Her sene 16-18 Ağustos tarihlerinde yapılan Hacı Bektaş Veli Anma Törenlerine bu sene iktidarın Alevilere birdenbire hasıl olan yoğun ilgisi ile ilgili tartışmalar damga vurdu. Bu tartışmalar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yirmi senelik AKP iktidarında ilk defa Hacıbektaş’a gelişiyle daha da derinleşti. Devlet erkanı yalnızca Kültür Bakanlığı’nın geleneksel etkinliklerden önce düzenlediği programa katıldı. Belediyenin düzenlediği ve artık geleneksel hale gelen etkinlik programı ise her sene olduğu gibi konserler, sergiler, söyleşiler ve tiyatro ile dopdoluydu.
Hacı Bektaş Veli etkinliklerinin programında her sene bir tiyatro oyunu olmasına özen gösteriliyor. Bu seneki programda Ankara Simurg Oyuncuları’nın Hünkar isimli oyunu vardı. Prömiyeri 10 Aralık 2021’de Ankara’da yapılan oyunu Serdar Doğan yazmış. Melih Yetkin’in yönettiği oyun Velayetname’deki menkıbelere dayanıyor ve Hünkar Hacı Bektaş’ın felsefesinde önemli yer tutan adalet ve eşitlik kavramları etrafında şekilleniyor.
Oyun, Horasan’dan Anadolu’ya gelişi müjdelenen Hacı Bektaş’ın Suluca Karahöyük’te mucizevi bir biçimde zuhur edişiyle başlıyor. Moğol istilalarının ardından siyasi olarak dağılmış ve kadim halkları arasındaki birliğin bozulduğu Anadolu’da Hacı Bektaş’ın ve felsefesinin birliğin tekrar tesis edilişine etkisi anlatılıyor. Yunus Emre’nin, Ahi Evran’ın ve Mevlana’nın Hacı Bektaş ile ilişkileri üzerinden Alevilerin bugün de eksikliğinden muzdarip olduğu aşk/sevgi, adalet ve eşitlik kavramları tekrar irdeleniyor, bunların eksik olduğu yerde birliğin imkansızlığına vurgu yapılıyor.
Hünkar oyunu yakında Avrupa turnesine de çıkacak. Almanya, İsviçre ve Avusturya’da da sergilenecek oyun muhtemelen Simurg oyuncularının daha önceki oyunları gibi yoğun ilgiyle karşılanacak. Bu turne bilgisini aldıktan sonra Avrupa Alevi Konfedarasyonu eşit başkanı Sayın Hüseyin Mat ile Aleviliğin Almanya’da tanınması ile nelerin değiştiğini ve bu değişikliklerde tiyatronun rolünü konuştuk. Özellikle Almanya’da Aleviliğin bir inanç grubu olarak tanınmasıyla beraber gelen bir avantaj da Alevilik derslerinin hak olarak elde edilmiş olması. Bu dersleri veren hocaları ve müfredatı da federasyon belirliyor. Bu da çok önemli bir ayrıntı zira dersler seçmeli ve çocuklar için derslerin cazip hale getirilmesi mühim. Hüseyin Mat derslerin gençlere hem Alevi toplumunun tarihini ve kültürünü hem de Alevilerin toplumsal barış ve adalet anlayışını öğretmek için çok iyi bir fırsat olduğunu, bu nedenle dersleri eğlenceli ve ilgi çekici hale getirmek için müfredata daha fazla sanat ve tiyatro dahil edilmesinin planlandığını anlattı. Toplumun gelişimine göre düzenlenip daha cazip hale getirilen derslerle gençlere ulaşmanın daha kolay olacağını ve özellikle diasporadaki Alevi toplumu için bunun son derece önemli olduğunu da ekledi.
Hacı Bektaş etkinliklerinde her sene en az bir tiyatro oyunu olmasına özen gösterildiği bir gerçek. Ancak tiyatro, Alevi toplumu için hala müzik kadar ilgi çekici bir alan değil. Akademik araştırmalarda da Alevi kültürünün ritüelleri, müziği gibi konular üzerine önemli bir birikim bulunsa da tiyatro, hak ettiği ilgiyi görmüyor. Halbuki tiyatronun bir eğitim aracı da olabileceği, tarihsel ve kültürel birikimin aktarılmasına katkı verebileceği de düşünülünce, tiyatronun Alevi toplumu için önemi ve potansiyeli daha iyi anlaşılabilir.
NOT: Bu yazı, Avrupa Birliği’nin araştırma ve yenilik programı Horizon 2020 kapsamında Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) tarafından fonlanan bir projenin (ERC-2019-STG, STAGING-ABJECTION, Hibe Sözleşme No: 852216) parçasıdır.
22/09/2022 Alevinet12/İzmir
Rüya KALINTAŞ