8 Mart, 1 Mayıs dayanışma günü olarak yıllardır kutlanıyor ya da kutlanmaya çalışılıyor. Peki bu günler için ne bedeller ödendi. Ne CAN’lar yitirildi, Bugün anlatmak istiyorum. Bilenler biliyor zaten ama hepimiz için çok önemli. 1880’li yıllar, ağırlıklı olarak kol emeğinin kullanıldığı ve çalışma şartlarının çok kötü olduğu yıllardı. Küçük çocukların karın tokluğuna çalıştırılması ve 14-15 saate kadar varan iş günleri söz konusuydu. Şirketler eşi görülmemiş bir hızla büyürken, işçiler, işyeri güvenliği, sağlık koşulları, örgütlenme ve grev gibi en temel haklarını dahi tanımayan bir siyasi ve hukuki sistem ile karşı karşıyaydılar. 1881 yılında yarım milyon işçiyi temsilen kurulan Örgütlü Meslek ve Emek Birlikleri Federasyonu “8 saatlik iş günü” mücadelesini ülke geneline yaymak ve işçilerin kararlılıklarını göstermek amacıyla mücadeleyi yükseltti. ABD’nin Chicago kentinde 40 bin tekstil işçisinin gerçekleştirdiği eylem kanla bastırıldı. Aynı kentte, bir fabrikada 8 saatlik işgünü için greve çıkan 1400 işçi işten atıldı. Aynı tarihlerde greve çıkanlara ateş açıldı ve 4 işçi yaşamını yitirdi. Saldırılar, mücadele ateşini söndürmedi, aksine körükledi. ABD ve Kanada’da sendikalar ve diğer örgütlerin yükselttiği mücadele sonucu 1 Mayıs 1886’da yaklaşık 350 bin işçi greve çıktı. Tarih işçi sınıfının böylesine örgütlü ve kararlı tepkisine ilk kez tanık oluyordu. Tüm ülkede yaşam durdu. İşçiler üretimden gelen güçlerini kullanıyordu. İşçilerin bu topyekün isyanı, işverenlerin tepkisini çekti. Chicago’da greve çıkan 40 bin işçinin eylemini bastırmak için, saldırılar düzenlendi. işverenler grev kırmak için sokak çeteleriyle anlaştı. Sokak çeteleri bir taraftan işçilere saldırıyor, bir taraftan da grev kırıcılığı yapıyordu. Grevci işçilerle sokak çeteleri arasında çıkan kavga sırasında, polisin işçilerin üzerine ateş açması sonucu 4 işçi yaşamını yitirdi. Hükümet ve işverenler, işçi eylemini kolay kolay içlerine sindiremiyordu. 1 Mayıs sonrası işten atmalar, baskılar yoğunlaştı. Olaylara neden oldukları gerekçesiyle 8 işçi hakkında idam istemiyle dava açıldı. İşçiler idam cezasına çarptırıldı. Dört yiğit işçi önderi Albert PERSONS, Adolph FISCHER, George ENGEL ve August SPIES, 1 Mayıs 1886 yılında 8 saatlik iş günü mücadelesinde önderlik yaptıkları için idam edildi. Albert PERSONS isimli işçi, özür dileme şartıyla affedileceğinin söylenmesi üzerine, mahkeme heyetinin karşısında tarihe geçecek sözlerini söyledi: “Bütün dünya biliyor suçsuz olduğumu. Eğer asılırsam cani olduğumdan değil, emekçi olduğumdan asılacağım.” İşçi önderlerinin cenaze törenine yüz binlerce insan katıldı. ABD’de yaşanan bu olaylar uluslararası işçi örgütlerini harekete geçirdi. II. Enternasyonal 1889’da Paris’te düzenlediği kongrede, Amerikan işçilerinin mücadelesini desteklemek amacıyla dünya çapında gösteriler düzenledi. 1890’dan başlamak üzere 1 Mayıs’ı da, “Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü” olarak kabul etti. Kısacası dünyanın dört bir yanında işçiler, emekçiler bu günü kutlamak için bedeller ödediler. Türkiye’de durum çok farklı değil. Baskı, zulüm , engelleme, yıllarca devam etti. Nice CAN’lar katledildi. Çoğunu unuttuk belki ama anımsamak gerekiyor. Özellikle ; 1977 1 MAYIS’INDA Katledilenleri bir kere daha anmak ve anımsatmak istedim. 1. Bayram Çıtak (37-Öğretmen,Ezilme sonucu öldü) 2. Kahraman Alsancak (29-Uzel işçisi, Ezilme sonucu öldü) 3. Hasan Yıldırım (31-Uzel işisi,Ezilme sonucu öldü) 4. Ziya Baki (29-Uzel işçisi, Ezilme sonucu öldü) 5. Aleksandros Kontuas (57-İşçi,Ezilme sonucu öldü) 6. Hüseyin Kırgın (26-İşçi,Ezilme sonucu öldü) 7. Mehmet Ali Genç (60-Bekçi,Ezilme sonucu öldü) 8. Ali Sidal (18-İşçi,Ezilme sonucu öldü) 9. Ömer Narman (31-Öğretmen,Ezilme sonucu öldü) 10. Sibel Açıkalın (18-Ünv.Öğrencisi,Ezilme sonucu öldü) 11. Garabet Ayhan (54-İşçi,Ezilme sonucu öldü) 12. Kadriye Duman (25-Hemşire,Travma, Beyin kanaması sonucu öldü) 13. Ercüment Gürkut (27-Ünv.öğrencisi,Ezilme sonucu öldü) 14. Hacer İpek (24-Ünv.öğrencisi,Ezilme sonucu öldü) 15. Hamdi Toka (35-Seyyar satıcı, Ezilme sonucu öldü) 16. Nazan Ünaldı (19 Ünv. öğrencisi, Ezilme sonucu öldü) 17. Jale Yeşilnil (17-Lise öğrencisi, Ezilme sonucu öldü) 18. Mahmut Atilla Özveren (26-işçi-üniversiteli,Ezilme sonucu öldü) 19. Leyla Altıparmak (19-Hemşire,Ezilme sonucu öldü) 20. Kenan Çatak (30-Öğretmen,Ezilme sonucu öldü) 21. Mustafa Elmas (33-Öğretmen,Ezilme sonucu öldü) 22. Hatice Altun (21-Ezilme sonucu öldü) 23. Bayram Eyi (50-İnşaat işçisi, Ezilme sonucu öldü) 24. Diran Negis (34-İşçi,Ezilme sonucu öldü) 25. Ramazan Sarı (11-İlkokul öğrencisi, Ezilme sonucu öldü) 26. Meral Cebren (43-Hasta bakıcı, Ezilme sonucu öldü) 27. Ahmet Gözükara (34-Öğretmen,Ezilme sonucu öldü) 28. Rasim Elmas (41-Sineme emekçisi, Ezilme sonucu öldü) 29. Hikmet Özkürkçü (39-Öğretmen,Kurşunlanarak öldü) 30. Nazmi Arı (26-Polis,Kurşunlanarak öldü) 31. Kadir Bağcı (35-Tezgahtar,Kurşunlanarak öldü) 32. Niyazi Darı (24-İşçi,ünüvrsiteli,Kurşunlanarak öldü) 33. Murtezim Ortulu (42-İşçi,Kurşunlanarak öldü) 34.Hüviyeti meçhul bir kişi (35-Boğulma sonucu öldü) 35.Mustafa Ertan (Öğrenci) 36.Ali Yeşilgül 37.Mehmet Ali Kol 38.Özcan Gürkan 39.Tevfik Beysoy 41.Yücel Elbistanlı
Yarın yine 1 Mayıs ve nerede ,hangi şehirde olursak olalım mutlaka sokaklara çıkalım, Alanlara koşalım.
