Botan’ın yok olmaya yüz tutmuş ‘beşik bağlama’ kültürü, bu gün sadece kafelerde aksesuar haline getirilmiş olsa da, Cizîr’li Momin Aslan bu kültürü yaşatmak için direniyor. Aslan, ‘beşik bağlama’sı yaparak, bir yandan kültürünü yeni nesillere taşıyor diğer yandan ise, geçimini sağlıyor
Şirnex’in (Şırnak) Cizîr (Cizre) ilçesi Nur Mahallesi’nde yaşayan Momin Aslan, 20 yıldır 6 çocuğu ile birlikte yaşam mücadelesi veriyor. 64 yaşında olan ve çocuklarını evlendirdikten sonra yalnız kalan Aslan, yıllardır beşik bağlaması yaparak ayakta duruyor. 44 yıl önce öğrendiği “beşik bağlaması”nı yeniden canlandırdığını söyleyen Aslan, bu kültürün yeni nesillere aktarılamamasından yakınıyor.
‘Geçim kaynağım oldu’
Günümüzde kafe sahiplerinin beşik bağlamasını süs olarak kullandığını ifade eden Aslan, 10 yıldan fazladır geçimini beşik bağlaması üzerinden sağladığını söyledi. Aslan, “Bunu evlendiğim zaman yapmaya başladım. Eşim öldükten sonra geçim kaynağım haline geldi. 10 yıldan fazladır satıyorum. Günde bir iki tane yapıyorum o da benim o günkü enerjime bağlı. İpini ben alıyorum. Yapımı, tahtası, bütün emeği bana ait” diye anlatıyor.
Aslan, eski beşik bağlama tezgahlarındaki gençliğine dönerek, “Eskiden bunu yapan tezgahlarımız vardı. O tezgâhlara biz ‘tüm’ derdik. Büyük yolluklar, kilimler ve halı tarzı şeyler yapardık. Ama çok zahmetliydi onu yapması, büyük odunlarla her sıra yapımında tek tek döverdik. 2-3 kadın başına oturur 3-4 gün boyunca tüm işimiz o olurdu. Yapımı bittikten sonra artık ne için yaptıysak ona göre dikerdik” diyor.
Kültür yok olmayla karşı karşıya
Botan kültürünün bir parçası olan bu kültürün artık yok olmayla yüzyüze kaldığını söyleyen Aslan, bu işi yapan kadınların artık hayatta olmadığını veya gözlerindeki problemden dolayı yapamadıklarını dile getiriyor.
Gelişen teknolojiyle beraber tahta beşiklerin yerini fabrika yapımı beşiklere bıraktığına vurgu yapan Aslan, tahta beşiklerin tükenmesi halinde beşik bağlaması kültürünün unutulacağını söylüyor. Aslan, “Eski kültürden geriye sadece bu beşik için yapılan ve beşiğe konulan çocukların bağlanmasını sağlayan bağlama kaldı” diyor.
ŞIRNEX