Demokraside gerileme tam gaz

HABER MERKEZİ

Kitleler üzerinde rıza üretemeyen Saray rejimi baskıyı her geçen gün artırdı. Güçler ayrılığı ilkesi fiili olarak rafa kaldırılırken yasama ve yargı, yürütmenin tahakkümüne girdi. Tüm yetki ‘tek adam’a devredildi, demokrasi ve insan haklarında yaşanan gerileme ise uluslararası araştırmalara da yansıdı. Geçtiğimiz mart ayında yayımlanan İsveç merkezli V-Dem Enstitüsü’nün ‘2021 Demokrasi Raporu’na göre, Türkiye son 10 yılda en çok otoriterleşen ilk 10 ülke içerisine girerken çarpıcı bir rapor da Uluslararası Demokrasi ve Seçim Destek Enstitüsü’nden geldi. Söz konusu raporda Türkiye, yine demokrasinin en çok gerilediği ülkeler arasında, hibrit (melez) rejimlerin içinde sayıldı.

Stockholm merkezli hükümetler arası Uluslararası Demokrasi ve Seçim Destek Enstitüsü (IDEA), yıllık Küresel Demokrasi Durumu raporunu açıkladı. Yerleşik demokrasilerin tehdit altında olduğuna dikkat çekilen raporda, dünyada otoriterliğe doğru kayan ülkelerin sayısının arttığı belirtildi. Raporda, 2020 yılına ait veriler değerlendirildi.

Dünyada her zamankinden daha fazla demokratik erozyon meydana geldiği ve demokratik gerileme yaşayan ülkelerin sayısının hiç olmadığı kadar yüksek seyrettiği belirtilen raporda, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 20 ülke otoriter rejimden demokratik rejime geçişini tamamlamamış siyasi rejimler için kullanılan hibrit rejim; Çin, Suudi Arabistan, Etiyopya ve İran’ın aralarında bulunduğu 47 ülke ise otoriter rejim olarak tanımlandı.

Dünyada durum kötüye gidiyor

Türkiye’nin 2010-2020 yılları arasında demokraside en büyük gerilemelerinden birini yaşayan ülkeler arasında yer aldığı kaydedilen raporda, dünya nüfusunun yüzde 70’inin şu anda ya demokratik olmayan rejimlerde ya da demokratik olarak geride kalan ülkelerde yaşadığı kaydedildi. Rapora göre dünyada her dört kişiden biri gerileyen bir demokraside yaşıyor. Otoriter ve hibrit rejimlerin eklenmesiyle de dünyanın üçte ikisinden fazlasının gerçek bir demokraside yaşamadığı anlamına geliyor. Raporda ABD’yi de demokrasinin gerilediği ülkeler arasında sayan enstitü, ABD’de demokrasinin 2019 yılında görünür şekilde bozulmaya başladığına dikkat çekti. Raporu hazırlayan uzmanlardan Alexander Hudson, ABD’nin aslında yüksek performanslı bir demokrasi olduğunu, hatta 2020 yılında tarafsız yönetimde iyileşme kaydettiğini, ancak sivil özgürlüklerde gerileme gözlemlendiğini söyledi.

Raporda eski Başkan Donald Trump’ın 2020’de yapılan başkanlık seçimlerinin meşruiyetini sorgulamasının demokrasi açısından dönüm noktası olduğu vurgulandı. Raporda George Floyd’un polis tarafından öldürülmesinin ardından 2020 yazında düzenlenen protestolarda da örgütlenme ve toplanma özgürlüğünün kalitesinde düşüş yaşandığını kaydetti. Raporda demokrasilerinde en fazla gerileme yaşayan diğer ülkeler ise Macaristan, Polonya, Slovenya ve Sırbistan olarak gösterildi.

Popülist siyaset otoriterleştiriyor

Popülist siyaset ve pandemi kısıtlamalarının demokrasinin gerilemesinde etkili olduğu belirtilen raporda, demokratik erozyon eğiliminin pandeminin başlangıcından bu yana “daha keskin ve endişe verici” hale geldiği belirtildi. IDEA Genel Sekreteri Kevin Casas-Zamora da “Salgın, özellikle demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün pandemiden önce rahatsız olduğu yerlerde, bazı olumsuz eğilimleri kesinlikle hızlandırdı ve büyüttü” diye konuştu.

***

AİHM’de 60 bin dosya var

Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) 23 Eylül 2012 ile 31 Mart 2021 tarihleri arasında 308 bin 672 bireysel başvuru yapıldı. Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) karar bekleyen 59 bin 800 dosyası var. Anayasa Mahkemesi Başkanının açıklamasına göre de, Türkiye’nin AYM’de yine hak ihlallerine ilişkin 60 bin dosya var. AİHM’de Rusya’dan sonra en çok şikâyet edilen ülke Türkiye.

***

Hak ihlalleri endişe verici

Türkiye-Avrupa Birliği (AB) Karma İstişare Komitesi (KİK) 40. Toplantısı İzmir’de yapıldı. Türkiye’nin AB’ye üyelik süreci, iklim krizi, Yeşil Anlaşma ve mülteci göçü konularının ele alındığı toplantıda konuşan AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut, “Türkiye’de son 2 yıl içinde insan hakları ihlallerinin artması bizim için endişe verici” dedi.

EN SON EKLENENLER