Barolar, avukat-müvekkil mahremiyetine darbe vuracağı, adil yargılanma ve savunma haklarının da ihlaline yol açacağı gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanarak yürürlüğe giren infaz kurumları yönetmeliğine dava açtı.
Danıştay’a başvuran ve aralarında İstanbul, Ankara ve Kocaeli barolarının da bulunduğu 21 Baro Başkanlığı, 29 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan, Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik hakkındaki yürütmenin durdurulmasını talep ediyor.
Düzenleme ne öngörüyor?
Baroların iptalini istediği düzenleme, avukatların müvekkilleriyle yapacakları görüşmelere ilişkin yeni tedbirler getiriyor.
Buna göre, “Milli Savunmaya Karşı Suçlar” ve “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk” suçlarından hüküm giyenler ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olanların avukatları ile görüşmesinde, avukatın savunmaya ilişkin olduğunu beyan ettiği belge ve dosyalar fiziki olarak aranabilecek.
Ayrıca, “görüşme sırasında konuşmaları yansıtan ve bizzat avukat tarafından elle tutulan kayıtlar” da bu kapsama alındı. Bunun yanı sıra mahkum ve avukatı arasındaki görüşmelerde, suç unsuru olduğuna dair bulgu veya belge elde edilmesi halinde, “Cumhuriyet başsavcısının istemi ve infaz hakiminin kararıyla” görüşmeler üç ay süreyle sesli veya görüntülü olarak kaydedilebilecek.
“Sır saklamakla yükümlüyüz”
Kocaeli Barosu Başkanı Bahar Gültekin Candemir, neden düzenlemenin iptalini istediklerini DW Türkçe’ye açıkladı.
Bahar Gültekin Candemir
Avukatların sır saklama yükümlülükleri bulunduğunu, mesleki sırlara üçüncü kişilerin erişim hakkının kısıtlanmış olduğunu ve bunun Türkiye’nin de taraf olduğu pek çok anlaşmayla güvence altına alındığını hatırlatan Candemir, “İptali istenen madde hem adil yargılanma hakkına hem savunma hakkına hem de avukatların görev ve usullerine aykırıdır. Bu madde nedeniyle savunma hakkının yargı önündeki tek temsilcisi olan avukatlar, savunma hakkını gerektiği gibi temsil edemeyecekler” dedi.
“80 milyonun adil yargılanma hakkına tehdit”
Savunma hakkını temsil edebilmek adına müvekkilleriyle her türlü bilgiyi, belgeyi paylaşabildiklerini aktaran Candemir, “Bu belgedir aslında korumaya matuf. O belgenin de temsil ettiği savunma hakkı, hak arama hürriyeti ve adil yargılanma hakkıdır” diye konuştu.
Hukuk ve hukukun siyaset üstü bir kavram olduğunun altını çizen Candemir, şu uyarıda bulundu: “Bu tip savunma hakkını kısıtlamaya matuf yasal düzenlemeler bu ülkede yaşayan 80 milyonun adil yargılanma hakkı bakımından ciddi bir tehdit oluşturacaktır.”
“Savunma yapılamaz”
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Avukat Hakları Merkezi üyesi avukat Gazi Uzun ise, bu düzenleme ışığında adil bir yargılamanın yapılmayacağına dikkat çekti.
Gazi Uzun
Yeni düzenleme ile dosyaya ilişkin savunma argümanlarının gözlem altına alınmış olacağına işaret eden Uzun, “İddia eden kamu, yargılayan kamu, hüküm veren ve savunmanın içeriğini öğrenen kamu… Bu şekilde sağlıklı bir savunma yapılamaz” görüşünü aktardı.
“Demokratik hukuk sistemlerinde kişinin hiçbir etki, tesir, baskı altında kalmadan savunmasını hazırlayabilmesi” gerektiğini söyleyen avukat Gazi Uzun, “Görüşmelerin kayda alınması, savunma hakkını kısıtlayan bir şeydir. Böylelikle belki de dosyada yapılacak savunmanın içeriği öğrenilmiş oluyor” ifadesini kullandı.
Avukat Uzun ayrıca bu düzenlemenin yeni soruşturmalara yol açabileceği uyarısında bulunarak, “hükümlü ve avukatının görüşmesinden elde edilecek bilgiler, delil olarak kullanılabilir. Kişi farklı bir soruşturma ile de karşı karşıya kalabilir. Bu sebeple savunma bile yapmaktan çekinebilir” dedi.
“İhlaller derinleşir”
Hak savunucuları da endişeli. Uluslararası Af Örgütü Kampanyalar ve İletişim Direktörü Tarık Beyhan, “Bu düzenleme, adil yargılanma hakkının süregelen ihlallerini derinleştirmekten başka bir amaç taşıyor olamaz” diyor.
Tarık Beyhan
Tarık Beyhan, avukat-müvekkil görüşmelerinin “tam gizlilik içerisinde ve görevlilerin müdahalesinden uzakta” gerçekleşmesi gerektiğini ve bu gizliliğin sadece hukuki yardım almak için gerekli olmadığını da sözlerine ekliyor. Beyhan, işkence ve kötü muameleye maruz kalan mahpusların aynı gece işkence görmeyeceğinden emin olarak bu durumu avukata bildirebilmesinin yolunun da bu gizlilikten geçtiğine dikkat çekiyor.
Osman Kavala örnek
Türkiye’de, yönetmelikte belirtilen suçların büyük bir kısmının uluslararası hukuk standartlarına kıyasla çok geniş yorumlandığına dikkat çeken Beyhan, yönetmeliğin “Türkiye yargısına onarılması zor hasarlar vereceğine” söyleyerek şunları kaydediyor: