların odağında olan Ayasofya’nın kısa bir tarihi.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Mimari dönüm noktası
Roma İmparatoru I. Jüstinyen 532 yılında İstanbul’a huşu veren bir kilise yapılmasını ister. “Adem’den beri olmayan ve bir daha yapılamayacak olan” bir kilisedir bu. Yaklaşık 10 bin işçi kilisenin inşaat çalışmalarında yer alır. Boğaziçi bazilikası bin yıl boyunca Hıristiyan âleminin en büyük kilisesi olarak kalır.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Bizans’ın taç giyme kilisesi
I. Jüstinyen’in Ayasofya’nın yapımı için 150 ton altın harcadığı rivayet edilir. Yapı daha sonra bazı düzeltmeler gerektirir. Son derece geniş olan kubbe deprem sırasında zarar görür. ‘Kutsal Bilgelik’ anlamına gelen Ayasofya, Roma imparatorluğunun resmi kilisesi olarak kullanılmaya başlanır. 7’nci yüzyıldan itibaren neredeyse tüm Bizans imparatorları burada taç giyer.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Kilisenin camiye dönüşümü
1453’te İstanbul Bizans egemenliğinden çıkar. Şehrin fethinden sonra Osmanlı imparatoru Fatih Sultan Mehmet Ayasofya’yı camiye çevirir. Haçların yerine hilaller konur, çanlar ve sunaklar kaldırılır, mozaik ve fresklerin üzeri boyanır. İlk minarenin eklenmesiyle artık Ayasofya bir camidir.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Caminin müzeye dönüşümü
Modern Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk 1934 yılında Ayasofya’yı müzeye çevirir. Restorasyon çalışmaları sırasında eski Bizans mozaikleri tekrar gün ışığına çıkar. Bu süreçte İslami figürler tahrip edilmemek için bakıma alınır.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Hıristiyanlıkla İslamiyet’in eşitliği
Ayasofya’nın öyküsü her yerde görülebilir. Hz. Muhammed (sol) ve Allah (sağ) yazılarının arkasında Meryem’in ana kucağında Hz. İsa görülüyor. Aynı zamanda büyük kubbenin üzerinde 40 pencere bulunuyor. Bu pencereler kubbede çatlak oluşumunu önlemek ve ışığın içeri girmesini sağlamak için yapılmış.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Bizans simgeleri
Ayasofya’daki en görkemli mozaik, güney galerisinin duvarına işlenmiş olan 14’üncü yüzyıl sanat eseri. Tamamen restore edilmese de yüzleri açıkça ayırt edilebiliyor. Ortada Hz. İsa, solda Meryem ve sağda 12 havariden biri olan Yuhanna.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Yüksek sembolik değer
Ayasofya’nın önünde aynı zamanda Mavi Camii (sağdaki) olarak da bilinen Sultanahmet Camii yer alıyor. Osmanlı imparatorluğu tarafından İstanbul’un fethinin sembolü olarak Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesini savunanlar hep oldu. Onlara göre bu İslam mirası muhafaza edilmeli.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Ortodoks Hıristiyanlarının talepleri
Rum Ortodoks Patrikhanesi Patriği I. Bartholomeos uzun yıllardır Ayasofya’da Hıristiyan ayinleri ve ibadetleri yapılması için izin verilmesini talep ediyor. I. Bartholomeos “Ayasofya kökenine bakıldığında Hıristiyan ibadeti için inşa edildi” diyor.
Hep tartışmaların odağında: Ayasofya Henüz karar yok
Ayasofya’nın daha önce de camiye dönüştürülmesi için kanun teklifleri verilmiş, ancak bu talepler TBMM’de reddedilmişti. UNESCO, Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesinden kaygılı. Ayasofya 1985 yılından beri Dünya Mirasları Listesi’nde yer alıyor.
Ortodoks ülkelerin tepkileri
Yunanistan Cumhurbaşkanı Ekaterini Sakelaropulu ise Ayasofya’nin camiye dönüştürülmesini “Uluslararası topluma karşı derin bir provokasyon” olarak nitelendirdi. Atılan bu adımın “tarih hafızasına karşı çok sert bir hakaret” olduğunu belirten Sakelaropulu, ayrıca Türkiye’nin aldığı bu kararla, “Hoşgörünün altını oyduğunu ve kendi ile tüm medeni dünya arasındaki ilişkileri zehirlediğini” savundu.
Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulidis ise Ayasofya’nın camiye dönüştürülme kararını kınayarak, Türkiye’nin “uluslararası sorumluluklarını büyüyen oranda korkunç bir biçimde zedelemeye” devam ettiğini ifade etti. Hristodulidis, Ayasofya’nın Ortodoks inancının evrensel bir sembolü olduğunu da sözlerine ekledi.
Rusya: Karar “üzücü”
Ayasofya’ya büyük önem verilen bir başka ülke olan Rusya’dan da, Türkiye’nin aldığı karara tepkiler geldi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, kararı “üzücü” olarak nitelendirerek, insanlığın gelişiminde etkisi olan yüzyıllarca yıllık tarihi barından başka sembollerin pek kalmadığını belirtti. Türkiye’den Ayasofya’nın yapısını koruması ve ziyarete izin vermesini beklediğini belirten Gruşko, “Tüm yükümlülüklerin tamamen uygulanacağını umuyorum” dedi.
Rus Ortodoks Kilisesi Piskoposu Andrey Kurayev de Deutsche Welle’ye yaptığı açıklamada, “Benim açımdan en önemli hususu henüz bilmiyoruz. Ayasofya’nın camiye dönüşmesinin ardından buradaki hazinelere ne olacak? Daha önce, cami olduğu dönemlerde mozaik ve fresklerin tahrip edildiğini ya da gizlendiğini biliyoruz. Müslümanların orada günde iki saat ibadet etmesi benim için bir problem değil. Soru şu: ben orayı ziyaret ettiğimde mozaikleri görebilecek miyim?”
Rus Ortodoks inacı uzmanlarından Nikolay Mitrokhin Deutsche Welle’ye verdiği demeçte, “Bu Ruslar için rahatsızlık verici bir durum. Rus Kilisesi olayı protesto ettiğini duyurdu. (…) Rusya-Türkiye ilişkilerini etkileyeceğini ise sanmıyorum” dedi.
Video izle 06:56 Paylaş Ayasofya: Neden tartışılıyor, simgesel önemi ne?
E-postayla gönder Facebook Twitter google+ Whatsapp Tumblr Newsvine Digg linkedin
Kısa link https://p.dw.com/p/3ebwX
Ayasofya: Neden tartışılıyor, simgesel önemi ne?
ABD: Hayal kırıklığı yaşıyoruz
Türkiye’yi Ayasofya kararından dolayı eleştiren bir başka ülke de NATO müttefiki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) oldu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, konuyla ilgili açıklamasında, “Türk hükümetinin aldığı, Ayasofya’nın statüsünü değiştirme kararından hayal kırıklığı duyuyoruz” ifadesini kullandı. Ortagus ayrıca Türkiye hükümetine çağrıda bulunarak, cami olduktan sonra da yapının, kısıtlamaya tabi olmadan herkesin ziyaretine açık olmasını istedi.
537 yılında Doğu Roma İmparatorluğu döneminde kilise olarak inşa edilen Ayasofya, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1453’te İstanbul’u ele geçirmesinin ardından, Padişah Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürülmüştü. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından 11 yıl sonra, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün imzası ile cami statüsünden çıkarılarak müzeye dönüştürülen yapı UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cuma günü televizyondan yaptığı “Millete Sesleniş” konuşmasında, Ayasofya’da ilk namazın 24 Temmuz Cuma günü kılınacağını duyurmuştu.
KNA,AFP,dpa / ET,JD
© Deutsche Welle Türkçe
jojobet
cratosslot
cratosslot
vdcasino
sekabet
betboo
betmatik