Kürt’ün Nar Bahçesi’ndeki İtalyan Müzisyen

Özgün olanın peşinden Kafkasya’ya uzanan bir seyahat… Kürtlerle tanışma ile başlayan ve Mem û Zîn aşkı, Kürt edebi motiflerini notalarla buluşturmaya uzanan bir macera: İtalyan müzisyen Picchi…

Ertuş Bozkurt-İstanbul

İtalya’nın Puglia bölgesinde bulunan Bridisi kentinde dünyaya gelir ancak ülkenin kuzeyinde yer alan Emillia Romagna bölgesinde büyür. İlginç bir besteci olarak bilinir, Roberto Picchi. İtalyan besteci ve müzisyen… İlk çıkışından itibaren kendine has tarzı yaratma arayışında bir müzisiyen olarak tartışılır dönemin sanat dünyasında. Müzisyenliğinin yanı sıra aktörlükle de bir dönem ilgilenir. Derken müzik araştırmaları sırasında etnik müziğe merak sarar. Bir dönem Claudio Lolli ve Giorgio Lo Cascio gibi ünlü İtalyan sanatçılarla çalışan Picchi, daha sonra yolunu ayırır.

Kafkasya yollarında Müzik arayışları sırasında Picchi, 1960’lı yılların başında Kafkasya’da bir seyahate çıkar. Gezi ve araştırmaları sırasında Kürtlerle tanışır. Bir daha Kürtlerden kopamayan Picchi, bu süre zarfında Kürt kültürü ve müziği üzerine araştırmalara girer. Picchi’nin ilgisi ülkesine döndükten sonra da sürer. Müzik alanında yaratmak istediği özgünlüğü, Kürt kültüründe bulur gibidir adeta.

Xanî’nin peşindeki serüvenci

Picchi, Kürtlere ilişkin araştırmalarında Ehmedê Xanî’nin izine sık rastlar ve bu noktaya odaklanır. En çok da Mem û Zin destanını sever… Destanda işlenen Firaq (ayrılık) temasını işleyerek müziğe aktarmaya karar verir. 1967 yılında düzenlemesini tamamladığı Kürt bolerosuna ‘Danza Kurda’ ismini verir.

Beniumov şefliğinde ‘ayrılık’

İtalya’nın önemli orkestralarında Krasnoyarsk Oda Orkestrası’nın ve üflemeli çalgılar virtüözü David Bellugi’nin Michael Beniumov’un şefliğinde seslendirdiği boleroda, Picchi istediği ve uzun süre peşinden koştuğu farklı olanı yakalar. Ayrılık temasına uygun olarak sanatçılar, boleronun sonuna doğru teker teker sahneyi terk eder.

Mem notalara emanet

Kürtlerin aşk, hayat, ölüm ve kahramanlıklarını imgesel motiflerle işleyen ve 2 bin yıl boyunca dilden dile, nesilden nesile aktaran, 17’nci yüz yılda Ehmedê Xanî’nin Mem û Zîn adıyla yeniden yazdığı Memê Alan, artık Picchi’nin notalarında dile gelir. Kürt’ün edebi motiflerle edebiyata işlenen dünyası Picchi ile müziğe akar olur.

Picchi, Kürt’ün Nar Bahçesi’nde

Kürt kültürünü sevmişti bir kere Picchi… Eserlerinde Kürt kültüründen kesitlere yer vermeyi hiç ihmal etmedi. 1973 yılında Kürt Ülkesinde Bir Beyin Nar Bahçesi, Mahbanû ve Serhed adıyla eserler besteledi. 1977 yılında Fonit-Cetra tarafından ‘Raggi Di Sole’ (Güneş Işınları) adı ile yayımlanan solo albümünde de iki Kürt ağıtını senfonik düzlemde yeniden yorumlar. 6-8 dakika aralığında 6 enstrümantal eserin yer aldığı albüm, Picchi’nin ilk solo albümü olarak büyük beğeni toplar.

Kitaptan sohbete bir yol

Danimarka’nın başkenti Kopenhag’ta, 2000 yılında Ronni Abergel tarafından, marjinalize olmuş topluluklar arasında sohbeti teşvik etmek ve sosyal değişimi geliştirmek amacıyla Human Library projesi başlatıldı.
Bir kavram olarak proje, insanları ‘kitap’ olarak anlatacak ve onlardan öğrenecek bir hikayeyle deneyimli insanları ‘ödünç’ hale getirmeye teşvik ediyor. ‘Human Library’ (İnsan Kütüphanesi) gönüllüleri geride bıraktıkları 17 yıl içinde çok sayıda ülkede yüzlerce insanı açık hava kütüphanesi etkinlikleriyle bir araya getirmeyi başardı. Projenin mimarı Danimarkalı Ronni Abergel, 85 ülkede projelerinin faal olduğunu söylüyor ve ekliyor: “17 yılda kâr amacı gütmeyen organizasyonumuz aktif olduğun ülkelerdekin organizasyon ve kurumlarla kolektif çalışmalar yürütüyor.”

Gönüllüler katılabiliyor

Gelişmiş ülkelerin yanı sıra hedef kitleleri arasında yoksul ülkelerin de olduğunu söyleyen Abergel, kadraja aldıkları Peru, Bangladeş ve Somali’de yakın bir zamanda etkinlik yapacaklarını belirtiyor. Humanlibrary.org adresi üzerinden yürütülen tanışma ve etkinlik planlamalarıyla, kitaplık gönüllüsü olmak isteyenler iletişime geçip bu dünyanın bir parçası olabiliyor.

Önyargıları kırmak için

Abergel amaçlarının, zorlayıcı önyargılaları karmak olduğunu ifade ediyor. 2000 yılında “Şiddeti Durdur” şiarıyla Ronni Abergel’in fikri ile Kopenhag’daki Roskilde Festivali’nde başlatılan İnsan Kütüphanesi, birbirleriyle etkileşime girmeyecek insanlar arasındaki diyalogu amaçlayan, bir dizi canlı kitap projesiydi. Zamanla yaygınlaşan ve geliştirilen çalışmalar ilk somut meyvesini 2006’da Avusturalya’nın Lismore kentinde verdi.

İnsan Kütüphanesi, 5 Ağustos 2017’de Somali Mogadişu’daki Simad Üniversitesi Kütüphanesi’nde okuyuculara tanıtılacak. Etkinlik takviminin bir diğer tarihi ise 15 ve 18 Temmuz’da Hollanda’nın Gelderland Zuid Kütüphanesi.

EN SON EKLENENLER