Kerestecioğlu’ndan karantina günlerinde şiddete uğrayan kadınlar için yol haritası

Kerestecioğlu, kadınların şiddete uğraması durumunda yapması gerekenleri şöyle sıraladı:
1- Hızlıca müdahale gerekiyorsa;• 155’i arayarak kolluk güçlerinden yardım talep edebilirsiniz.• En yakın karakola veya jandarma komutanlığına başvurabilirsiniz.• Bir akıllı telefon uygulaması olan KADES’i kullanabilirsiniz.
2- Şiddetle mücadele birçok ayaktan oluşur. Sosyal, psikolojik ve ekonomik desteğe, yasal haklarımız ve bu hakları nasıl kullanacağımız konusunda bilgi sahibi olmaya hatta bazen sadece kafamızı toparlamak için biriyle konuşmaya ihtiyaç duyabiliriz. Bunun için;
• Bulunduğunuz ilde 7/24 hizmet veren Şiddet Önleme ve İzleme Merkezini (ŞÖNİM) ya da Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlüğünü arayabilirsiniz. Normalde doğrudan bumerkezlere giderek başvurma imkanı olsa da bugünlerde pek çok ilde bunun mümkün olmadığınıgördük. Bu yüzden bilgi almak ve ilgili kurumlara yönlendirilmek için telefonla görüşmeyi tercihetmelisiniz.• Belediyelere bağlı kadın danışma merkezlerini ve kadın örgütlerini arayabilirsiniz.• 183 Sosyal Destek Hattını arayabilirsiniz.Şiddet uygulayanla aynı mekandayken telefonla konuşma imkanınız olmayabilir. Fakat akıllıtelefon kullanıyorsanız KADES uygulamasıyla polis çağırabilirsiniz.Akıllı telefonlarda bulunan Google Play Store ve Apple Store uygulamasından önce Kadın DestekUygulamasını (KADES) indirmelisiniz. Uygulamayı açtıktan sonra T.C. kimlik numaranızı girmeli vesonrasında telefona gelen aktivasyon kodu ile uygulamayı aktif hale getirmelisiniz.Uygulamayı kullanmak istediğinizde telefonun konum bilgisini açıp uygulamaya girdikten sonrasayfada önünüze çıkan tuşa basarak size en yakın polis ekibini çağırabilirsiniz.
3- 6284 sayılı yasa kapsamındaki, koruyucu ve önleyici tedbirlerden faydalanmak için karakola,cumhuriyet başsavcılığına, kaymakamlığa/valiliğe veya aile mahkemesine başvurabilirsiniz.Ancak bugünlerde pek çok kamu kurumu uzaktan çalışma ve nöbet sistemine geçtiği için şiddetuygulayanın evden uzaklaştırılması, iletişim araçlarıyla rahatsız etmemesi veya ekonomik destek gibitedbirlerden hızlı bir şekilde faydalanabilmek için en yakın karakola başvurmak gerekiyor.
4- Şiddete uğrama tehlikeniz varsa çevrenizde bir dayanışma ağı kurabilirsiniz. Bu günlerde en önemlişey komşu ve mahalle dayanışması. Yaşadığınız yerde yakınlarınızda güvenebileceğiniz kişilerledurumunuzu paylaşabilir, onların yapabileceklerini saptayıp birlikte plan yapabilirsiniz. Örneğin acil birdurumda onları nasıl haberdar edeceğinizi kararlaştırabilirsiniz (cama eşarp bağlamak vb.) böylelikle sizin yerinize polisi arayabilirler.
5- Yaşadığınız yerde can güvenliğiniz risk altındaysa ve orayı terk etmeniz gerekiyorsa, bu konudaöncelikle çevrenizdeki insanlardan dayanışma talep etmekten çekinmeyin. Bir süreliğine güvendeolabileceğiniz ve şiddet uygulayanın sizi bulamayacağı bir tanıdığınızın yanına gidebilirsiniz. Bu süreçte 155’i arayarak kolluk kuvvetlerinden destek istemek sizin hakkınız.
6- Yüksek can güvenliği riskiniz varsa ve gizlenmeniz gerektiğini düşünüyorsanız sığınağa gitmek doğru seçenek olabilir. Salgının yayılmasını önlemek, sığınakta kalan kadın ve çocukların sağlığını korumak amacıyla Bakanlık sığınaklarda bazı tedbirler almakta. Sığınağa kabul edilmeden önce tüm kadın ve çocuklara test yapılması zorunlu oldu. Ayrıca bazı sığınaklar ilk 14 gün çıkmama, bazıları ise hiç dışarı çıkmama şartı ile kabul yapıyorlar.
7- Sığınağa gitmek isterseniz 155’i, 183 Sosyal Destek Hattını, bulunduğunuz ildeki Şiddet Önleme veİzleme Merkezini arayabilirsiniz ya da en yakın polis merkezine başvurabilirsiniz.Şiddete uğradığınızda hemen şikayetçi olmak istemeyebilirsiniz ancak sonrasında kararınızıdeğiştirebilirsiniz. Bu durumda şiddete uğradığınızı belgelemeniz, örneğin vücudunuzdaki darp izlerinin belirgin fotoğraflarını çekmeniz ve bunları güvenli bir şekilde saklamanız iyi olabilir.
“SIĞINAK KABUL ŞARTLARI ZORLAŞTI”Kerestecioğlu, 8 büyükşehirde bulunan Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) ile 183 Sosyal Destek Hattını arayarak güncel işleyiş hakkında bilgi istediklerini belirtti. Kerestecioğlu, görüşmeler sonucunda öne çıkan bazı tespitler ve önerilerini ise şöyle sıraladı:
•Şu anda ŞÖNİM’lerin hizmetleri telefonla bilgi verme, yönlendirme yapma ve resmi evraklarüzerinden sığınak kabul işlemleriyle sınırlı. İstisnasız tüm görüşmelerimizde, gerek sığınak başvurusuiçin, gerek 6284 sayılı Kanun tedbirlerinden faydalanmak için 155’i aramamız veya karakola gitmemizöneriliyor ve en hızlı yolun bu olduğu belirtiliyor. Bu durum kadınların meslek uzmanlarından destekalmasının zorlaştığını gösteriyor. Oysa hükümet ve bakanlık yetkililerinin bu konuda kadınlarıbilgilendirici hiçbir açıklaması olmadı. Bakanlık ve ilgili birimlerin karantina sürecinde kadınlarınşiddete uğradığında hangi yolları izlemesi gerektiğine dair basit fakat bilgilendirici açıklamalar,kamu spotları hazırlaması hızlı bir başlangıç olabilir.
•Yüz yüze destek sağlanamadığı için psikolojik destek verilemiyor. Oysa koşullar zor olsa da enazından telefondan kısa görüşmeler yapmak, bazen sadece dinlendiğini bilmek ve iletişim kurmakbile kadınlara iyi gelebilir.
“ŞÖNİM’LERDEN NET BİLGİ ALINAMIYOR”•Görüşmelerin çoğunda sorulara muğlak yanıtlar verilmesi, kurumlar arası ciddi bir koordinasyon veiletişim eksikliği olduğunu gösteriyor. Örneğin, ŞÖNİM çalışanları, illerindeki adliyelerde kadınayönelik şiddet şikayetlerine bakan nöbetçi savcı ya da nöbetçi aile mahkemesi olup olmadığınıbilmiyor. Ya da ekonomik destek için kadınları yönlendirecekleri birimlerin çalışıp çalışmadığıkonusunda net bilgi veremiyor. Bakanlığın acil olarak kadına yönelik şiddet il koordinasyonkurullarına toplanma çağrısı yapması, her ilde ŞÖNİM’ler, ilgili kolluk birimleri, yasal merciler,kaymakamlıklar, valilikler ve alanda çalışan kadın örgütleri arasında etkin iletişim kanallarınınkurulması gerekiyor. Bu alanda çalışan tüm personelin hızlı bir şekilde nasıl çalışması gerektiğikonusunda bilgilendirilmesi gerekiyor.
•Çalışanların sağlığına yönelik nasıl tedbirler alındığı sorusuna açık yanıtlar almamış olmamız, biziçalışanların haklı olarak aynı ortamda bulunmayı gerektiren durumlarda destek vermekten imtinaedebileceği şüphesine düşürüyor. ŞÖNİM’lerde çalışan herkese ve özellikle bu süreçte yerigeldiğinde kişilerin evlerine, yeri geldiğinde hastanelere giderek, hizmet sunmak zorunda olankolluk personeline yeterli kişisel koruyucu ekipman sağlanması, kadınların aksaklık yaşamadandestek almasını da sağlayabilir.
“SIĞINAĞA KABUL İÇİN KORONAVİRÜS TEST SONUCU ZORUNLU HALE GELDİ”•Sığınaklara şu anda yalnızca çok yüksek can güvenliği riski olan kadınlar kabul ediliyor. Sığınakkabulünde kadınların darp cebir raporu ve korona test sonucunun olması zorunlu hale geldiğinden,sığınak başvurusunun polis üzerinden yapılması gerektiği belirtiliyor. Yani fiili olarak süreci polisyürütüyor. Bazı sığınaklar kabulle birlikte 14 gün karantina uygulaması yaparken, bazıları hiçbirşekilde sığınaktan çıkılamayacağını belirtiyor. Sığınaklarda iletişim araçlarının (telefon, internet)kullanılması yasak ancak bu süreçte kadınların yanlarında değillerse çocukları ya da yakınlarıyla nasıliletişim kuracakları konusunda bilgi verilmiyor. Bu süreçte sığınak kabulünün zorlaşması ve sığınakkoşulları hakkında muğlak ya da korkutucu bir şekilde bilgi paylaşılması kadınların sığınağabaşvurmaktan vazgeçmesine ve güvenliklerinin riske atılmasına neden olabilir. Bu nedenle sığınakkoşulları konusunda şeffaf olmakla birlikte, personelin kadınları caydırıcı bir tavırdan kaçınmasıçok önemli. Ayrıca sığınakların kapasitelerinin dolması durumunda Bakanlığın, kadınlara veçocuklarına alternatif barınma alanları sağlanması yönünde acilen hazırlık yapması gerekiyor.
•Hala pek çok merkezde telefonu erkek çalışanlar yanıtlıyor. Oysa kanun ve yönetmelikler de dikkatealınarak bu merkezlerde tercihen kadın personel çalıştırılmalıdır.
•Bazı merkezlerde telefonu açan kişiler meslek uzmanlarıyken, bazı yerlerde değil. Oysa bumerkezlerde kadınlarla her bir aşamada doğrudan nitelikli personelin iletişim kurması, yanlışuygulamalara, ikincil mağduriyetlere yol açmamak için alınabilecek en basit önlemdir.
•Görüştüğümüz hiçbir ŞÖNİM yetkilisi adı, uzmanlık alanı ve merkezdeki görevi hakkında bilgivermiyor. Oysa bu alanda çalışırken nitelikli destek sağlayabilmek için ilk olarak güven ilişkisinintesis edilmesi gerekiyor.
•KADES uygulaması hakkında yalnızca 183 Sosyal Destek Hattı bilgi verdi. Oysa, şiddet uygulayanlaaynı ortamda bulunduğu durumlarda kadınların telefon kullanmasının zorlaşabileceği göz önündebulundurulmalı. KADES uygulamasını tanıtıcı çalışmaların yapılması ve ülkenin her yerindekullanılabilmesi gerekiyor.