‘UNESCO Diyarbakır Surlarını Unuttu Mu?’

Surların ve Hevsel Bahçeleri’nin UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine alınması için 2011 yılında çalışmalara başlandı. Yaklaşık dört yıl süren çalışmaların ardından 2015 yılının Temmuz ayında Dünya Kültür Mirası listesine alındı. Karar, Sur ve Hevsel Bahçeleri’ni kapsasa da, Sur duvarlarının içinde kalan alanlar da koruma kapsamındaydı. Ancak bölgede yaşanan çatışmalar Sur içinde ağır tahribata neden oldu. Kültürel Miras Listesi başvuruları sırasında Alan Yönetim Başkanı ve Koordinatör olan Nevin Soyukaya, çatışmaların bölgede yarattığı tahribatın halen bile tam olarak bilinmediğini söyledi.

Amerika’nın Sesi’ne konuşan Soyukaya, “Çatışma sonrasında ilk iş olarak Kültür Bakanlığı öncülüğünde, yerel dinamiklerin de (belediyeler, alan yönetim başkanlığı) katılımıyla bir ekip oluşturup, alanda tespit çalışmaları yapılması gerekirdi. Bu yapılmadan, operasyonlar tamamlanmadan alana iş makinaları girdi ve yıkım başladı. Mart ayında operasyonların durduğu duyurusu yapıldıktan sonra yıkım çalışmaları çok hızlı bir şekilde devam etti. Alanın çeperinden baktığınızda birkaç anıtsal yapını dışında alan arazi görünümünde” dedi.

Prosedür gereği Sur’la ilgili raporların Kültür Bakanlığı üzerinden UNESCO’ya gönderilmesi gerektiğini hatırlatan Soyukaya, Bakanlığa iletilen raporların UNESCO’ya gönderilmediğini öne sürdü. Soyukaya, “Her ablukaya ara verildiğinde alana girip çekimler yaptık. Bütün bunları raporlamaya başladık. Üniversiteden bir hocanın UNESCO ile direk bir yazışması sonrası UNESCO’nun hiçbir şeyden haberi olmadığını fark ettik. (UNESCO’nun) Çatışmalardan çok da bilgisi olmadığını fark ettik. Cevabi yazıda böyle yazılmıştı. Bunun üzerine raporumuzu bakanlığa göndermeden, UNESCO’ya ve Anıtlar ve SİT’ler Komisyonu’na direk göndermeye başladık. Bundan da rahatsız olundu” şeklinde konuştu.

Soyukaya, iki yıldır gelmesi gereken UNESCO heyetinin gelmediğini de hatırlatarak, ”Alan yönetimi olarak yaptığımız raporda reaktif misyon gönderilmesini talep ettik. 2016 ve 2017’deki her iki toplantıda UNESCO’nun Sur’la ilgili kararında, reaktif misyon gönderilmesi kararı var. Her ne kadar devletin UNESCO’ya yaptığı bilgilendirmede ‘Teröristler yıktı biz yapacağız’ beyanı olsa dahi (UNESCO’nun) ‘Nasıl yapacaksınız, nasıl koruyacaksınız’ diye bir mastır plan talep etmesi söz konusu, plan talep ediyor ve misyon göndermeyi talep ediyor. Ancak gelip yerinde görüp tanıması için devletin onay vermesi gerekiyor. Ama iki yıldır ne hikmetse izin vermiyorlar’ diye konuştu.

Soyukaya, Alan Yönetimi atamasının da yasayla Kültür Bakanlığı’na devredildiği söyledi.

Kültür Bakanlığı ise bu iddialara şu yanıtları verdi: “Alanın güncel Koruma Durumu Raporu 1 Şubat 2017 tarihinde UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletilmiştir. Bu kapsamda, “Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı” ile ilgili olarak alanda yaşanan fevkalade gelişmeler nedeniyle vuku bulan tahribata yönelik 04.05.2016 tarihli ‘Ön Değerlendirme Raporu’ UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletilmek üzere Dışişleri Bakanlığı’na iletilmiştir. Anılan rapor doğrultusunda Dünya Miras Komitesi’nin 40. Toplantısında kabul edilen 40. COM. 7B. 60 rumuzlu karar doğrultusunda 1 Şubat 2017 tarihinde UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletilmesi gereken Koruma Durumu Raporu Bakanlığımız ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili birimlerden gelen güncel bilgi ve belgeler doğrultusunda hazırlanarak Dışişleri Bakanlığı kanalıyla UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletilmiştir. Bunun dışında, “Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı” Dünya Miras Alanı tampon bölgesinde yer alan Sur İçi’nde gerçekleştirilen proje ve uygulamalara yönelik Dünya Miras Merkezi’ne çeşitli kanallarla iletilen şikayet dilekçeleri halen Dışişleri Bakanlığı kanalıyla Bakanlığımıza iletilmeye devam etmekte olup söz konusu dilekçelere ilgili birimlerden alınan bilgi ve belgeler doğrultusunda Bakanlığımızca cevap verilmektedir. Ayrıca, alana yönelik yapılan çalışmalara ilişkin UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletilen her türlü rapor UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ile ICOMOS Türkiye Milli Komitesi ile de paylaşılmaktadır. ”

Bakanlık, inceleme komisyonunun Sur’a gidişine izin verilmediği iddialarına ise “Alandaki güvenlik koşulları tam olarak sağlandığı zaman UNESCO Dünya Miras Merkezi ve ICOMOS yetkililerinden oluşan bir komisyon alan incelemesi için davet edilecektir” yanıtını verdi.

UNESCO, Amerika’nın Sesi muhabirinin konuyla ilgili sorularını yanıtsız bıraktı.

EN SON EKLENENLER