Çocukluğundan bu yana kilamlar söyleyen Dengbêj Medine, her kilamın bir hikâyesinin olduğunu belirterek, kilamların önce hikâyesini anlatıyor, sonra kilamı seslendiriyor. Dengbêj Medine, yaşamını yitiren oğlu Umut’u da ‘ah umudum, hayat seninle’ kilamıyla anlatıyor
Mêrdîn’in (Mardin) Stewr (Savur) ilçesine bağlı Eywen köyünde yaşayan Medine Altun, kilamlarla tanınıyor. Serhat dengbêj geleneğini sürdüren Dengbêj Medine, 1990’larda Mûş’tan Stewr’e göç ediyor. 8 yaşındayken Seyîtxanê Ker (Sağır Seyitxan) üzerine söylenen kilamı dinleyerek dengbêjliğe başladığını anlatıyor.
Her kilamın bir hikâyesinin olduğunu belirten Medine, kilamların önce hikâyesini, ardından üzerine söylenen kilamı dile döküyor. En büyük acısının 2009’da yitirdiği oğlu Umut olduğunu söylüyor. Yüreğindeki acıları kilamlarla dile getiren Medine, “Umuduma ölüm yakışmıyor” sözlerini ağıt yakarak anlatıyor. Dengbêj Medine, geleneksel bir toplumda yaşamasına rağmen, toplumun mal ettiği cinsiyet rollerini de tanımıyor. Geleneksel yapıya karşı dengbêjliği sürdüren Dengbêj Medine, aynı zamanda iyi bir süvari olduğunu ve yıllarca kaçakçılık yaptığını da anlatıyor.
Seyîtxan’ın kilamıyla başladım
Küçük yaşlarda dengbêjliğe başlayan Medine’nin söylediği kilamlardan biri de Seyîtxanê Ker. Seyîtxane Ker’in bir savaşçı olduğunu ve ağalar, beyler tarafından öldürüldüğünü belirten dengbêj, Seyîtxan üzerinden söylenen kilamdan etkilendiğini ve dengbêjliğe bu kilamla başladığını söyledi. Kilamda Seyîtxan’ın ağa ve beylerle yaptığı mücadelenin anlatıldığını ifade eden Medine, “Seyîtxan diyor ki, ‘biz bir türlü Serhat yaylalarını ağa ve beylerden kurtaramadık’. Seyîtxan’ın kilamı, Seyitxan’ın yaylalardaki mücadelesine, Seyîtxan’ın ölümünün nasıl olduğuna yer veriyor” diyor.
Beni oğlumun yanına defnedin
Medine, yaşama umudu ve yoldaşı oğlu Umut’un, yaşamını yitirdiğine inanmak istememiş ve yıllarca onu görmek için mücadele etmiş. Ama artık onu sonsuzluğa uğurladığını belirten Medine, bundan sonra mezarını görmek için mücadele edeceğini kaydediyor. Medine’nin vasiyeti ise, Umut’un mezarının yanına defnedilmek. Medine, kilamında “savaşçım” dediği oğlu Umut’a, en çok yakıştığını söylediği kilamı seslendiriyor: “Umudum, ben ölür müyüm, ben ölmem/ Kürt savaşçısı, ben taşların dibindeyim/ ah umudum, hayat seninle / Ben Kürt savaşçısının boyuna baktığımda / beyaz bir ağaç gibi / insanlar dünya malını kaybetti / Ben Kürt savaşçısını kaybettim.”
MÊRDÎN