Türkiye’nin Modernleşmesinde Kadınlar’ kitabı, Osmanlı tarihinden günümüz Türkiye’sine kadar olan dönemdeki siyasal liderlerin eşlerinin hayat hikayelerine yer veriyor. Pınar Melis Yelsalı Parmaksız imzasıyla çıkan kitap, üzerinden özgün bir kavrayış geliştirmeyi deniyor
HÜSEYİN AYKOL / ANKARA
Türkiye’nin Modernleşmesinde Kadınlar, 1839’dan Günümüze, başlığını taşıyan bu kitap, Cumhuriyet tarihi boyunca toplumsal cinsiyete dair kimliklerin ve ilişkilerin dönüşümünü siyasal lider eşlerinin hayat hikâyelerine odaklanarak, anlamayı amaçlıyor. Siyasal lider eşlerine atfedilen toplumsal roller ve onların kişisel deneyimleri arasındaki ilişki, iktidar ve cinsiyet arasındaki karşılıklı bağlantıya dair önemli ipuçları sunmakta.
Arşiv niteliğinde
Siyasal iktidar ile modernleşmenin karşılıklı olarak, birbirini dönüştürdüğü tarihsel süreçlerde, her biri bir döneme damgasını vurmuş siyasi liderlerin eşlerinin hayat hikâyeleri, ilk kez yaşam tarihi yaklaşımıyla Osmanlı’dan günümüze bütün bir Cumhuriyet tarihini kapsayacak şekilde bu çalışmada bir araya gelmiş. Aslında dört lider eşinin yaşam hikayesi, uzunca bir dönemin arka planını yansıtmaya vesile olmuş. Dahası kitabın yazılmasında referans gösterilen eserler, bu konularda araştırma yapacaklar için önemli bir arşiv sunuyor.
Mevhibe İnönü’den Berin Menderes’e, Rahşan Ecevit’ten Semra Özal’a kimi zaman kendi sözcükleri, kimi zaman en yakınlarının anlatımıyla aktarılan hayat hikâyeleri, toplumsal ve siyasal tarihe başka bir gözle bakmayı sağlıyor. Kadın tarihini yazmak açısından önemli yöntemsel katkılar sağlayan bu yeni bakış açısı, yıllara yayılan bir süreçte gerçekleştirilen sözlü tarih görüşmelerinin yanı sıra, Osmanlı’dan günümüze toplumsal cinsiyete ilişkin toplumsal ve siyasal anlayışları ortaya çıkaran kapsamlı bir arşiv araştırmasına dayanan bir analiz ortaya koyuyor.
En politik sima Rahşan Ecevit
Yaşamları inceleme konusu yapılan Mevhibe İnönü ve Berin Menderes, eşlerinin yardımcısı rolünü aşan bir etkinlik gösteremezken, Rahşan Ecevit ve Semra Özal’ın toplumsal yaşamda kendi adlarıyla da var olmaları dikkat çekici. Ancak eşler arasındaki en baskın kişilik ya da en politik simanın Rahşan Ecevit olduğunu söylemek gerekir. Sadece evde değil, Bülent Ecevit’in son döneminde kurduğu Demokratik Sol Parti’de de Rahşan Ecevit’in oynadığı rol, neredeyse eşini aşacak ağırlıktadır. Bu nedenle, Rahşan Ecevit, belki de buradan ayrı ele alınmalıydı.
En kapsamlı çalışmalardan biri
Türkiye’de kadın tarihine yönelik çalışmalar arasında en kapsamlı çalışmalardan biri olma iddiasını taşıyan kitap, bu yönüyle toplumsal cinsiyet alanında var olan çalışmalara olduğu kadar, Türkiye’de sosyal tarih alanına da önemli bir katkı sağlıyor. Öte yandan kitapta kullanılan kavramsal yaklaşım da siyasal iktidar, toplumsal cinsiyet ve modernleşmeyi bir arada anlamaya yönelik tartışmalar üzerinden özgün bir kavrayış geliştirmeyi deniyor.
Kitabın yazarı kimdir?
Kitabın yazarı Pınar Melis Yelsalı Parmaksız, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden (SBF) mezun oldu. Ortadoğu Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde yüksek lisans eğitimini, Hollanda Leiden Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Bölümü’nde doktora eğitimini tamamladı. Halen SBF’de lisans ve lisansüstü konularda ders vermekte.