Başkale’de Ermenilere ait Soredêr Kilisesi, ilgisizlikten ve bakımsızlıktan yıkılmayla yüz yüze. Defineciler tarafından tahrip edilen kilisenin restore edilmesini isteyen köylüler, yetkililerden “Eğer cami isteseydiniz hemen yapardık” yanıtı aldıklarını söyledi.
Van’ın Başkale ilçesinin Yanal mahallesinde (Soredêr) 7’inci ila 9’uncu yüzyılları arasında Ermeniler tarafından Aziz Ejmiacin adına yapıldığı belirtilen Soredêr Kilisesi (Kızıl Kilise) kaçakçılar ve defineciler tarafından işgal edilmiş durumda. Tahrip edilen kilise, ilgisizlikten ve bakımsızlıktan ötürü de her geçen gün dökülüyor. İsmini köyden alan kilisenin restore edilmesi için defalarca yetkililere çağrıda bulunduklarını söyleyen köylüler, her defasında “Eğer cami isteseydiniz hemen bir tane yapardık” cevabıyla karşılaştıklarını ileri sürdü.
Köyden ismini alan kilisenin hemen yanına köylüler tarafından tezekler yığılırken, iç kısmı ise hayvan dışkısından geçilmiyor. Hayvanların mesken edindiği kilisenin tavanı ise güvencilere ev sahipliği yapıyor. Harabeye dönen kilisenin 10 metre ilerisinde bulunan köy okulundan ders aralarında çıkan öğrenciler, tırmandıkların kilise duvarının davetiye çıkardığı birçok tehlikenin farkında olmadan eğleniyor.
‘RESTORE EDİLSE BİRÇOK TURİST GELİR’
Yıllardır kilisenin komşusu olan köylülerden Übeyid Karaboğa, kilisenin restore edilmesi için yetkililere defalarca çağrıda bulunduklarını belirterek, “Kilise restore edilseydi her türlü bakımını yapardım. Kilisenin restorasyonun yapılmasını istiyoruz. Turistler buraya gelip kiliseyi geziyorlar. Kilisenin içi çok kirli. Eğer restore edilirse daha fazla turist gelir ve bize de faydası olur” dedi.
BELEDİYE YAPACAKTI…
Kilisenin DBP’li Başkale Belediyesi tarafından restorasyon planının yapıldığını ve bu nedenle malzeme alındığını ifade eden Karaboğa, “Kilise yakın zamanda restore edilecekti. Fakat belediyeye kayyum atandıktan sonra kendi halinde kaldı” diye konuştu.
TARİHİ KİLİSENİN MİMARİ YAPISI
Kilisenin mimari yapısı ise şu şekilde: “Merkezi kubbeli, dörtlü yonca yaprağı, planlı bina, doğu batı yönünde uzanıyor. Kilise karşılıklı ikişer kemerin kesişmesiyle oluşturulmuş ve kaburgalı bir kubbe ile örtüşmüştür. Kubbenin dışı, köşeleri yuvarlatılmış kare planlı ve yüksekçe bir kasnak halindedir. İçten yarım daire planlı yan kullar kısa, doğudaki apsis yuvarlığı ile batıdaki giriş kulu daha uzun tutulmuştur. Kapı sivri kemerli ve Apsisin yanlarında papaz hücreleri bulunmakta, böylece doğu cephesi dışarıda genişliyor. Yapının genelinde kırmızımsı bir kireç taşı kullanıldığı için Kızıl Kilise olarak adlandırılıyor.”